[zaloguj się]
[pdf]

OŚLACHCIĆ (26) vb pf

oślachcić (24), oszlachcić (2) KochFrag, OrzJan.

-ſl- (14), -śl- (8), -sl- (2).

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf oślachcić
praet
sg pl
2 m -eś, -ś oślachcił m pers
3 m oślachcił m pers oślachcili
f oślachciłá m an
n oślachciło subst
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy oślachcili
3 m by oślachcił m pers

inf oślachcić (8). ◊ praet 2 sg m -eś, -ś oślachcił (3). ◊ 3 sg m oślachcił (10). f oślachciłá (1). n oślachciło (1). ◊ 3 pl m pers oślachcili (1). ◊ con 3 sg m by oślachcił (1). ◊ 1 pl m pers bysmy oślachcili (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII w. (z Cn).

Uświetnić, ozdobić, przydać blasku; glorificare PolAnt; condecorare, decorare, distinguere, exornare, ornare Cn [w tym: kogo, co (23)] (25): RejZwierc 52v; Vmiłował go [św. Antoniego Opata] Pan y ośláchćił go. Szátą chwały przyodźiał go. LatHar 447.

oślachcić kim (1), czym (15): TarDuch C8v; FalZiołUng 119; Aczkolwyek przodkowie W. M. wielkimy cznotamy męznim ricżerſtwem/ y ſlachetnimy vczinki dom ſwoy wiſſoki y riczerſki rodzay oſlachczili y potomkom ſwym ſlachetną ſlawę poſſobie zoſtawily SeklKat A2v; GliczKsiąż F2v; Bo on [Rej] práwie ten ięzyk z nowu poloruie/ Który iuż był ták zgrubiał ktoż tego nie cżuie? Y oſláchćił gi piſmy ſwemi rozlicżnemi RejAp [Ff5]; KuczbKat 20; BiałKaz K3; KlonŻal A4v; WerKaz 279; Ale y źiemiá nie ieſt bez ſwoiéy ozdoby/ Bo y tę Bóg oſzláchćił dźiwnémi ſpoſoby: To/ górámi/ to láſy/ to kryſztałowémi Rzékámi: to łąkámi pięknie kwitnącémi. KochFrag 22; Bo komużeś Wáſzá Kró: M. tę Koronę Polſką/ témi ták świętémi práwy/ y obyczáymi ták pobożnémi oſzláchćił? OrzJan 96; Dźiękuię tobie/ żeś mię do Chrztu ś. przypuśćił/ y prawdźiwey á powſzechney wiáry poznániem ośláchćił. LatHar 26, 34, 42, 548, 674.

W połączeniu szeregowym (1): Opuſcił że tám pan Kryſtus y duch śwyęty koſcyoł/ ktory ták vmiłował/ oſláchćił/ opátrzył/ y vbeſpyeczył/ yákoś wyſſſſey ſlyſſał? KromRozm II v4.

W przeciwstawieniu: »oszpecić ... oślachcić« (1): Bo ieſli tę [duszę] oſzpećiſz nie mnimay áby cie ciáło ozdobić álbo oſláchćić miáło? RejZwierc 148.

W porównaniu (1): Iezu ktorys tenże koſcioł wielebnemi ſwiątoſciami iako oblubieniczę ochedożoną zaponami oſlachcił. TarDuch C8v.

Zwrot: »zacnie oślachcić« (2): O błogoſłáwionyſz Pan Bog oycow náſzych/ ktory dał nieco tákowego w ſerce Krolewſkie/ áby thák zacnie oſláchćił Dom Páńſki [ut glorificaret domum Domini] ktory ieſt w Ieruzálem. BibRadz 1.Esdr 7/27; Iedne cnotá z baczeniem zacnie osláchćiłá/ Drugie wrodzona głuposć ná wieki zmamiłá. Prot D4v.
Szeregi: »(i) (o)zdobić i (a, albo) oślachcić« (7): GliczKsiąż F2v; KuczbKat 20; A do tego iuż y ine cznoty ſnádnie przypáść będą mogły/ ktore káżdy ſtan ná wſzem nadobnie ozdobić y oſláchćić mogą. RejZwierc 15, 19, 148; BiałKaz K3; WerKaz 279.

»uczcić i oślachcić« (1): iedno ábyſmy oſobámi náſzemi ozdobili y ośláchćili ten vcżynek Boſki/ ktory ſam Pan vcżćić y ośláchćić racżył WerKaz 279.

»ukoronować a oślachcić« (1): Abowiem on [Pan] odnowił długoſć żywotá twoiego/ [...] á práwie vkoronował á oſláchćił poważnoſć głowy twoiey/ rozliczne ſwe ná niey dobrodzieyſtwá okázuiąc. RejPs 150.

»zbogacić i oślachcić« [szyk 1:1] (2): náyduie ſię dárow Bożych nie máło/ ktoremi ćię Pan BOg twoy zbogáćił y ośláchćił. LatHar 674, 34.

Synonimy: ozdobić, uczcić.

Formacje współrdzenne cf 2. ŚLACHCIĆ.

Cf OŚLACHCENIE, OŚLACHCIONY

EW