[zaloguj się]
[pdf]

OZIONĄĆ (4) vb pf

ozionąć (4), [oziąnąć, ozięnąć, ozinąć].

Teksty nie oznaczają ó; pierwsze o prawdopodobnie jasne (tak w o-).

Fleksja
inf ozionąć
praet
sg pl
3 m ozionął m pers ozięnęli
f oziąnęła m an
conditionalis
sg
3 m by ozionął

inf ozionąć (2). ◊ [fut 1 sg oziąnę.] ◊ praet 3 sg m ozionął (2). [f oziąnęła. ◊ 3 pl m pers ozięnęli. ◊ con 3 sg m by ozionął.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w.

1. Urzec, porazić przez zianie, tchnienie (często o wilku); flatu a. halitu afflare Cn [kogo, co] (1): Zgłodniał był y ſtruchlał wilk: czyhał gdy pśi ſpáli, Chciał oźionąć, y wſzyſtke trzodę w lás zapędzić. CiekPotr 13.

[W porównaniu: WerReguła 13 cf Przysłowie.]

[Przysłowie: Przyſzłá trwogá ná vmyſł że wſtał ná głowie włos/ Iákoby go wilk oźionął zámilknął w vśćiech głos. WerReguła 13.]
[Szereg: »ochuchnąć albo oziąnąć«: niktorych też ludzi gdy [Pokusa, tj. straszydło] ochuchnęłá álbo oziąnęłá/ ſzkáráde wrzody z oney zarazy ná ciáłach odnieſli. StryjKron 351.]
[W przen: toć nas ták ſrodze ten piekielny wilk oźinął /iż choć [...] widźimy ſámołowki y chytrośći iego/ dobrowolnie iednák zá nim bieżymy GrzegŻarnPos 1597 80 (Linde).]
2. Opętać (zwykle o szatanie) [kogo] (2): Byłá figurá tego w dawnym Teſtámenćie Gdy Iozefá przedano: iák dźiś w Sákrámenćie/ Przedáią Páná ludzie/ ktorych cżárt oźionął KlonWor 29, 67; [Aleć nas Szátan Smok piekielny ták oźinął/ iż chociaſz dobrowolnie iemu w páſzczekę bieżemy GrzegŻarnPos 1582 513 (Linde); ták was Antychriſt przy nurzániu oźionął/ że ráczéy kłamcóm wáſzym wierzyćie/ niż ſámemu Chriſtuſowi ŁaszczRecepta 58].
3. [Rozdziawić usta, paszczę: Oźiąnę/ Hio, oscito. Volck Ppp4v.]
4. Zagarnąć [co] (1): żeby ſię nikt tego domyślić Nie mógł, że twoy ſkarb przy mnie ieſt, zá czymby mogł był (Gdyſz iuſz o śmierći twoiey nie wątpiono) y ten Chćieć oźionąć. CiekPotr 85; [á to dziś wſzyſtko Turcy oźięnęli. StryjKron 584].

Synonimy: 1. otchnąć; 2. opętać, 4. opanować, posieść.

Formacje współrdzenne cf ZIAĆ.

EW