[zaloguj się]
[pdf]

OŻRALSTWO (13) sb n

ożralstwo (3), ożrzalstwo (3), oźralstwo (1), [orzalstwo, orzolstwo], ożralstwo a. ożralstwo (6); ożralstwo BielŻyw; oźralstwo RejWiz; ożralstwo : ożrzalstwo RejZwierc (2:3).

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w ożralec oraz -stwo); a jasne.

Fleksja
sg pl
N ożralstwo
G ożralstwa
A ożralstwo ożrzalstwa
I oźralstw(e)m
L ożrzalstwie

sg N ożralstwo (6). ◊ G ożralstwa (2). ◊ A ożralstwo (2). ◊ I oźralstw(e)m (1). ◊ L ożrzalstwie (1). ◊ pl A ożrzalstwa (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Znaczenia
Obżarstwo, opilstwo; ebrietas, heluatio, perpotatio, temulentia, vinolentia Calep (13): Ten to Pitacus że ſie wjele wina zrodziło na oſtrowie Mythelenſkim chciał ożralſtwo zagubić, prawo iawne vſtanowił, Aby każdy opilecz pokutą dwoiaką karan był. BielŻyw 12; Bochmy nie ták ſtworzeni bychmy iedno żárli [...]. Ale bychmy pomiernie wſzego vżywáli/ A náwſzem ſie rozumem w cnotach ſpráwowáli. A zwaſzcżá [!] gdy oźrálſtwem ieſzcże ſie kto báwi/ Iuż nie máſz nie ták złego co ſie w nim nie zyáwi. RejWiz 30; Heluatio – Ozralſtwo, marnotrawienie. Calep 476a; LIBER – Bog ozralſtwa. Calep 598a; Perpotatio – Vſtawne piczię, ozraltwo [!]. Calep 788b, 346b, 1052a, 1126b; [do czego sie Żabiński poniekąd zna, żeby to mogł mowić w orzalstwie [...] strony złych słow w orzolstwie na gorzołce mowionych dan do więzienia JęzykTarnGór 1596–1597/126].

W połączeniu szeregowym (1): Co tobie po ożrzálſtwie/ po opilſtwie/ po ſzáleńſtwie wſzetecżnym/ gdyż widziſz iż tho młodym y zdrowym ſzkodzi/ á czoż owſzem ſtáremu. RejZwierc 122v.

Zwrot: bibl. »wstawać (rano a. od połnocy) na ożralstwo« (2): Biedá wam ktorzy wſtawacie ráno ná ożrálſthwo [Vae, qui consurgitis mane ad ebrietatem Vulg Is 5/11]/ a bęben á piſzcżałká nád głowámi wáſzymi. RejZwierc 63, [193].
Szereg: »ożralstwo, (a) opilstwo« [szyk 1:1] (2): Bo s pychy przypada zbytek á obżárſtwo/ á z obżárſtwá záſię co napięknieyſzy klenotek opilſtwo ſproſne á ożrálſtwo. RejZwierc 61, 260. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

Synonimy: opilstwo, opojstwo, picie.

Cf OBŻARSTWO, OŻARŁOŚĆ

EW