[zaloguj się]
[pdf]

PANIENECZKA (9) sb f

panieneczka (8), panienieczka (1); panieneczka LudWieś, SkarŻyw, ReszPrz (4), ArtKanc; panieneczka : panienieczka CzechRozm (1:1).

Pierwsze a jasne; teksty nie oznaczają é; drugie e prawdopodobnie jasne (tak w -eczka).

Fleksja
sg pl
N panieneczki
G panieneczki(e)j panieneczek
D panieneczkåm
A panienieczki
I panieneczką panieneczkami

sg G panieneczki(e)j (1). ◊ I panieneczką (1). ◊ pl N panieneczki (3). ◊ G panieneczek (1). ◊ D panieneczkåm (1). ◊ A panienieczki (1). ◊ I panieneczkami (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.

Dem. od „panienka”; zwykle hipokor. (9):
1. Od znacz. ‘dziewczynka, dziewczyna’ (3):
Wyrażenie: »młodziuchna panieneczka« (1): gdy iuſz byłá lat nie młodych/ zlećić w opiekę niechćiał żadnemu Apoſtołowi/ [...] iedno temu Ianowi/ [...] dáleko więcey gdy byłá młodziuchną pánienecżką/ inákſzemu iey polećić ku ſtraży niechćiał. SkarŻyw 242.
Szereg: »panieneczki i młodzieńcy« (1): Tákże rodzicom nie ná to ſámo pátrzáć potrzebá/ áżby ſie co nierządnie/ miedzy pánienecżkámi y młodzieńcy ſtáło CzechRozm 131.
a. O kobietach lekkich obyczajów (tu dem. w funkcji iron.) (1): Przetoż przy takim ſzynku Siędzą by przy terlinku Panienecżki na rynku Przypiękrane. LudWieś B5.
2. Od znacz. ‘dziewica’ (6):
Wyrażenie: »nienaruszona panienieczka« (1): á cżemuſzby wżdy nienáruſzone pánieniecżki tym ſpoſobem [tj. alma] názywáć miano? CzechRozm 130.
a. Dziewica, która poświęciła życie Bogu (5): Azaś [szatanie] pánienecżkam gardłá nie brał [...]? áleś przedſię ich ſtałośći w wierze/ ich miłośći ku Bogu [...] náwątlić nie mogł. ReszPrz 7, 7 [2 r.].

W połączeniu szeregowym (1): iáko záwſze było wiele/ [...] ludźi Bogu miłych/ [...] ktorzy [...] wolą Bożą [...] ná káżdym mieyſcu pełnią. Oni BOży towárzyſze/ święći Apoſtołowie/ oni krwáwi Mecżennicy [!]/ oni ſtátecżni Confeſsorowie/ one cżyſte Pánienecżki/ one mężne Wdowy ReszPrz 25.

Wyrażenia: »czysta panieneczka« (1): ReszPrz 25 cf W połączeniu szeregowym.

»panieneczka święta« (1): O Pánie Iezu Kryſte [...]: Tyś koroná twoich pánienecżek ſwiętych ArtKanc O16.

Synonimy: 1. dziewczę, dzieweczka; 2. dziewica.

LWil, (ZZa)