« Poprzednie hasło: ROZPŁODZENIE | Następne hasło: ROZPŁODZIĆ SIĘ » |
ROZPŁODZIĆ (10) vb pf
roſ- (7), roz- (2).
Oba o jasne.
Fleksja
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
2 | f | -ś rozpłodziła | m an | |
3 | m | rozpłodził | m pers | rozpłodzili |
conditionalis | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | f | by rozpłodziła |
fut 1 sg rozpłodzę (1). ◊ 3 pl rozpłodzą (1). ◊ praet 2 sg f -ś rozpłodziła (1). ◊ 3 sg m rozpłodził (4). ◊ 3 pl m pers rozpłodzili (2). ◊ con 3 sg f by rozpłodziła (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w.
Znaczenia
- 1. Sprawić, że się rozmnożą
(6)
- a. O ludziach: dać liczne potomstwo (2)
- b. O roślinach (4)
- 2. Wydać potomstwo lub plony; przen (3)
- 3. Zaludnić swoim potomstwem (1)
1. Sprawić, że się rozmnożą; crescere facere PolAnt (6):
a. O ludziach: dać liczne potomstwo [kogo] (2): On [Bóg] im też błogoſłáwił/ dziwnye ye roſpłodził LubPs Y5v.
Szereg: »rozpłodzić i rozmnożyć« (1): oto ćię roſpłodzę y rozmnożę ćię [crescere facio te et multiplicari faciam te]/ y vcżynię ćię zgromádzeniem ludzi BudBib Gen 48/4.
b. O roślinach (4):
α. Wyhodować, rozmnożyć rośliny [co] (2): BRzoſkinia ieſth drzewo ktore ieſt połacinie rzecżone Perſicus dla tego iſz w perſkiej ziemi tym imieniem rzecżony zaczny cżłowiek to drzewo rozpłodzył FalZioł I 110a; BielKron 449.
β. Sprawić, że wyda obfite plony; przen [co] (2): ktory [papież] w ſwey záráźliwey winnicy hoynie roſpłodźił to źiárno BibRadz *2v; Ktorą [winnicę] on z łáſki ſwoiey ták płotem ogrodźił/ Wybrawſzy z niey kámienie, hoynie ią roſpłodźił ArtKanc K5.
2. Wydać potomstwo lub plony; przen [co] (3): Góry [...] pokóy roſpłodzą/ A ſpráwiedliwość pagórki zrodzą KochPs 104.
Zwrot: »na świat rozpłodzić« (1): Lękay ſie oſobliwie źiemio Niemiecka y Cżeſka/ ktoraś [...] Kácerſkie potwory wylęgłá/ y ná świát roſpłodźiłá. PowodPr 12.
a) W nawiązaniu do plonów roślin (1): poſtáwiłem práſę w poſrzodku iey [winnicy]/ y cżekałem áby mi roſpłodziłá groná ſwoie RejPos 59v.
3. Zaludnić swoim potomstwem [co kim] (1): [Niemcy] thák o ſobie nápiſáli/ iż wſzytkę Europę rozpłodzili ſwoim narodem BielKron 337v.
Synonimy: 1. rozkrzewić, rozmnożyć, rozrodzić.
Formacje współrdzenne cf PŁODZIĆ.
Cf ROZPŁODZONY
KW