[zaloguj się]
[pdf]

1. PLANA (6) sb f

plana (5), plama (1).

Oba a jasne.

Fleksja
sg pl
N plana
G plany
A pianą plany
L plåmie planåch

sg N plana (3). ◊ G plany (1). ◊ [A pianą.] ◊ L plåmie (1). ◊ pl [A plany.] ◊ L planåch (1).

Sł stp brak, Sł stp nazw os: plana (!), Cn: plama, plana, Linde także XVIII: plama, plana – XVIII w.: plama.

Znaczenia
1. Skaza; macula Vulg, Cn; area, labes, lentigo, naevus, varus Cn (4): Oſmego dniá weźmie [kapłan] dwá báránki niepokólone [!]/ y owcę roczną krom plány Leop Lev 14/10; [á ieſli [kapłan] naydźie że ſie przyćiemnieyſza białość łśni ná ſkórze/ niechay wié że nie ieſt trąd/ ále pláná biała/ á człowiek czyſty. WujBib Lev 13/39 (Linde)].

[plana na kim, na czym: BrentTrepCat 226; Wſſyſtká ieſteś piękna przyiaćiołko moiá/ á plány niemáż ná tobie. Leop Cant 4/7, Dan 1/3 (Linde).]

[Szereg: »makuła a plana«: Abo wiem iako zwierciadło [...] vkazuie plugawość i macuły a plany na twarzy/ tak tyſz dzieſięcioro przykazanie [...] vkazuie nam iakosmy ſą zaplugawieni grzechem BrentTrepCat 226.]
a. Trąd; lepra Vulg (3): Ieſliby vzrzał [kapłan] iż nieprzyroſło trędu/ każe vpráć ono mieſce ná ktorim ieſt płáná [!]/ y zchowa ią záś/ przez drugą ſiedḿ dni. Leop Lev 13/54, Lev 13/55, 57.
2. Oko w sieci; macula Vulg (1): [grzesznik] vwikłał w ſieći nogi ſwoie/ á w plánach iey chodzi. Leop Iob 18/8.
3. [Błona:
Szereg: »plana i skorka«: Wino też ktore ma przykrą á brzydką wonią [...] ſmyſły duſzne záraża/ planę y ſkorkę mozgową obraża bárzo Cresc 1571 370 (Linde).]
*** Dubium (1): Ieſtli kto ták ſczęśliwie ná świát vrodzony/ W plamie dni ſwych fortunnych ták poſtánowiony? GosłCast 36.

Synonimy: 1. makuła; a. lepra, »plaga Giezego«, trąd; 2. oko; 3. błonka, skorka.

MN