« Poprzednie hasło: PLĄTAĆ | Następne hasło: PLĄTONOGI » |
PLĄTAĆ SIĘ (5) vb impf
się (4), sie (1).
a jasne.
Fleksja
inf | plątać się | |||
---|---|---|---|---|
indicativus | ||||
praes | ||||
sg | pl | |||
2 | plątåsz się | |||
3 | plątå się | plątają się |
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | plątåł się |
fut | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | f | będzie się plątała |
conditionalis | ||
---|---|---|
pl | ||
3 | m pers | by się plątali |
[inf plątać się.] ◊ praes 2 sg plątåsz się (1). ◊ [3 sg plątå się.] ◊ 3 pl plątają się (1). ◊ praet 3 sg m plątåł się (1). ◊ fut 3 sg f będzie się plątała (1). ◊ con 3 pl m pers by się plątali (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.
Znaczenia
1. Włóczyć się, błąkać się (2): [Zdam ſię ia tu tobie plątáć/ álbo iáko on mowi proſo wiercieć. LipsPiotr 65.]
Zwrot: »po kącie się plątać« (1): Coż zá cnotá iż ty lataſz/ Po kożdym śię kąćie plątaſz BierEz N3v.
Przen (1): [Cżego teraz iáko y pierwey ná ſwiecie náporząd wiele ſie pląta miedzy Krześćiány/ ach nieſtetyſz. GilPos 192v.]
Zwrot: »[komu] plątać się po gębie« = być bliskim przypomnienia sobie, wymówienia (1): Długo mi ſię [errata dodaje: bo] tá háńbá świecka [errata dodaje: márna] Miedzy zębámi á wárgámi tłukłá (–) Nie łay przyiaćielowi obecnemu. (–) Coſz? ten Leniwiec mi ſię plątał po gębie. (–) CiekPotr 70.
2. Wiązać się, oplątywać się; przen [czym] (1): Proſzę ćię y zá pánicámi/ pánnámi/ cżyſtość miłującymi [...] áby [...] ſpráwámi ſię świeckiemi nie plątáli LatHar 96.
3. Być splatanym; przen: Mieć coś za temat [o czym] (1): Cżęść Cżwarta według Dawidá Y Krześćiánſkiego Kredá. O tym ſię będźie plątáłá Y to roſpámiętawáłá. Iáko Pan do piekiel ſtąpił MWilkHist A4v.
4. Fraza: »plątają się [komu] nogi« = ktoś nie może iść prosto (1): Ieſliś piwo łápał z głodu/ [...] Wáruy chybić nádoł drogi/ Ieſlić ſie plątáią nogi. RejZwierc 237.
Synonimy: 1. biegać, błąkać się, tułać się, włoczyć się.
Formacje współrdzenne: doplątać się, naplątać, odplątać, splątać się, uplątać, uplątać się, wplętać, wplętać się, wyplątać, wyplątać się; wplątować się.
DDJ