[zaloguj się]
[pdf]

PŁASKI (46) ai

płaski (36), plaski (3), płaski a. plaski (7); płaski : plaski KlonFlis (1:3).

a jasne.

Fleksja
sg
mNpłaski fNpłaskå
Gpłaski(e)go G
Apłaski A
Ipłaskim I
pl
N subst płaski(e)
G płaskich
A subst płaski(e)
L płaskich

sg m N płaski (11). ◊ G płaski(e)go (4). ◊ A płaski (1). ◊ I płaskim (2). ◊ f N płaskå (5); -å (1), -(a) (4). ◊ pl N subst płaski(e) (7). ◊ G płaskich (12). ◊ A subst płaski(e) (3). ◊ L płaskich (1).

Sł stp: płaski a. plaski, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Nie mający wyraźnych różnic w ukształtowaniu powierzchni, pozbawiony wyniosłości i wgłębień; równy, gładki; latus BartBydg, Mącz; planus Mącz, Cn; simus MiechGlab (46): Murm 52; BartBydg 79, 96; Cżemu ſtopy w nogach ſą płaſkie á nie thak rozdzielne iako v ptakow. GlabGad F3v; Pierſi płaſkie á chude znamionuią cżłouieka chwalebnego żywota y rozumu GlabGad P4v, N8, O2v; TAtarzy ſą ludzie poſpolicie wzroſtu ſrzedniego, maią pierſi y ramiona ſzyrokie, thwarz ſzyroką, á nos płaſki MiechGlab 21; WyprKr 27, 29v; Catagraphae, Obliquae imagines ubi tantum latum unum pictum est, Poyedno ſtronne málowánie/ yakie bywa ná płáskich tablicách. Mącz 40d; Plani pisces. Płáskie ryby. Mącz 303a, 48a, 302d, 303a, 394a, 439a (9); Diſcus – Talierz, płaską miſsa. Calep 330b, 580b, 1021b; KlonFlis F2 [2 r.]; KlonWor 54.

W przeciwstawieniach: »płaski ... ostry« (2): Cżemu przednie zęby ſą oſtre á trzonowe płaſkie y ſzyrokie. GlabGad C3v; KlonFlis Fv.

W charakterystycznych połączeniach: płaski(-a, -e) balk, brzeg (2), feret, instrument, kostka, kołka, miejsce, misa (3), nogi, nos (6), nozdrza, piersi, ramiona, ryba, zęby (2), ziarno.

Zestawienia: »grosz, marka płaska(-i)« [szyk 7:2] (8:1): MetrKor 40/821, 57/115, 59/272; mrć. płaſkie. 3 cżynią. mrć. polſkie. 4 KłosAlg E2, E2; dał Káźimierz kſiążęćiu Mázowieckiemu ſześć tyſiąc kop płáſkich groſzy BielKron 390, 384v, 385, 393v.

[»złoty płaski«: pruski mistrz królowi miał dać za jego utraty dwieście tysięcy złotych płaskich StryjPocząt 363.]

Szeregi: »płaski i miałki« (1): Ripa accliuis et vadoſa pláſki y miáłki brzeg. KlonFlis Fv marg.

»szeroki, (i) płaski« [szyk 4:3] (7): Linx. [...] eyn ſchluſſel breit vnd rund Seroka y płáſka miſſá Murm 140; A KLeſzcż ieſt riba biała w rzekach j wſtawiech, łuſkę ma na ſobie ſzyroką białą: Długi/ płaſki y ſzyroki. FalZioł IV 41c, I 106c, IV 41b; GlabGad C3v; Mącz 194b; Náwarz źiarn Słonecznikowych Płáſkich/ ſzerokich/ y gorzkich SienLek 49.

Przen: Bezwstydny (3):

W porównaniu (1): Pátrzayże iák ſię ſtroi on cżuryło młody: [...] Niemáſz nie męſkiego w nim: lecż iáko ſzkort [= prostytutka] płáſki/ Migi/ mrugi y mizgi ma zadátek łáſki. KlonWor 58.

Wyrażenie: »płaski głos, [język]« (1): Iudaſzowa drużyná: [...] Przędźie ſobie poſtáwę: żebrze płáſkim głoſem: Włocży ſię po Kiermáſzách z Iudaſzowym trzoſem. KlonWor 46; [Lepiey gdy Bázyliſzek zgrzyta/ niż gdy śpiewa Pláſkim ięzykiem niewiáſtá/ zwłaſzcżá niewſtydliwa. WerReguła 67].
a. W funkcji rzeczownika: »płaski« = płaski grosz (1): Choway z hálábartámi Ládyſłáwy święte/ Choway płáſkie/ y owe ná ſznurku przegięte. KlonWor 12.

Synonimy: gładki, rowny.

Cf CIENKOPŁASKI, PŁASKATY, PŁASKONOGI, PŁASKONOS, PŁASKONOSKI, PŁASKONOSY, PŁOSKI, PRZYPŁASZCZYM

MN