[zaloguj się]
[pdf]

PŁAWIĆ SIĘ (19) vb impf

sie (18), się (1).

a jasne.

Fleksja
inf pławić się
indicativus
praes
sg pl
1 pławię się
3 pławią się
praet
sg pl
3 m pławił się m pers pławili się
f pławiła się m an
conditionalis
pl
3 m pers by się pławili

inf pławić się (4). ◊ praes 1 sg pławię się (1). ◊ 3 pl pławią się (2). ◊ praet 3 sg m pławił się (3). f pławiła się (1). ◊ 3 pl m pers pławili się (6). ◊ con 3 pl m pers by się pławili (2).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII(XVIII) w.

1. Podróżować statkiem, przeprawiać się przez wodę (17): iednego cżaſu z nie ktorymi nie miłoſciwemi ſie [Bijas] pławił, á gdyż nanie nie bezpiecżenſtwo przyſzło pocżęli ku Bogom wołać BielŻyw 16, 36; pothykáli ſie ſnimi [z Turkami] Węgrzy/ Polacy/ y drudzy Niemcy/ zadzierżáiąc ie ná ſobie áby ſie w thym cżaſu drudzy płáwili BielKron 315; Currere in mari naves velociter euntes dicuntur, Wieść ſie/ Mknąć/ Płáwić ſie. Mącz 73d; Calep 836a; [ále niżli tám do Ożowá przyiecháli/ muśieli ſie kilká rázy płáwić/ bo tám rzeki gęſte BielKron 1597 630].

pławić się przez co (5): V Peſztu ich [Turków] wiele Węgrzy poráźili gdy ſie przez Dunay płáwili ná zad. BielKron 311v, 436; [Tátárowie gdy z woyſkiem iádą przez tę rzekę ták ſie zwykli płáwić: Nawiążą dwá ſnopy trzćiny/ y zforuią konie iáko pſy [...] BielKron 1597 629]. Cf »przez morze się pławić«.

pławić się na czym (1): Przecż krolu więcey dufaſz drewnu niepewnemu [tj. szkucie]/ Co ſie ná nim płáwić chceſz/ lepiey dufay temu/ Zelázu pewnieyſzemu/ á Rycerſtwu ſwemu. RejZwierz 29.

[pławić się po czym: Aſz więc drugi myſląc puścić ſie ná wodę/ y po niebieſpiecżnych wálech/ pocżynáiąc ſie płáwić [per feros fluctus iter facere incipiens]: wzywa drzewá mdleyſſego niż ono ktore go nieſie. Leop Sap 14/1 (Linde).]

pławić się dokąd (4): RejZwierz 45; było w mieśćie miedzy Turki thák ćicho/ áż mnimáli náſzy by ſie do Budzyniá płáwili BielKron 314v, 312v; KochFr 99.

Zwroty: »przez morze się pławić« [szyk zmienny] (3): BielŻyw 36; do Kolchów rycérze wybráni Płáwili ſię przez morze po kożuch báráni KochFr 99; Lepiéy li było przez morze ſye pławić/ Czy nád połnémi kwiatkami ſye báwić? KochPieś 7; [ZbylDroga C].

»w nasadziech, w okręciech się pławić« (1:1): [Artemizyja królowa Karyjska] Ony [Rodiany] w mieſcie ná łupiech márnie poráźiłá/ Potym ſie w ich okręciech do Rodys płáwiłá. RejZwierz 45; BielKron 314v.

»pławić się po wodzie« (1): Też y ci bliſko ſmierci ktorzy ſie pławią po wodzie. BielŻyw 22.

Przen (1):
Zwrot: »pławić się do brzegu« (1): pływáiąc po tym nędznym morzu ſwiátá tego/ káżdyby chciał rzędzić/ káżdyby chciał mędrowáć/ [...] á ze wſzytkiego nic: [...] przywiązawſzy ſie do deſzcżki/ każdy ſie płáwić muśi do brzegu ſwego RejPos 316v.
2. Nurzać się w wodzie (2): [kot mówi do lwa:] A gdi bis w kronicze poczedl [...] Czo moy przodkowie bily Y iako teſz przewodzily Bo ieden v Iaczimirza Zbodl bil cziſtego riczerza Acz ſie przed nim barzo plawil Mało go duſſe niezbawil RejRozm 397.
Szereg: »pławić się i kąpać się« (1): Płáwiąć ſie więc też Swinie/ y kąpią ſie Wrony/ A wżdy ſie im nie zmieni/ zwycżay przyrodzony. RejZwierz 136.

Synonimy: 1. pływać, żeglować; 2. kąpać się, nurzać się.

Formacje współrdzenne cf PŁAWIĆ.

Cf PŁAWIĄCY SIĘ, PŁAWIENIE

JR