[zaloguj się]
[pdf]

NURZAĆ SIĘ (17) vb impf

się (11), sie (6).

Fleksja
inf nurzać się
indicativus
praes
sg pl
1 nurzåm się nurzåmy się
3 nurzå się nurzają się
praet
sg pl
1 f nurzała się m an
3 m m pers nurzali się

inf nurzać się (6). ◊ praes 1 sg nurzåm się (2). ◊ 3 sg nurzå się (3). ◊ 1 pl nurzåmy się (1). ◊ 3 pl nurzają się (1). ◊ praet 1 sg f nurzała się (1). ◊ 3 pl m pers nurzali się (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Pogrążać się, kąpać się, pływać; mergere Cn (10):

nurzać się w czym (6): RejPos 49, 176v, 245; VANDA, po Bráćiey ſwoiey mężnie pánowáłá: Rottogárá przemogſzy/ w Wiſle ſie nurzáłá. KlonKr A2. Cf Zwroty.

W porównaniu (1): Czoż owſzem nam nędznikom więcey tho przyſtoi/ kthorzy ſie ieſzcże iáko ſwinie we błocie nurzamy á topimy w tym obłudnym morzu náſzym/ wołáć ku temu Pánu RejAp 129v.

Zwroty: »we błocie nurzać się« (1): RejAp 129v cf W porównaniu.

»nurzać się w wodzie« (1): A ieſli ſzkutá vwiąźnie ná haku/ Iuż tu ſęk ná ćię fliśie nieboraku. [...] Iuż tu bobrowáć w tákowey przygodźe/ Iuż prziydźie brodźić y nurzáć ſię w wodźie. Nie wſpominayże w ten cżás złego wrogá/ Lecż wzyway BOGA. KlonFlis H4v.

Szeregi: »brodzić i nurzać się« (1): KlonFlis H4v cf »nurzać się w wodzie«.

»nurzać się a topić« (3): RejAp 129v; nic nie zyſzcżecie nieſláchetnicy/ iedno ſie ſámi nurzáć á topić będzyecie w ſmrodliwośći á w plugáwośći márnego morzá tego. RejPos 176v, 49.

W przen (4): RejAp 129v; A káżdy będąc/ chociay y w tym Koſciele/ grzechem ociążony/ poki nie znaydzie łaſki v niego [Pana]/ poty ieſth w mnieyſzey opiece iego: ácż niechce áby záginął/ bo záwżdy cżeka náwrocenia iego/ ále gdy ſie topi á nurza w tych niebeſpiecżnoſciach ſwiátá tego/ tedy mniey o to dba RejPos 49; O moy miły Pánie iákoż ſie nas wiele nurza w tym ſrogim morzu ſwiátá tego RejPos 245, 176v.
Przen: Chować się, znikać (1): Bo gdy w bęben vderzą Kacżorá pátrzáią/ A drobne ſie Cyránki po trzćinie nurzáią. RejZwierc 249v.
a. Nurkować; urinare Cn (3): WujNT 12; Vrinari nurzać ſię Vrinator nurek KlonFlis H4v marg.
Zwrot: »nurzać się do dna« (1): Nurek boiąc ſię też práwnych kłopotow/ Záwſze ná wodźie ſzuka ſwych kleynotow: Nurza ſię do dná/ zániechawſzy chłuby/ Sżuka ſwey zguby. KlonFlis E2.
2. Przyjmować chrzest; dokonywać kąpieli rytualnej będącej symbolem oczyszczenia grzechów (w terminologii antytrynitarzy); baptizari PolAnt (7): Kryſpus też árcyſzkolnik vwierzył Pánu ze wſzem domem ſwym/ y mnodzy Korynthcżycy ſłucháiąc vwierzáli y nurzali ſię. BudNT Act 18/8, Luc 3/12.

nurzać się od kogo (1): Y wychodziłá kniemu wſzytká Iudſka kráiná y Ierozolimcżycy/ y nurzáli ſię wſzytcy od niego w Iordanie rzece/ wyznawáiący grzechy ſwoie. BudNT Mar 1/5.

Zwrot: »nurzaniem się nurzać« = baptizmo baptizari PolAnt (4): A Iezus rzekł im/ czáſzę iednák ktorą ia piję pić będziećie/ y nurzániem ktorym ſię ia nurzam ponurzyćie ſię. BudNT Mar 10/39, Mar 10/38 [2 r.], Luc 12/50.

Synonimy: 1. bobrować, brodzić, kąpać się, maczać się, omywać się, pływać, topić się; 2. krzcić się.

Formacje współrdzenne cf NURZAĆ.

Cf [NURZANIE SIĘ]

AW