[zaloguj się]
[pdf]

PODKŁAD (10) sb m

o jasne; -åd, -ad-.

Fleksja
sg pl
N podkłåd podkłady
A podkłåd podkłady
L podkładzie

sg N podkłåd (8). ◊ A podkłåd (1). ◊ L podkładzie (1). ◊ [pl N podkłady. ◊ A podkłady.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVIII w.

1. Miękka podkładka używana dla złagodzenia twardości przedmiotu (6):
a. Kładziona na krzesło lub ławę do siedzenia (3): Esseda, in sella, podclad BartBydg 52.

W porównaniu (1): iż gdzye kogo prawdá ſwięta iáko zły podkład w lube mieyſce doćiśnie/ iuż ſle káżdy o to pilnie ſtára/ iákoby y rádámi ſwemi/ y káżdemi pilnoſciámi ſwemi zácierał á zátłacżał ią iákoby mogł RejPos [323].

α. Materiał służący do wypchania miękkiej podkładki (1): Tomentum. Pamſt. Podkład. Mymer1 16.
b. Podkładka sporządzona z wojłoku, umieszczana pod siodłem, zabezpieczająca grzbiet konia przed odgnieceniem i otarciem; sagma Calep; instratum equi sub ephipio, scordiscus, stratum coactile equi Cn (3): á iżby ſye [lekarstwo na sadno] nie śćiéráło śiodłem/ [...] tedy dźiurę w podkłádźie pod śiodłem vczyń/ [...] w onę dźiurę w podkład wetkay ſkorkę świéżą záięczą/ áby ná ſádnie śćiérwiſkiem/ á nie śierćią leżáłá SienLek 180; Sagma – Pokrowiecz natarcża. [...] Graecis scuti thecam significat woiłok, podkład. Calep 938a.
2. Długa ozdobna kapa okrywająca konia, zakładana między wojłokową podkładkę a siodło; czaprak; subsellium BartBydg (1): [Koni iż jedni pocztowych nie mieli, Na lada szkapach puścić się nie śmieli; Drugiem się uzdy, siodła zodzierały, Podkłady od nich precz poodpadały Otwin(?)Erot 119.]
Wyrażenie: »podkład siodłowy« (1): Subselium, d⟨icitu⟩r ornamentum equi sub sella positum, podkład syodlovy BartBydg 152b.
3. Żelazna podstawka uży wana do układania drwa w palenisku; alarium BartBydg, Mymer2 (2): Alarium, vylk, ferrum in foco pro igne, zelyazny podclad BartBydg 6b; Mymer2 28.
4. Podkładanie, umieszczanie czegoś pod czymś (1): Suppositio supponendi actus – Podkład. Calep [1035]a.
5. [Podstawa pod młyn wodny: Item pro podkladi ad molendina in Rakowicze RachBonera 1558 92.]

Synonimy: 1. poduszka; b. wojłok; 2. deka, kapa, nastołka; 3. wilk.

AL, JB