Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: [ROZSKOCZONY]

Następne hasło: (ROZSKWIRAĆ SIĘ) »

ROZSKOCZYĆ SIĘ (5) vb pf

rozskoczyć się (3), roskoczyć się (2); rozskoczyć się BudBib, Calep; roskoczyć się BibRadz; rozskoczyć się : roskoczyć się OpecŻyw (1:1).

sie (3), się (2).

rozſ- (2), rozs- (1).

Oba o jasne.

Fleksja

inf	rozskoczyć się

praet
	sg		pl
3	m		m pers	rozskoczyli się
3	n	rozskoczyło się	subst

conditionalis
	sg
3	n	by się rozskoczyło

inf rozskoczyć się (1). ◊ fut 3 sg rozskoczy się (1). ◊ [3 pl rozskoczą się.] ◊ praet [3 sg n rozskoczyło się.] ◊ 3 pl m pers rozskoczyli się (2). ◊ con 3 sg n by się rozskoczyło (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII(XVIII) – XVIII w.

Znaczenia

1. O wielu: gwałtownie opuścić dane miejsce, biegnąc w różne strony (3)
2. Rozerwać się, rozpaść się, pęknąć (2)
3. [Zwichnąć się]

1. O wielu: gwałtownie opuścić dane miejsce, biegnąc w różne strony; retrocedere PolAnt; dissultare Calep (3): [Razis] meznie [!] z gory ſkocżył miedzy onę wielkość [atakujących go]. Kthorzy ſię mu prędko roſkoczyli dawſzy plác BibRadz 2.Mach 14/44; BudBib 2.Mach 14/44; Calep 333a; [ále gdy Hetman ze dwunaśći dźiałek kazał do nich vderzyć [...]/ roſkocżyli ſie y zá gore ſkryli. BielKron 1597 647].

[Zwroty: »na rożne miejsca się roskoczyć«: Chorążego zábito/ chorągiew ſtráćili/ POlacy ſie ná rożne mieyſcá roſkocżyli. PaprGniazdo 405.

»na stronę się rozskoczyć«: oni ſie porwawſzy vderzą w Turki z ruſznic/ ták iż ich trzy ſta koni záraz ſpádło/ á oſtatek ſie ná ſtronę rozſkocżyło. BielKron 1597 754.]

2. Rozerwać się, rozpaść się, pęknąć (2):

Fraza: »serce się rozskoczy(ło)« [w tym: w kim (1)] (2): wiém milá panno ijżby twé ſerce rozſkocżylo ſie dlá wielkié boleſci OpecŻyw 92v, 81.

3. [Zwichnąć się: W mázániu gdźie sye zá merkuriuszem [tj. rtęcią] wszytki, stáwy rozskoczą, co rozumiész áby w śię fluxow wpuśćić niemiáły? OczkoPrzymiot 115.]

Synonimy: 1. rozbieżeć się; 2. rozpuknąć się, rozstępić się.

Formacje współrdzenne cf SKOCZYĆ.

Cf [ROZSKOCZENIE], [ROZSKOCZONY]