« Poprzednie hasło: [PODŻARZYĆ] | Następne hasło: PODŻEGA » |
PODŻEC (1) vb pf
o jasne; w formach fut i imp e jasne; praet z tekstów nie oznaczających é.
Fleksja
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | podż(e)gł |
imperativus | |
---|---|
sg | |
2 | podeżży |
[fut 3 sg podżeże. ◊ 3 pl podeżgą. ◊ praet 3 sg m podż(e)gł.] ◊ imp 2 sg podeżży (1).
Sł stp, Cn brak, Linde także XVII(XVIII) w. s.v. podżegnąć.
Znaczenia
1. [Podpalić, wzniecić pożar [kogo, co]:
Szereg: »podżec a popalić«: Mieſzczánie miaſt Izráelſkich wynidą/ podeżgą á popalą [succendent et comburent] zbroie/ tarcze/ y pawezy/ łuki/ y ſtrzały/ y kiie co w ręku noſzą/ y oſzczepy/ y będą imi przez ſiedm lat pálić. BibRadz Ez 39/9 (Linde s.v. podżegnąć).
Przen:
Zwrot: »podżec w koło«: A (przeto) wylał nań [tj. na Izraela] zápálcżywość gniewu ſwego y mocną wálkę/ y podżegł go w koło [inflammavit illum in circuitu] BudBib Is 42/25 (Linde s.v. podżegnąć).]
2. Skłonić do czegoś złego; podburzyć, podjudzić [kogo, co]: Incende hominem amabo te quoad potes, Poduſzcz/ podeżży go yáko náybárziey. Mącz 430b.
[podżec na kogo: Ceſarz záś wnet ſię nań obruſzył/ y Klodyuſá ná Cyceroná podżegł CiceroKosz d.]
[Zwrot: »ku złemu podżec«: A zaſie gdy Diabeł ku czemu złemu podże [lege: podżeże] ćiało albo ſtary człowiek gotowy/ chnet mu wſſyſtka niemoc a ſtarość odeidzie UstKościel 47v.]
Synonimy: 1. podniecić, podpalić, rozpalić, wzniecić, zapalić; 2. poburzyć, podburzyć, rozjątrzyć, wzburzyć.
Formacje współrdzenne cf ŻEC.
Cf PODEZŻON
KW, MM