« Poprzednie hasło: POKROPIAĆ | Następne hasło: POKROPIĆ SIĘ » |
POKROPIĆ (78) vb pf
Oba o jasne (w tym w drugim 1 r. błędne znakowanie).
inf | pokropić |
---|
praet | ||
---|---|---|
sg | ||
1 | m | pokropiłem |
f | pokropiłam | |
3 | m | pokropił |
f | pokropiła |
imperativus | ||
---|---|---|
sg | ||
2 | pokroṕ | |
3 | niech pokropi |
conditionalis | ||
---|---|---|
sg | ||
2 | m | byś pokropił |
3 | m | by pokropił |
inf pokropić (16). ◊ fut 1 sg pokropię (4). ◊ 2 sg pokropisz (4). ◊ 3 sg pokropi (12). ◊ 1 pl pokropi(e)my (1). ◊ 2 pl pokropicie (1). ◊ 3 pl pokropią (2). ◊ praet 1 sg m pokropiłem (2). f pokropiłam (1). ◊ 3 sg m pokropił (17). f pokropiła (1). ◊ imp 2 sg pokroṕ (10); -ṕ (7), -(p) (3). ◊ 3 sg niech pokropi (1). ◊ con 2 sg m byś pokropił (1). ◊ 3 sg m by pokropił (2). ◊ part praet act pokropiwszy (3).
Sł stp notuje, Cn s.v. wodą święconą pokropić, Linde XVI w.
- Polać kroplami, spryskać, skropić
(78)
- Przen (5)
- a. O ceremoniach religijnych
(39)
- Przen: Obmyć z grzechów, powołać do życia wiecznego (8)
- α. W judaizmie Starego Testamentu
(28)
- Przen (6)
- β. W chrześcijaństwie (3)
- b. Nawodnić, podlać
(13)
- Przen (6)
- α. O deszczu (1)
- β. O Bogu: zesłać deszcz
(2)
- Przen (1)
pokropić czym (20): Wezmi kwarthę małmazijey dobrey/ potym wezmi z apteki tuciam preparatam poł łota, camphori trzy cżwierci/ á tę camphorę pokropić palonem winem FalZioł II 19b, II 5d, III 24d, V 62; Przedaymyż go [Józefa] daleko/ gdzie w czudze krainy A ſuknią baranią krwią/ iego pokropiemy A iż go zwierzę ziadło/ przed oyczem powiemy RejJóz A8v, B3; wzyacz ſzwyeczoney wody ſ ſſyedmy koſſcziolow y omycz yą diſchell wozowy, woſz, Bothi y konye pokropicz LibMal 1549/149; Leop Lev 2/7, Prov 7/17; BibRadz Gen 35/14; SienLek 131v, 189v; RejPos 158; BudBib Lev 6/27; Bywa też częſto/ że ći co wychodzą z wánny/ ieſli ſye ſłábſzémi czuią/ chłodną wodą obléwáć ſye káżą: [...] tedy owi mędrſzy/ co Epithemá ná ſérce wźiąć/ álbo ſye wódką Różaną pokrópić każą Oczko 28v. Cf Zwroty.
»łzami pokropić« (1): Widziſz thę niewiáſtę? wſzedłem do domu thwoiego/ wodyś nie podał nogam moim: á oná łzámi pokropiłá nogi moie/ y othárłá właſnemi włoſy ſwoiemi RejPos [308].
»pokropić wodą« = aspergere aquam, spargere aqua Mącz [szyk zmienny] (2): Aspergere aquam, proverbium, Wodą pokropić/ to yeſt ochłodźić/ pokrzeźwić poćieſzić kogo. Mącz 404a, 403d.
peryfr. »pokropić [kogo] wodą własną« = oddać mocz na kogoś (1): Przyſzło ich [pustelników] tedy cżterzey/ ſtali nademną pátrząc ieden mowił ſwięty/ drugi mowił kaźi mu ſie głowá. Ia to bacżąc/ podnioſłem koſzulę/ pokropiłem ie wodą właſną. BielKron 458v.
»kijem pokropić« = uderzyć, zbić (1): Wiere tę ſnaċ kxienią ſtrapie Lepey iuż kijem pokropie. RejKup 16.
»pokropić krwią« = przelać krew (1): Pokropiłem gránice krwią moią tu twoie CzahTr I2v.
»ręce krwią pokropić« = zabić kogoś (1): Lecz po tym [Pyrrus] otrzéźwiawſzy/ miecz w kárku vtopił/ A przeklęté ręcé ſwé/ krwią świętą pokropił. GórnTroas 74.
Ze zdaniem dopełnieniowym (2): O Myi [!]/ co ieſt ſproſnego/ pokrop co ieſt zeſchłego/ vżdroẃ co ieſt ránnego. ArtKanc H13v; LatHar 367.
»pokropić krwią« (1): Pokroṕ co narychley rádzęć pilno nędzne podwoie mizerney duſzycżki ſwoiey tą niewinną krwią báránká tego ſwiętego/ tobie obiecánego y dánego. RejPos 158v.
»pokropić krwią; krew pokropi« [o Chrystusie] (1;1): RejPos 341; Ieſli przez Krzeſt ſtárego Adámá vtopi/ A zátym go nadrożſza krew twoiá pokropi. KlonWor 82.
»pokropić siedmkroć« (1): pewnie pokropiwſzy nas ſiedḿ kroć onym ſiedmiorákim dárem Ducha ſwego ſwiętego/ wypuśćić nas będzye racżył z onych cięſzkich á twárdych obwiąſkow zakonu drugiego. RejPos 215.
»pokropić i poświęcić« (1): Słuchay co Prorok mowi ku káżdey wierney duſzy od Páná tego/ ktory ią ſobie wyzwolił á pokropił y poswięćił krwią ſwiętą ſwoią RejPos 341.
pokropić na kogo, na co (2): A ptaſzká żywego wezmie zdrzewem cedrowym/ ziedwabiem kármezynowym/ y z izopem/ y omocży to/ y ptaſzká żywego we krwi ptaſzká zárzezánego nád wodą żywą. Y pokropi ná ocżyſzcżáiącego ſię od trędu/ ſiedm kroć/ y ocżyśći go BudBib Lev 14/7. Cf pokropić co na co.
pokropić co [= czym] na co (1): A włoży rękę ná głowę ofiáry ſwoiey/ y zárznie ią przed przybytkiem zgromádzenia/ thámże ſynowie Aaronowi pokropią w koło ná wierzch ołtarzá krew iey. BibRadz Lev 3/8.
pokropić przed kim (3): A cżęść oleiu náłeie [!] mu ná rękę lewą/ w ktorym omocżywſſy ſwoy pálec práwey ręki/ pokropi ſiedm kroć przed Pánem y dotknie ſie końcá práwego vchá/ cżłowieká onego kthory ſie cżyśći Leop Lev 14/27, Lev 14/16; BudBib Lev 14/16.
pokropić czym (7): BibRadz Lev 14/51; Y niech omocży ofiárownik pálec ſwoy práwy woney oliwie ktora ná ręce iego lewey/ y pokropi oną oliwą ſpalcá ſwego ſiedm kroć przed Iehową BudBib Lev 14/16. Cf »pokropić krwią«.
»pokropić siedmkroć« = a(d)spergere septem vicibus Vulg, PolAnt; adspergere speties Vulg; spargere septem vicibus PolAnt [szyk zmienny] (10): A gdy ták poświącáiąc [przybytek] pokropił ołtharz ſiedḿ kroć/ pomázał go y wſſyſtek ſprzęt iego. Leop Lev 8/11, Lev 14/7, 16, 27; BibRadz Lev 14/51; RejPos 47, 103v, 214v; BudBib Lev 14/7, 16.
W porównaniu (1): Niech pokropi iáko roſa trawę zyeleniącą/ Myſl wáſzę w dziwney krewkosći tak záwżdy błądzącą. LubPs gg3v.
»odwilżyć a pokropić« (1): Odwilżę známienity ogrod moy/ á pokropię [Rigabo ... et inebriabo] ſpráwiedliwą grządkę moię. BudBib Eccli 24/36.
Synonimy: 1. oblać, polać, pomokrzyć, zmoczyć.
Formacje współrdzenne cf KROPIĆ.
KO