Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: POLECAĆ

Następne hasło: POLECANIE »

POLECAĆ SIĘ (20) vb impf

polecać się (20), [policać się].

się (14), sie (6).

Tekst nie oznacają é oraz ó; o prawdopodobnie jasne (tak w polecać); a jasne.

Fleksja

indicativus
inf	polecać się
praes
	sg	pl
1	polecåm się	polecåmy się
3		polecają się

praet
	sg		pl
3	m	polecåł się	m pers
3	n		subst	polecały się

conditionalis
	sg
3	m	by się polecåł

inf polecać się (1). ◊ praes 1 sg polecåm się (6). ◊ 1 pl polecåmy się (2). ◊ 3 pl polecają się (1). ◊ praet 3 sg m polecåł się (1). ◊ 3 pl subst polecały się (1). ◊ con 3 sg m by się polecåł (1). ◊ part praes act polecając się (7).

Sł stp s.v. polecać, Cn brak, Linde XVI(XVII) w. s.v. polecić.

Znaczenia

Powierzać się, oddawać się w opiekę (20)

Powierzać się, oddawać się w opiekę [komu, czemu] (20): PatKaz III 154; Tobie [Panno Święta] ſię polecamy/ ſtárayſię ábyſmy nie záginęli. SkarŻyw 337, 308; Rácżyſz nas iuż wysłucháć/ wſzákeś ták obiecał/ nigdy nie opuſzcżáć, ktoćby ſię polecał ArtKanc K2v; LatHar 47.

polecać się z czym (1): niemáſz iuż nie ocobyzmy mieli więcey proſić/ przeto ſie pánu Bogu y z ſwemi rzecżámi polecamy BielKron 209.

Zwroty: »polecać się (Panu) Bogu« [szyk zmienny] (4): BielKron 209; Gdy co máło odſzedł do klaſztoru/ obroćiwſzy twarz ſwoię/ á padwſzy ná koláná/ dłu^go płákał Bogu ſię polecáiąc. SkarŻyw 134, 373, 473.

»łasce [czyjej], w łaskę [czyją] się polecać« [szyk zmienny] (2:1): MiechGlab *3; Przithem ſzye polyeczam wlaſke waſſchey Kro.mczi. LibLeg 11/165v, 11/10v.

»polecać się w moc« (1): piſałem o nich [Tatarach] pierwey iż ſie licżą być ſynowie Márſá/ ktoremu ſie polecáią w moc ſkąd wyſzli. BielKron 438v.

»modlitwie [czyjej] się polecać« (2): ktorego [św. Piotra z Werony] ſię ią grzeſzny z tobą cżytelniku modlitwie pokornie polecáiąc á prágnąc cnot iego y vcżeſnictwá krzyża iego: chwalę Bogá náwyſokośći SkarŻyw 374, 511.

»polecać się obronie [czyjej], w obronę [komu]« [szyk zmienny] (2:1): Nabożeńſtwo Greckie ná ten cżás było bárzo ſproſne [...]. Abowiem ten obycżay mieli/ iż káżdy będąc w iákim ſmutku/ [...] wnet ſobie boſzká wymyſlił ledá iákiego/ ktorego chwalił á polecał ſie mu w obronę BielKron 98; GrzegŚm 22; SkarŻyw 460.

»polecać się opatrzności [czyjej]« (1): Pánie Boże [...]/ polecam śię opátrzności y obronie twoiey GrzegŚm 22.

[»przyjaźni [czyjej] się polecać«: S tim się przyazni wm policzam. CorfusDocum 1564 nr 125.]

»zrządzeniu bożemu się polecać« (1): [Maria] zakonouy doſycz czynyącz a zrządzenyu bożemu ſyą poleczayącz ku touarzyſthwu 〚malzenſkyemu〛 telko przyſzwolyla PatKaz III 138v.

Szeregi: »oddawać się i polecać« (1): Pánie tobie ſię oddáię y polecam. SkarŻyw 159.

[»i polecać się i poddawać«: Ego me tuae comendo et committo fidei. Ia ſie twey wiárze y polecam y poddawa^m. TerentMatKęt F.]

Synonimy: oddawać się, poruczać się, powierzać się.

Formacje współrdzenne cf ODLECAĆ.