[zaloguj się]
[pdf]

1. POŁOWIĆ (13) vb pf

Oba o jasne.

Fleksja
inf połowić
praet
sg
3 m połowił
conditionalis
sg
3 m by połowił

inf połowić (6). ◊ fut 3 sg połowi (1). ◊ 1 pl połowim (1). ◊ praet 3 sg m połowił (2). ◊ con 3 sg m by połowił (2). ◊ part praet act połowiwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

Ująć, złapać, schwytać wiele ptaków, zwierząt, ryb [kogo (Przen) (9), co (żywotne) (pl) (4)] (13): Rybitw ieden [...] Siedział ná brzegu dął w piſzcżeli. Prze piſkánie mniemáiąc być/ Iżby mogł ryby połowić BierEz I2; Ptaſznik długo ptaki nęćił/ A potym więc śieć rozrzućił; Aby ie wizytki połowił BierEz O4v; Ponętę ſypáć ptakom żeby ie łátwiey połowić. KlonWor ded **3.
Przen (10):
Zwrot: »w sieci połowić« (1): Wilki [tj. Węgrów] w śieći połowim/ á Wielbłądy w dole BielSen 7.
a) Skrzywdzić kogoś, ciężko doświadczyć (3): RejPs 85; [zły człowiek] Leży zá śiéćią/ że go nie znáć przy źiémi/ Siłá chudych połowił fortelmi ſwémi KochPs 15.
Zwrot: »na lepie połowić« (1): Prawieć by nas na lepie/ tak pan Bog połowił Kiedybychmy z załoſći/ ieſzeże mieli zdychać RejJóz B4v.
b) Znęcić, przywabić kogoś w złym celu (np. aby oszukać, skrzywdzić, skłonić do grzechu) [czym] (6): Znałem ia niektore [...]/ iż ſię im niechćiáło nędze ćierpieć domá/ [...] ktorych Antychriſt Rzymſki [...] tymi iábłuſzkámi ſwoimi połowił: y barzo niektore z nich vbogáćił CzechEp 350.

W połączeniu szeregowym (1): wirwy a potargay ſydla dyabelſkye ij wſſitkych nyeprzijacyol naſſich wydomich ijnyewydomich ktorimy nas chcą polowyc ſdradzyc ij poſromocyc BierRaj 16.

W porównaniach (4): Ktorego [lichwiarza] dobrodźieyſtwo ieſt iáko ponętá: Bo tą vbogie ludźi połowi do ſzcżętá: Iáko ptaſznik Cietrzewie KlonWor 75. Cf Przysłowie.

Przysłowie: I przywodzićie wiele piſmá do tego wymyſlonego Cżyścá/ ábyśćie ludzi proſte y w piśmie Swiętym niebiegłe/ tym ſnádniey mogli zmamić/ y iáko śikory ná lepie połowić. KrowObr 75; iż Antychrist żydowskich baiek y vstaw miał ſię trzymáć [...] y ták przez nie vrość y powstáć, ludzi przez nie, iáko ptaſzętá nieopátrzne ná lepie połowiwſzy, y przez nie ſobie ie z niewoliwſzy CzechEp [410]; CzechEpPOrz *3v; [Więc móy Czechowic [...]/ ważył ſie Miniſtrów ſwoich wierutné złości [...] tym pokryć/ á iákoby dudki zá wiéchą połowić ŁaszczRecepta 81].

Synonimy: połapać, połapić.

Formacje współrdzenne cf ŁOWIĆ.

Cf 1. [POŁOWIENIE], POŁOWIONY

LWil