[zaloguj się]
[pdf]

POŁAPIĆ (16) vb pf

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf połapić
praet
sg
3 m połapił
imperativus
sg
2 połapi
conditionalis
sg pl
2 m byś połapił m pers
3 m by połapił m pers by połapili
con praet
sg
1 m bych był połapił
impersonalis
con by połapi(o)no
participia
part praet act połapiwszy

inf połapić (3). ◊ fut 3 sg połapi (4). ◊ 3 pl połapią (1). ◊ praet 3 sg m połapił (2). ◊ [imp 2 sg połapi.] ◊ con [2 sg m byś połapił ] ◊ 3 sg m by połapił (2). ◊ 3 pl m pers by połapili (1). ◊ con praet 1 sg m bych był połapił (1). ◊ impers con by połapi(o)no (1). ◊ part praet act połapiwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII w.

1. Schwytać, pojmać; rapere Vulg [kogo, co (żywotne)] (12): Ciebieć by iśćie zábili/ Iednoby ćię połápili. BierEz O2v; RejKup n8; Gdzye Rurał ácż yábłká widzyał po drodze przedſię wolał zá końmi bycżeć ſkokyem by ich theż ſnadź nye połápyono. GliczKsiąż Iv; Puśći ſie Miedzwiedź do nich [szacujących jego skórę]/ iednego połápił/ A drugi ſie ná drzewo ochotnie pokwápił. RejFig Cc6.

[W połączeniu szeregowym: [mówi baranek do wilka:] wſzák wiem o coć idzie: ábyś ty mnie odwiódſzy od tego ſtrożá [kozia] moiego/ połápił/ y rozdrápał/ y pożárł. WujPosN 1584 I 446 (Linde).]

Przen (1): Bierzćie tho ſobie w rozum wy co zápámiętawaćie Bogá: by was kiedy niepołápił/ á niebędzie ktho by wydárł. Leop Ps 49/22; [Bo iáko ſie nieobacżyſz/ [nowowiernik] połapi ćię/ połápiwſſy pirwey ſie ſtobą nieoſtoi/ áſz v czártá ná piecu. WizFałeczDucha F2].
a. O zwierzętach: złowić (6): [Orzeł] Nie mogł náleść nic innego/ Połápił żołwiá śilnego BierEz M4; RejZwierz 116v, 118v; ácż więc bywa biedá tey kokoſzy/ ná ktorey Iáſtrząbá łowią/ ále ieſzcże záwżdy więtſza biedá bywa Iáſtrząbowi kiedy go połápią. RejPos 50.

połapie za co (1): A iáko Iáſtrząb ktorą [wronę] zá ogon połápi/ To wnet pilnie káżda ſie do ſwego krzá kwápi. RejWiz 55.

Przen (1):
Szereg: »pożreć a połapić« (1): Niewiernik záſię nie dufáiąc temu biega po ziemi y po morzu ſzukáiąc coby pożárł á połápił RejAp 189.
b. Zaciągnąć gdzieś silą (1):

[połapać w co: Sublimem hunc intro rape. Połapi w dom tego panká. TerentMatKęt C4.]

Przen [do czego] (1): á cżárt iáko ſrogi kat mż vſtáwicżnie chodzi nád tobą/ á iáko iáki opráwcá ſthára ſie pilno o cię/ áby cie iáko połápić mogł do ciemnych oſiádłośći ſwoich RejPos 176.
2. Chwycić, wziąć do ręki [co] (4): On [Rural] opusćiwſſy onego [konia] iż nye mogł vgonić przybyeżał ſkokyem y połápiwſſy bież yął bić od wozá GliczKsiąż Iv; [zágnał ſie Florenc z drzewem ſwym y zbił go [króla pontskiego] z koniá: wnet onego koniá połápiwſzy/ ku głoſowi ſie Krolá Francuſkiego iął bráć. HistOtton 81].
a. Porwać, ukraść (3): GliczKsiąż Iv; [zly sługa] A gdzyeby co połápić/ s kątá vpátruie. RejZwierz 118; Quod cuique ad manum venisset, Czego kto mogł doſtać/ álbo/ kto co mógł połápić. Mącz 3b.

Synonimy: 1. pochwycić, poimać, pojąć, ująć; a. połowić, 2.a. pobrać, pokraść, skraść, ukraść, wykraść.

Formacje współrdzenne cf ŁAPAĆ.

Cf POŁAPIONY

KO