[zaloguj się]
[pdf]

POŁOŻNICA (18) sb f

Oba o oraz a jasne.

Fleksja
sg pl
N położnica położnice
G położnice
D położnicy położnicåm
A położnicę
L położnicy położnicach
V położnico

sg N położnica (5). ◊ G położnice (2). ◊ D położnicy (3). ◊ [A położnicę.] ◊ L położnicy (2). ◊ V położnico (1). ◊ pl N położnice (2). ◊ D położnicåm (2). ◊ L położnicach (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVIII w.

1. Kobieta, która niedawno urodziła, leżąca w połogu, także będąca w trakcie porodu; puerpera Mącz, Modrz, Calep, Cn; infantaria Mącz, Cn; parturiens Cn (17): Krol Egipſki/ roſkazał bábam Zydowſkim/ ktore położnicam ſłużą/ áby káżde dzyecię męſkiego narodu zábiły BielKron 27v; Potym dzyeciątko to Páná Iezuſá XL dniá mátká do kościołá ofiárowáłá ku ocżyścieniu/ iáko był obycżay v Zydow/ iż ſie s párą gołębi położnicá káżda muſiáłá okázáć BielKron 138; Mącz 118d, 200c, 329d; Przy porodzeniu gdy płáwy niechcą iść/ zetrzy kość z głowy kápłuniey/ á day to położnicy wypić s czym chce SienLek 109; Gdy łożyſká pozbyć niemoże położnica: Náwarz białey ſzánty z octem á z ſolą/ dayże iey tego s trunczek máły pić SienLek 114v, 114v [2 r.], 115 żp, 116v; BudBib Bar 6/28; CzechRozm 85v; ModrzBaz 36; Calep [873]a [2 r.]; [SienHerb 453a (Linde)].
a. O Pannie Maryi (1): powiédz mátko droga/ Coś miáłá zá poćiechę? powiédz/ o vboga Ná ón czás położnico/ co wżdy zá rádośći Twoie były/ gdyś Páná y Królá wiecznośći [...] Ná świát wypuśćiłá? SiebRozmyśl F4.
2. Łożnica, sypialnia małżeńska (1):
Przysłowie: Serum est in Thalamo cunctari, Nie wczás yuſz kto ſie w położnicy rozmyſla. Mącz 72a.
3. [Nałożnica: Szoſta [przyczyna rozwodu] ieſliby [mąż] w domu ſwym położnicę iáką chował/ á odpráwićby iey niechćiał. SzczerbSpecSax 458 (Linde).]

Synonimy: 1. porodzająca; 2. łoże, łożnica; 3. nałożnica, założnica.

LWil