[zaloguj się]
[pdf]

PONISZCZYĆ (7) vb pf

o prawdopodobnie jasne (tak w po-).

Fleksja
praet
sg
3 m poniszczył
n poniszczyło
impersonalis
praet było poniszcz(o)no
participia
part praet act poniszczywszy

fut [2 sg poniszczysz.] ◊ 3 sg poniszczy (3). ◊ praet 3 sg m poniszczył (1). n poniszczyło (1). ◊ impers praet było poniszcz(o)no (1). ◊ part praet act poniszczywszy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

Sprawić, żeby nie było; zlikwidować, unicestwić (zwykle o wielu); consumere PolAnt [kogo, co] (7): Oto oná [latorosłka winna] podána ieſt áby byłá ſpalona ogniem/ ogień poniſzczył obádwá końce iey/ á środek iey zgorzał BibRadz Ez 15/3; [a to, co się rodzi, Raz śmiercią przyrodzoną z tego świata schodzi; Ziemia kości poniszczy, a robacy ciało PismaPolit 14; będzie ſądził Bog ſpráwiedliwe/ [...] y lud pokarze/ dotąd áże poniſzcży gromádę krzywdę cżyniącą GilPos 138].
a. Zgładzić (3):
α. O ludziach (3): A ieſliże wzgárdzicie ſłowá moie/ y głod y miecż poniſzcży was. RejAp 59.

W połączeniach szeregowych (2): RejPos A4v; [za Roboama] y koſcioł/ y ſkárby koſcielne/ y ſtolice ony koſztowne krolewſkie/ y ludzi niewinne ták było ſrodze popſowano/ poniſzcżono/ á pomordowano/ że ſtrách o tym y piſáć y wſpomináć. RejZwierc 258.

β. [O insektach: Albo weźmi ſádłá wieprzowego z Trtęćią zmieſzawſzy á oną máśćią námázuy/ wſzyſtki [pluskwy] poniſzcżyſz. SienHerb 579a.]
b. Spustoszyć (o terytorium) (2): Miecz ſię werwie do miaſt ich [Izraela]/ á poniſzczy wśi ich dla rad ich [et consumet villas eius, et comedet propter consilia eius]. BibRadz Os 11/6; MycPrz I B.
c. Zniweczyć (o potędze) (1):

W połączeniu szeregowym (1): zeſlę tobye táki narod/ ktory ſie tylko pocżnie ze krwye á s pokolenia ſámey białey głowy. A to plemię/ á to pokolenie potrze/ potłocży/ y poniſzcży/ á w niwecż obroći moc thę thego ſprzećiwniká twoiego [szatana] RejPos 270v.

Synonimy: »wniwecz obrocić«; a. wygładzić, wygubić, wytracić, zgładzić, zgubić; b. spustoszyć.

Formacje współrdzenne cf NISZCZYĆ.

Cf PONISZCZENIE, PONISZCZON

MN