[zaloguj się]
[pdf]

PONURZYĆ SIĘ (9) vb pf

ponurzyć się (7), ponorzyć się (2); ponurzyć się BielKron, Mącz (2), BudNT (3), CzechRozm; ponorzyć się HistAl, HistRzym.

sie (6), się (3).

o jasne; ponorzyć z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
inf ponurzyć się
praet
sg pl
1 m m pers ponurzylismy się
3 m ponurzył się m pers ponorzyli się
f ponurzyła się m an
imperativus
sg
2 ponurz się
conditionalis
sg
3 m by się ponorzył

inf ponurzyć się (2). ◊ fut 2 pl ponurzycie się (1). ◊ praet 3 sg m ponurzył się (2). [f ponurzyła się.] ◊ 1 pl m pers ponurzylismy się (2). ◊ 3 pl m pers ponorzyli się (1). ◊ imp 2 sg ponurz się (1). ◊ [con 3 sg m by się ponorzył.]

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. ponurzyć.

1. Pogrążyć się, zagłębić się; demergere HistAl; immergere, mergere Mącz (7): Se aliquo immergere, Ponurzić ſie. Mącz 218c; [tedy noſzą [len] do wody y wmocżą ij między koły nábite zwierzchu cżym ćięſzkim przyłożywſzy áby śię dobrze ponorzył Cresc 1571 189].

W porównaniu (1): Thákież gdy go chćiał kto zábić ná wodźie/ ponurzył ſie w wodę iáko kácżká BielKron 460.

Zwrot: »ponurzyć się w wodę, w rzekę, [w przerąbl]« [szyk zmienny] (2:2): Gdy ći vyrzeli zaſtęp Alexandrow/ nátychmiaſt ſie w rzekę ponorzyli [statim se in ipsum fluvium dimerserunt]. HistAl [I3]; BielKron 460; Mergere se in flumen, Ponurzić ſie w rzekę. Mącz 218b; HistRzym 55v; [StryjKron 351].
Przen; baptizare PolAnt [w kogo, w co] (2): Albo nie wiećie iż ktorzykolwiek ponurzyliſmy ſię w Chriſtá Ieſuſa/ w śmierć iego ponurzyliſmy ſię? BudNT Rom 6/3.
2. Ochrzcić się (w terminologii anabaptystów); baptizare PolAnt (2):
Szereg: »ponurzyć się a omyć grzechy« (1): Tákże mowi Anániaſz do Páwłá: Teraz ieſzcże co dumaſz? wſtań á ponurz ſie/ á omyi grzechy twe [Exsurge et baptizare, et ablue peccata tua Vulg Act 22/16]/ wzywáiąc imieniá Páńſkiego CzechRozm 257v.
Przen (1):
Zwrot: »nurzaniem ponurzyć się« (1): A Iezus rzekł im/ czáſzę iednák ktorą ia piję pić będziećie/ y nurzániem ktorym ſię ia nurzam ponurzyćie ſię [et baptismo quo ego baptizor, baptizabimini]. BudNT Mar 10/39.

Synonimy: 1. pogrążyć się, potopić się, utopić się, zatonąć, zatopić się; 2. okrzcić się.

Formacje współrdzenne cf NURZAĆ.

MC