[zaloguj się]
[pdf]

PORTKI (6) sb pl t

o prawdopodobnie jasne.

Fleksja
pl
N portki
G portek
A portki
L portkach

[N portki. ◊ G portek.] ◊ A portki (5). ◊ L portkach (1).

Sł stp, Cn brak, Linde także XVII(XVIII) w.

Dolna część stroju mężczyzny (raczej osoby niższego stanu), spodnie (6): thamze porthki zle chłopu vkradl kthore za 4 groſſe przedal na wendeczie LibMal 1544/78v, 1554/192v; RejFig Dd8; [Kiedyby też wam chodzić przez portek kazano/ Prawieby was koſztownie dopiro vbrano. PaprPrzykaz Cv (Linde); Portki/ Caligae Volck Sss2v].

W połączeniu z określeniem rodzaju tkaniny (1): powyedzial yſz porthki Mruczinſkiego [...] girzynkowe modre y cząpką Czarna zoſtawyl wgoſzczynczv LibMal 1554/192v; [ZapWpol 1550/82; kamizela czarna, stara; portki czerwone prostego sukna. InwMieszcz 1570 nr 161].

W charakterystycznych połączeniach: portki błękitne, czerwone; portki girzynkowe, sukienne (prostego sukna).

[Wyrażenie: »zupełne portki«: Feminicruralia. Zupełne portkÿ. WokabulŁacPol 277.]
[Szereg: »spodnie podwiązanie albo portki«: A záiſte ſzermierze/ álbo y zapáśnicy/ ktorzy grą á krotofile cżynią/ táki wſtyd wedle obycżáiu ſtárodawnego ćwicżenia ſwego przed ocżymá miewáli/ że żaden z nich bez ſpodniego podwiązánia/ álbo bez portek nigdy ná plác nie wykrocżył. CiceroKosz 67.]
W przen (2): Ten [nieprzyjaciel] gdy mu w zęby weyźrzi zá to ręcżę tobie. Ze ćię [lege: się] kęs ſtráchu náie ieſzcże nie wiem tego/ By go [strachu, tj. jego skutków] w portkách nie nálazł ná ten cżás v niego. CzahTr 13v.
Zwrot: eufem. »w portki naplwać« (1): Teuffel/ ich hab in die hosen geschissen/ hast du es auch gerochen [...] Dyable iam też w portki náplwał/ etc. pocżułeś ty tę wonią [...]? ReszPrz 51.

Synonimy: famurały, feminalija, gace, galijoty, pludry, szarawara.

MC