[zaloguj się]
[pdf]

PORUCZYĆ SIĘ (34) vb pf

sie (24), się (10).

o jasne.

Fleksja
inf poruczyć się
praet
sg pl
1 m -m się poruczył m pers -chmy się poruczyli
2 m -ś się poruczył m pers
3 m poruczył się m pers
imperativus
sg
2 porucz się
conditionalis
sg
1 m bych się poruczył

inf poruczyć się (2). ◊ fut 1 sg poruczę się (1). ◊ 3 sg poruczy się (4). ◊ 3 pl poruczą się (1). ◊ praet 1 sg m -m się poruczył (6). ◊ 2 sg m -ś się poruczył (1). ◊ 3 sg m poruczył się (4). ◊ 1 pl m pers -chmy się poruczyli (1). ◊ imp 2 sg porucz się (3). ◊ con 1 sg m bych się poruczył (1). ◊ part praet act poruczywszy się (10).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Powierzyć się, oddać się z zaufaniem [w tym: komu, czemu (29)] (34): A ták y ia tę rádę przed ſie wezmę ábych mu ſie poruczył á wziął go zá bogá y zá obrońcę ſwego RejPs 136; Krol Egipſki s tey przycżyny porucżył ſie Rzymiánom/ y ſyná im dał w opiekę BielKron 128; Gdzyeſz tedy maſz lekárzá ſzukáć? á komu ſie thego zwierzyć maſz? y komu ſie poruczyć? y cżym y iáko ten wrzod lecżić maſz? RejPos 327, 116; SkarŻyw 353; KAżdy cżłowiek/ záwżdy naprzod powinien Pánu Bogu cżeść y chwałę dáć/ á iemu ſie porucżyć GostGosp 1; GórnTroas 23.
Wyrażenia: »poruczyć się (Panu) Bogu, Panu« [szyk zmienny] (5:4): RejPs 83v; Mam nádzyeię iż we wſzytko łucżę/ Gdy ſie Pánu ſwoiemu porucżę BielKom G; RejWiz 90, 150v, 176v; A ták porucżywſzy ſie w opiekę Pánu ſwemu nic ſie nie lękay á nic ſie nie thrwoż RejAp BB6v; RejZwierc 154v; á oná [...] niewiedząc co innego cżynić/ táiemnie Bogu ſię porućiwſzy [!] vſzłá/ brátá málucżkiego rodzonego z ſobą wziąwſzy SkarŻyw 192, 183.

»poruczyć się Panu Bogu« [przed śmiercią albo w zagrożeniu życia] [szyk zmienny] (2): Skoro po Mſzy [przed bitwą pod Grunwaldem] Krol Włádziſlaw porucżył ſie Pánu Bogu/ wſiadł ná koń ćiſáwy BielKron 383v; oleiem świętym ony [członki] pomázáć dał/ y ták iuſz práwie wſzyſtek Pánu Bogu śię porucżywſzy. Vmárł ieſt. BiałKaz M4v.

»poruczyć się w moc« [szyk zmienny] (4): RejKup p8; BielKom Dv; Vkładł ſie pod Oliwą/ támże zoſtał ná noc/ Porucżywſzy ſie Bogu y w opiekę y w moc. RejWiz 176v; tákową łáſkę po nim znamy/ z ktorą on zawżdy gotow káżdemu/ kto ſię iedno porucży w moc iemu ArtKanc P3v.

»poruczyć się w opiekę, opiece« [szyk zmienny] (8:1): Tu prorok wyſláwia dziwną łáſkę páńſką/ ktorą temu człowiekowi obiecuie/ ktory iemu dobrze dufáiąc iego ſie opiece poruczy RejPs 135v, 48v, 60v, 136; Záſnąłem ya w łáſce twey á zaſięm ocućił/ Bom ſie w opyekę twoyę moy Pánye porucżył LubPs B2v [przekład tego samego tekstu ArtKanc]; RejWiz 176v; RejAp BB6v; Porucżże ſie w mocną opiekę iego/ á podłoż pod nogi iego nędzny niedoſtátek ſwoy zakonu ſwoiego. RejPos 232v; ArtKanc Q.

»wszytek, na wszem się poruczyć« (2:1): Bo ya nie ſnkam [lege: szukam] ynego Iedno Kryſta Pana ſwego Bom ſyę yuż temu przi vcził Temum ſie wſſytek porucził RejKup z8; Aby yeno nedzny Cżłowiek [...] ſwoy vpad vznawſſy Pokornie ſie mu [Jezusowi] wmocz dawſſy [...] Nawſſém mu ſię porucziwſſy Niemaſs czężkiey tey ſrogoſczj By wniey nienalazł litoſczj RejKup dd6; BiałKaz M4v.

Szereg: »podać się w opatrowanie a poruczyć się« (1): Tobie gdym ſię ia moy Pánie/ podał w twe opátrowánie/ á tobie gdym ſię porucżył/ thyś moy grzech wtył precż zárzućił. ArtKanc P19.
W przen (1): A on [...] dobrą otuchę vczyni oczekawániu náſſemu/ ktorzychmy ſie kolwiek iego ſwiętemu máieſtatowi wopiekę poruczyli. RejPs 48v.
Przen (3): Puśćiłá ſie po morzu/ ſzcżęſciu porucżywſzy/ Wiátrom tákże zdrowie ſwe y ſkárby zlećiwſzy. PudłDydo A2v.
Zwrot: »poruczyć się wiatrom« = żeglować (2): Tedy Grzegorz ziednawſzy ſobie morzány/ pożegnawſzy ſie ze wſzytkimi/ á wśiadſzy w okręt/ á porucżywſzy ſie wiatrom płynął do ziemie świętey. HistRzym 34v, 11v.

Synonimy: dać się, oddać się, polecić się, powierzyć się, zwierzyć się.

Formacje współrdzenne cf PORUCZAĆ.

Cf PORUCZENIE

MC