[zaloguj się]
[pdf]

POTWARSTWO (8) sb n

potwarstwo (6), potwarzstwo; potwarstwo LubPs (2), Mącz, LeovPrzep, SkarŻyw, SarnStat; potwarzstwo WróbŻołt (2).

Oba o jasne; -å- (5), -a- (1) LubPs (1:1).

Fleksja
sg pl
N potwårstwo
G potwårstwa potwårzstw
D potwårstwom
A potwårstwo
I potwårstw(e)m potwårstwy

sg N potwårstwo (1). ◊ G potwårstwa (2). ◊ A potwårstwo (2). ◊ I potwårstw(e)m (1). ◊ pl G potwårzstw (2). ◊ [D potwårstwom. ◊ I potwårstwy.]

Sł stp: potwarzstwo, Cn brak, Linde XVI w.

Fałszywe posądzenie, oszczerstwo, kłamstwo; calumnia Vulg; cavillatio Mącz (8): WróbŻołt pp4; Serce ich [niegodziwych grzeszników] w hárdey myſli z nádętoſcyą buyáło/ Obrácáyąc ſobie w ſmiech wſſytki ſwe ſproſne złośći/ Potwarſtwá vżywáiąc w podnioſłey wymownośći. LubPs Rv; Cavilla et Cavillum, Sziderſtwo/ Náſmiewánie/ Nágrawánie. Cavillatio, idem, Też potwarſtwo. Mącz 42b; Tę náukę/ ktora vczy o ſkutkách biegow Niebieſkich/ dwoiákim ią ſpoſobem przećiwnicy iey gánią. Naprzod zmyſláiąc ią być niczemną y fáłſzywą náuką: pothym obłędliwą/ y Krzeſcijáńſkiemu człowiekowi nieprzizwoitą: porządkiem tedy ná tho potwarſtwo krotko odpowiem. LeovPrzep a2v; [domus ab ... iniuria deieci {potwarstwy nÿekarne} ... infinitis calumniiis [1] GlosyKórn I 128].

potwarstwo czyje [w tym: pron poss (1), G sb i [pron] (1), ai poss (1)] (3): Racż mie wykupić od potwarzſtw ludzkich/ abych ſtrzegł przykazania twego. WróbŻołt 118/134; LubPs bb5v; SkarŻyw 183; [Otóż z potrzeby przećiwko ich [mędrców zakonnych] potwarſtwom miał Ewányeliſtá włożyć/ że był [Chrystus] ſpráwiedliwy/ y zbáwićiél. BiałPos 9 (Linde)].

Zwroty: praw. »o potwarstwo bywać pozywany« (1): Bezecni ſą/ którzy czwarty raz o potwarſtwo bywaáią pozywáni. SarnStat 150.

»potwarstwem na sławie zelżyć« (1): Swięta oná Máryná [...] oburzyła ná ſię cżártá zazdrośćiwego, ktory widząc iey święte dziwne poſtępki wmiłośći Bożey/ chćiał ią ſwym potwarſtwem do iákiey niećierpliwośći przywieść/ y na ſławie ią zelżyć. SkarŻyw 183.

»z potwarstwa wybawić; wykupić od potwarstwa« = redimere a calumniis Vulg (1;1): WróbŻołt 118/134; Rácżże s potwárſtwá ludzi złych mnie pánie wybáwić LubPs bb5v.

[Szereg: »naśmiewiska i potwarstwo«: z tey ſtrony lepiey to będźie [umrzeć od swego miecza]/ ábyś nie ſluchał naſmiewisk ich y potwarſtwá FlawHist 37.]

Synonimy cf POTWARZ.

Cf POTWARZ, POTWARZANIE, POTWARZENIE

JR