Frazy: »powaga [u kogo] jest« = ktoś cieszy się szacunkiem, ma autorytet (1): którégo [króla] powagá prze mądrość wielką y ważną/ prze dźiélność y ſczęśćié/ táka ieſt v wſzyſtkich narodów/ że téż nieprzyiaćiél boi ſie nie mniéy ſámégo imięniá/ iáko y bróniéy iego OrzJan 62.

»[komu] powagi ubywa« = ktoś traci szacunek, poważanie (1): Papieſtwo do ſądne^go dniá vſtáć nie ma/ [...] bo ták duch Boży oznaymił. Ale oni [papieżnicy] przedśię znagła niſzcżeią/ y co rok to im powagi y doſtátku vbywa NiemObr 166.

»waży powaga« (1): Eo est nostra pluris autoritas, Tym więcey waży powagá náſzá/ álbo tym mamy więtſzą poważność. Mącz 307a.

Zwroty: »bronić, strzec powagi« [szyk zmienny] (2:1): KrowObr 128; Ná odpráwie dano im dwie ſzáćie podſzite czarnymi Sobolmi/ y dwá Soroki Soboli/ Kun trzy ſtá/ [...] od ktorych dźiękował Márſzałek choćia go o to nie prośili/ ſtrzegąc powagi Kniáźiá wielkiego/ by w cżyni zelżenia nie vcżynili poſłowie BielKron 435; Mącz 111b.

»[jakiej] powagi (być)« [szyk zmienny] (8): Origenes Adámántius pełen ták śwyeckyey náuki/ yáko piſmá śwyętego/ tákyey powagi y zacnoſci był po wſſem krzeſciyánſtwye/ iż ſye wyelcy á mądrzy ludźye/ [...] knyemu gárnęli KromRozm II q; KrowObr 17v; Secundae authoritatis homo, Pierwſzey powagi á zwierzchnośći po yednym. Mącz 378a; RejZwierc 125; BiałKaz M2; Tám wycżytaſz iákiey byłá záwżdy powagi ſtolicá Piotrá S. á iákie v Ceſarzow [...] mieyſce miáłá. SkarJedn 215; Phil O2; Wiém Pánowie/ co zá powagi/ co zá wiadomośći rzeczy bydź ten ma/ coby chćiał drugim rádźić OrzJan 57.

»(by(wa)ć) w ([jakiej]) powadze« [w tym: u kogo (30), miedzy kim (2), od kogo (1), gdzie (1)] = cieszyć się szacunkiem, mieć autorytet, zdobyć uznanie; in auctoritate a. summo honore a. magno loco a. in reputatione esse, magnifieri, obtinere pńncipatum Mącz [szyk zmienny] (59): RejPs 178v, 206v; KrowObr 112; rzecży ktore poſzły z Duchá świętego/ záwżdy v nas máią być zacnieyſze y w więcżſzey powadze/ niżli ty co ſą podáne od ludźi. BibRadz I 481, 3.Reg 16/23, II 72a marg; Ale iáko mowią/ ktora rzecż poſpolicieie nie ma powagi/ tákież dziś w máłey powadze ći braćiſzkowie iż ſie ich [zakonów] wiele nácżyniło BielKron 183; Kápłani ich [Turków] máią rozność máią od chłopow proſtych/ bo im vcżenia nie potrzebá wielkiego/ [...] wſzákże w więtſzey powadze ſą ći ktorzy vmieią cżytáć Alkoran Arábſkim ięzykiem BielKron 260, 41, 86v, 105v, 115v, 117 (13); Et nos aliquod nomen gessimus, Myſmy też kiedyś w powadze byli. Mącz 249b; Valere apud aliquem, Być w powadze u kogo. Mącz 473d; Tertius in precio, W pierwſzey powadze po dwu. Mącz 449c, 13b, 20c, 121d, 128b, 196c (12); ſzerokie pole mam chwalić muzykę/ mogę to pokázáć/ iż v ſtárych onych/ w thákiey powadze byłá/ że ią mieli zá rzecż ſwiętą. GórnDworz Hv, Cv, M6; RejPos 43v, 199, 298, 303, 309; pátrz w iákiey to były powadze práwá v ludzi pogáńſkich/ ledwoby ták dziś y miedzy Krześćiiáńſkiemi tego ſie dopátrzył. RejZwierc 34; Philip widząc onę ſtałóść á beſpiecżną myſl iego/ kazał gi wnet vdárowawſzy wolno puśćić/ y był potym w wielkiey powadze v niego. RejZwierc 135, 18v, 24v, 32, 33, 46 (13); SkarJedn 222; SkarŻyw 278; CzechEp 286; NiemObr 56; Cżyſtość ieſt v Páná Bogá w wielkiey powadze y ná wielkim bacżeniu. WerKaz 292 marg, 292, 305.

»w powadze chować, chowan« (1:1): BielKom nlb 4; [człowiek z wielkiego stanu, który się ożenił] więtſzym koſztem y w więtſzey powadze/ y w więtſzey trudnośći onę miłośćiwą chowáć muśi/ niżli powinien wedle ſtaniku ſwego. RejZwierc 31.

»mieć powagę« [w tym: u kogo (4), od kogo (1), z kogo [= po kim] (1), z czego (3), z strony czego (1), gdzie (1)] = być ważnym, cieszyć się poważaniem; florere authoritate, plurimum pollere autoritate, maximi ponderis esse Mącz [szyk zmienny] (25): KrowObr 29; BibRadz I 43d marg; BielKron 183; Onerari imaginibus maiorum, Wiele czćy y powagi mieć/ z przodków ſwoyich áby ſie cnotliwie w ich ſtrzemioná wſtępuyąc záchował. Mącz 264b; Regnare, Mieć wielką powagę y záchowánie. Mącz 350a, 44c, 131b, 308b, 309b; ábowiem kiedy w piſmie ieſt kſtałt mowy/ nie mowię trudny/ ále iákiś wyſzſzego rozumu/ [...] wnet tho piſánie ma więtſzą powagę GórnDworz F3v; RejPos 100v; HistLan F5; Bo niedoſyć ći ieſt ná tem/ słyſzeć gdy ćię Krolem ábo Pánem názywáią/ powagę y mnoſtwo sług około śiebie mieć: [...] Trzebá żebyś rządźił/ ieſli chceſz być tym cżem ćię zową ModrzBaz 106v; SkarJedn 298; Tedy Deborę [...] obdárzył/ naprzod Pan Bog męſkim ſtátkiem y mądrośćią: ták iſz [...] wielką cżeść y powágę v wſzytkich ludzi z oſobnjch cnot ſwoich miáłá. SkarŻyw 559, 511; Aby ſam Bog miał ſwą chwałę/ á ſłowo iego ſwoię v wiernych powagę. CzechEp 109; NiemObr 50, 176; Dziś [...] Stan Duchowny odmienion/ nie ma ſwey powági/ Krol/ Kśiądz/ y nikt BielRozm 4; OrzJan 69; SkarKaz 206a; Pierwey ſeymowe ſtánowienie było iáko Bozkie nie wzruſzone y święte: teraz moc tráći/ powagi nie ma. SkarKazSej 659b, 674b, 700b.

»mieć, mian(y) w powadze« [w tym: miedzy sobą (2), sobie (1)] = anteferre Mącz [szyk zmienny] (16:3): LibLeg 11/187v; RejPs 142; tzęmu ie [obrazy] ſwięćićie y odpuſty tym ludziom rozdawaćie/ ktorzy klękáią przed nimi? tzemu iedny w więtſzey powadze/ á niſſli drugie maćie? KrowObr 113; RejWiz 97; BibRadz Act 5/13; Esse in aliquo numero, atque honore, Być w nieyákiey powadze mian. Mącz 428d; Vileo. Ieſtem podłym/ taniem/ nie bywam mian w żadney powadze. Mącz 496c, 122c [2 r.], 406c; RejAp 179v; ſthárałbym ſie [...]/ áby pan moy był krolewſkiego ſerczá [...] y doſtał miłośći/ ſławy/ y tego żeby káżdy cżłowiek/ y naywyſzſzy/ y nayniſzſzy/ miał go w wielkiey cżći/ powádze. GórnDworz Ii2v, Mm2; RejPos 198, 276v; RejZwierc 24; Phil E4, M; Nie rozumiałeś y ſam postępku práwnego, Aniś ſię práwomędrcow rádźił, ániś ich miał W powadze, nie poczćiłeś ich vpominkámi CiekPotr 65.

»naruszyć, naruszenie powagi« = existimationem violare Mącz (1:1): Mącz 498b; wolę [...] wykłádu ſłuſznego ſzukáć/ á mnimam że gi ia ſłuſzny y przyſtoyny pokazáć mogę/ ktory bez wſzego náruſzenia prawdy y powagi ſłowa Bożego oſtać ſie może. CzechRozm 138.

»przydać, przysporzyć (wiele a. nieco) powagi« (1:1): [białogłowa] ktora poważna ieſt s przyrodzenia/ wiele przyſporzy ſobie oney powagi/ vbiorem/ y obycżáymi do tego ſpoſobnemi. GórnDworz X3v, F5.

»przynosić (a. nieść) powagę« (2): piſmu widzimi ſie że to przynośi powagę iákąś/ kiedy kto węzłowácie/ á nie ták zbytnie łatwie piſze. GórnDworz F3; NiemObr 40.

»ku powadze, w powagę przyść« [szyk zmienny] (4:1): BielKron 180v; GórnDworz Ee5; Antichriſt [...] wſzelákimi ſpoſoby zábiega/ iákoby ieſzcże ku pierwſzey powadze y zwierzchnośći przyść mogł CzechRozm 255v, *; CzechEp 416.

»(przy)wrocić powagę« = ad severitatem revocare Mącz (2): Mącz 322d; Wróćiłeś mi powagę/ y mieyſce vczćiwé/ Poćieſzyłeś z łáſki ſwéy ſerce fráſowliwé. KochPs 104.

»powagę tracić (a. stracić, a. utracić)« = authoritatem amittere Mącz [szyk zmienny] (3): Mącz 225c; Abowiem doſyć tákich pánow ná ſwiecie było/ ktorzy cżáſu woiny poſpołu s poddánemi ſwemi znácżnie kwitnęli/ á potym gdy przyſzedł pokoy/ [...] y poddáni znikcżemnieli/ y pan ſtráćił wzięthość/ powagę/ y ſwietność ſwoię/ iáko żelázo/ gdy nim nie robią. GórnDworz Hh; SkarŻyw 559.

»powagę (u)czynić« [szyk zmienny] (3): RejZwierz 3; cżłowiek poważny á cnotámi ozdobiony ieſt nieco ku Bogu podobny ſpráwámi ſwemi/ á thák ony Páńſkie dáry cżynią mu iákąś powagę w ocżoch iego/ że ſie go wſzetecżny záwżdy y wſtydáć muśi/ y w poććiwośći záwżdy go mieć muśi. RejZwierc 135v; SkarKazSej 667a.

»[komu] powagę ukazować« (1): áni to ieſt v nich [u Turków] w obycżáiu/ áby mąż żenie powagę iáką álbo oná iemu poććiwość ſobie vkázowáli ſpołu BielKron 261.

»umniejszyć, ująć powagi« = diripere a. imminuere authoritatem Mącz [szyk zmienny] (3:1): Derogare alicuius honori, Vmnieyſzić komu powagi/ mniey go ważić niżli chce. Mącz 358a, 20c, 346c; iedni o ſłowie/ kthore przepowiedáne bywa/ wątpić pocżynáią/ ieſliże ieſt ſłowo Boże [...] Drudzy [...] iáwnie tego przą/ á wyſtępki ſłuchácżow dla tey iedney przycżyny z nienawiśći roſtrząſáią/ áby właſney powagi ſłowu Bożemu vmnieyſzyć mogli. RejPosRozpr b3.

»uwłoczyć powagi« = elevare authoritatem Mącz (3): Mordere, Trapić/ treſtać/ łáyáć/ vwłoczić powagi/ złorzeczić. Mącz 232a, 190b [2 r.].

»powagi uży(wa)ć (a. zażywać)« (8): GliczKsiąż F5; Niechay iáko chce człowiek w ſzczęśćiu pływa/ Niechay powagi iákiéy chce vżywa [in honore esset Vulg Ps 48/21]: Ieſli z fortuną rozum ſye nie ſprzęże/ Tákiéyże śmierći co bydło podlęże. KochPs 74; MWilkHist E4v; NiemObr 25, 48, 178; WerGośc 246; Niech ſye tu nikt z pánſtwem nie ozywa/ Ani z námi powagi vżywa/ Przywileie powieśmy ná kołku KochPieś 20.

»z powagi wyzuć« = pozbawić poważania (1): Płocha cześć ludzka/ y chłubá znikoma/ Abowiém ſkoro przyidźie śmierć łákoma: Hárdégo ſnádnie z powagi wyzuie KochPs 73.

»wzgardzić powagę; zgardzona powaga« = odrzucić godność; repudiata authoritas Mącz (1;1): Mącz 352d; C. Iulius Ceſarz wzgárdził też ſobie podáną powagę Krolewſką Phil Q.

»powagę, powagi (G) zacho(wy)wać; w powadze zacho(wy)wać, zachowany« = in authoritate conservare JanStat [szyk zmienny] (2:1;2:1): Przyſlas potym W K M w młodoſći ſwoiey w rozlicżne przygody a fraſunki/ á wſzędy żachowywaiącz w wielkiey poczćiwoſći ſlawną powagę ſtanu ſwego Krolewſkiego RejJóz A2; KrowObr 128; SkarJedn 181; NiemObr 161; [Sertoryjusz Rzymianin] vcżćiwość w wielkiey powadze y ná vcżtach záwſze miał y záchowywał/ niechcąc nigdy ninacż ſzkárádego pátrzáć/ áni też nic tákowego ſłyſzeć Phil M; Stolicá Metropolitaná kośćiołá Gniéźnieńſkiégo [...] we wſzyſtkim práwie/ powadze/ mocy/ prȩrogátiwie/ iurisdiciiéy/ zwyczáiu [...] ma bydź ná wieki záchowána. SarnStat 171.

»(ze)lżyć powagę; powaga lekce poważona bywa; lekkie uważenie powagi« (2;1;1): RejKup bb4v; Nie mamy náſzym wymſłem [!] ludzkim: gárdźić thą Swiątośćią Oleiu świętego [...] chybábyſmy (czego Boże nie day) zelżyli powagę Apoſtołów świętych. BiałKat 381v; dziſieyſzych cżáſow zacność á powagá práwie wſzytkich ſtanow niſzcżeie á lekce poważona bywa RejPosWstaw 42; Lekkie vważenie powagi krolewſkiey. SkarKazSej 674b marg.

»powagę (z)jednać« [szyk zmienny] (3): CzechEp 202; Cżemuż ſię oni tego ważą/ chcąc rzkomo pánu Chriſtuſowi zmyśloną powagę iednáć: Bogu oycu iego cżći y chwały/ vymowáć? NiemObr 106, 88.

»zostać w powadze« (1): Niebędźiemy nędze klepáć. Zoſtániem w wielkiey powadze Będą nas wſpomináć wſzędźie. MWilkHist E4v.

Wyrażenia: »boska powaga« (2): KuczbKat 120; [Likurgus, Solon, Numa] Bozką ſię powagą ſzczyćili gdy práwá piſáli/ iákoby ie od nich mieli. (marg) Pogáńſcy zakonodawcy od bogow práwá przynośili. (–) SkarKazSej 699b.

»[kto a. co jakiej] powagi« (5): LubPs P4v; Spectatissimus sui ordinis, Zacny miedzy ſwemi y wielgiey powagi. Mącz 405a, 111a, 126a; Láćinſcy Doktorowie ták ſtárzy y ták święći y vcżeni y teyże powagi iáko Greccy. SkarJedn d7.

»powaga Kościoła, kościelna« (4:1): Praw/ poććiwośći/ przywileiow/ powagi Rzymſkiego kośćiolá/ y Páná náſzego Papieżá/ [...] záchowáć bronić/ rozmnáżać/ y przytzyniáć/ będę vśiłował. KrowObr 128; NiemObr 177, 179; Auguſtyn S. powiedział: Iabych Ewángeliey nie wierzył/ by mię nie wzruſzáłá powagá kośćielna. WujNT 726; prawda wiáry/ z náſzey ſtrony/ wſpiera ſię ná świádectwie y ná powadze kośćiołá. WujNT 726.

»powaga nienaruszona« (1): My Káźimiérz z łáſki Bożéy Król Polſki [...] obaczáiąc iż w náſzym króleſtwie przećiwko powadze y czći nigdy nienáruſzonéy [contra decorem et honorem illibata JanStat 1019] tegóż króleſtwá náſzégo/ [...] były chowáné nieiákié złé zwyczáie/ [...] vczyniliſmy ziazd y Séym SarnStat 953.

»wielka powaga« [szyk 57:1] (58): RejPs 178v, 206v; Wielka powagá Kriſtá Krolá á Páná náſzego. LubPs M3 marg; KrowObr 113; Tá byłá thego przycżyná iż to miáſto v ſtárych ludźi było potym w bárzo wielkiey powadze. BibRadz II 72a marg, Act 5/13, I 481; Konſtántynus Ceſarz miewał ieden [gwóźdź z krzyża Chrystusa] záwżdy w ręku gdy ſie miał z nieprzyiacielem potykáć/ ktory teraz ieſt w wielkiey powadze w Medyolanie. BielKron 155, 86v, 105v, 115v, 117, 181v (9); Antelatus, Przełożony/ W więtſzey powadze miány. Mącz 122c; Maximi ponderis esse, Wielką mieć powagę Mącz 309b; Obtinere principatum, W wielkiey powadze być. Mącz 447d, 13b, 44c, 122c, 128b, 157d (13); RejAp 186v; [dworzanin] [...] áby ſie ſtárał pilnie/ żeby iego przyiazd/ dobra o nim ſławá/ y mniemánie vprzedziło: niechayby to tám pirwey ku wiádomośći przyſzło iż on gdzie ſie kolwiek chował/ wſzędzie był cżłowiekiem wzięthym/ y w wielkiey powadze GórnDworz M6, Cv, F3v, Ii2v, Mm2; RejPos 43v, 100v, 198, 199; RejZwierc 33, 46, 46v, 50, 127v, 135; Láćińſkie obrządki kośćielne/ tákże dobre/ y podomno więtſzey powagi y więtſzego ſerdecżnego á Duchownego nabożeńſtwá pełne ſą SkarJedn 385; SkarŻyw 278, 511, 559; MWilkHist E4v; WerKaz 292 [2 r.]; Phil M; Przetóż zgołá możem ſie niczego dobrégo ſpodźiéwáć/ áżby ſie tá woyná podnioſłá zá zezwoleniem wáſzym/ á zá władzą powagi wielkiéy Królá Ie^go M. mądrégo/ y Pánów ich M. wſzyſtkich OrzJan 70; SarnStat 1315; Ktemu iż ſię káżdemu chce dla ochędoſtwá y więtſzey powagi cudzoźiemſkich potrzeb vżywać GrabPospR K3v; Przetoż ſtánowienia iego więtſzą powagę máią/ y niewybádáney mądrośći pełne ſą y wieczne/ ktorych żadne ſtworzenie odmienić nie może. SkarKaz 206a. Cf »z wielką powagą«.

»zmyślona powaga« = fałszywy autorytet [szyk 2:1] (3): wſzyſcy wykrętácże Papieſcy/ [...] tą powagą zmyśloną kośćielną: ludźi proſte/ bá y mędrki thego świátá w piśmie ś. niećwycżone zwodzą NiemObr 179, 179, 180.

»znaczna powaga« (1): Vmiłowałeś ſpráwiedliwość świętą/ [...] Przeto ćię pan twóy znáczną przed inſzémi Vczćił powagą rowienniki twémi. KochPs 67.

»powaga zwierzchnia« (1): Ponieważ cżęſto Papieżowie Rzymſcy/ wynośili ſię z Rzy^mv/ y kędy indźiey mieſzkáli/ ćiągnąc zá ſobą władzą y powagę zwierzchnią/ zácżymby iuż przyſzło zwętpić/ o ſtolicy Rzymſkiey NiemObr 53.

Szeregi: »(i) powaga i (a) baczenie (a. baczność)« (5): A ták tu káżdy obácż/ iákiey mocy ieſt á w iákiey powadze á bácżnośći ieſth v Páná tego ſerce cżłowieká wiernego RejPos 309; Przypátruiąc ſie też y dziſieyſzym żywym/ w iákim wſzetecżni ſą v pocżćiwych obrzydzeniu á w iákiey záſię pocżćiwi á ſkromni/ y powadze y bacżeniu/ ieſth ſie cżym y vſtráſzyć y pocieſzyć. RejZwierc 18v, 33; WerKaz 292 [2 r.]. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»powaga i chwała« [szyk 3:3] (6): Florere authoritate et gloria in urbe, Mieć powagę y chwałę w mieście. Mącz 131b; powieda Apoſtoł: Iż rozlicżni narodowie będą chodzić w ſwiátłośći tey/ á Krolowie ziemſcy wnioſą tám z ſobą wſzytkę powagę y chwałę ſwoię. RejAp 186, 186v [4 r.]. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»cześć, (a, i) powaga« = existimatio et dignitas Mącz; decus et honor JanStat [szyk 17:3] (20): a yſch bi tho ye^go C.m. przeſz lyſth y przeſz poſla ſwego wſchem poddanim yey mczi [Izabeli Jagielonki] roſkazacz [!]. Abi yey mczi wthey czczi y powadze myely yako na ſtan yey mczi prziſthoy LibLeg 11/187v; [Waleryjus] Práwá też vſtáwił rozumowi i ſpráwie godne y ludzkie. [...] Przeto od poſpolſtwá był w wielkiey cżći y powadze BielKron 105v, 41, 117; Honorem inire, Czći powagi doſtáć. Mącz 105a; Fama, Sławá/ Poſpolita powieść o kim/ też cześć á powagá káżdego. Mącz 117b, 111b, 157d, 264b, 479d; GórnDworz Cv, Ii2v, Mm2; RejPos 303; BiałKaz M2; Obácż/ Cżytelniku/ co ten Grecżyn nápiſał: á wiákiey cżći y powadze byłá ſtolicá Rzymſká v ſtárych Grekow SkarJedn 222; w domu twoim Wieczna powagá/ wieczna cześć zoſtánie/ Prawdźiwy pánie. KochPs 141, 144; SkarŻyw 559; SarnStat 953. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»powaga, (i, a) dostojność« [szyk 2:2] (4): A przeſto gdziekolwiek będzie Biſkup/ bądz w Rzymie/ bądz w Eugubiey/ bądz w Konſtánthynopolu [...] teyże ieſt powagi y doſtoynośći. KrowObr 17v; Existimationem, dignitatemque ab inimicis defendere, Brónić powagi y doſtoynośći ſwey przećiw nieprziyacielóm Mącz 111b, 89a, 422d. [Ponadto w połączeniach szeregowych 6 r.]

»majestat, (i) powaga« [szyk 2:1] (3): RejAp AA5v; powagą y máieſtatem Królá Ie^go M. Zygmuntá I. páná mądrégo y oycá oyczyſtégo/ wieleſmy rzeczy między królmi wielkimi záſzłych/ częſto vćiéráli y vmarzáli OrzJan 51, 64.

»miłość a (i) powaga« (2): DAwid on krol wielki żydowſki [...] był w wielkiey miłośći á powadze v poddánych ſwoich RejZwierc 127v, 24v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»powaga i mniemanie« (1): od zachodu y wſchodu zacnemi poſelſtwy vczczony Krol y pan wáſz/ wielką wam v poſtronnych powagę y mniemánie czyni. SkarKazSej 667a. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»moc i (a) powaga« [szyk 4:1] (5): áby żadne Koncylia bes oblitznośći Rzymſkiego Papieża niemiáły żadney mocy y powagi. KrowObr 29; BibRadz I 43d marg; Authoritas Senatus, Powagá á moc zwyerſchnosći Senatorskiey. Mącz 20c; SkarJedn 298; [Piotr] Máttjaſzá Apoſtołá mocą y powagą vrzędu ſwego/ ná mieyſce Iudaſzowe Apoſtołem poſtáwił. SkarŻyw 600. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»pewność i powaga« (1): Przyidźie tedy Papieżnikom wſzytkę pewność/ y powagę ſwego powſzechnego kośćiołá [...] Ná oſobie Papieſkiey tylko záwieśić NiemObr 177. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»powaga, (a, i, albo) poczciwość (a. uczciwość)« [szyk 6:3] (9): KromRozm II k4, t2v; Hominem suspido veneror, et observo ut dignus est, Mam go w wielkiey podźcćiwośći [!] y powadze yáko godźien yeſt. Mącz 406c; Pan tho okázáć racżył/ iż dworſkiego á beſpiecżnego pytánia á gadánia o táiemniczach ſwoich á o ſpráwach ſwoich nigdy nie rad widzi: gdyż on chcze áby w wielkiey powadze á w wielkiey pocżćiwośći było wſpominano ſwięte imię iego RejPos 280, 198, 276v; A gdyż iuż ták ſłyſzyſz w iákiey ieſt powadze y poććiwośći cżłowiek ſtátecżny/ poważny/ á w leciech ſwych doſkonáły/ y v Bogá ná niebie/ y v ludzi ná ziemi. RejZwierc 136, 268; (marg) Swawola do czego prowádźi. (–) ſyn będźie chćiał bydź rowny Oycu/ żoná mężowi/ chłop Pánu ſwemu/ vczeń Miſtrżowi/ młody ſtáremu/ á zátem zginie vććiwość/ zginie powagá/ ktorą tu ieden drugiemu był powinien. GórnRozm C4v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»powaga, (a) (prze)możność« (2): Praecedere authoritate, Więtſzą powagę á możność mieć. Mącz 44c; Pondus, Powagá/ przemożność. Mącz 309b.

»sława i powaga« (3): Lácedemońcżyk ktory mu [Kserksesowi] powiedział: Krolu [...] miey ſie ná piecży/ bo [...] thám przydzieſz ná ludzi rządne á bárzo ſpráwne. [...] był w wielkiey ſławie y powadze v niego. RejZwierc 50, 125; NiemObr 40. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»tytuł i powaga« (1): [Pana Boga proszę] áby ocży ludźiom [...] otwárzáć racżył/ [...] iżeby ten kośćioł Papieſki Bábilońſki poznać mogli: á nie oglądáiąc ſię nic ná ozdobne tytuły y zmyſloną powagę ie^go/ z mego ſię wyłęcżáć á do prawdźiwey gromadki owiecżek Páná Chriſtuſowych przyłęcżáć vmieli. NiemObr 180. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»władza i (ani) powaga« [szyk 2:1] (3): Do rzecży tedy przyſtępuiąc/ X.K. dowod o Papieſkiey zwirzchnośći/ ktorą ná Piotrowey powadze y władzy vbudowáć chćiał/ trzebá nam porządnie rozebráć NiemObr 31, 48; Phil Q.

»powaga i wziętość« (2): Obtinere admirationem, W wielkiey powadze y wźiętośći być. Mącz 447c; GórnDworz Ee5. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]

»zacność, (a, i) powaga« [szyk 9:4] (13): KromRozm II q; RejZwierz 87v; [młodzieńcy] żadnym ynſzym maią być poruczani á zwierzani/ yedno tym [...] ktorych by yuż przykładem niegrzeſzyli/ ale ſię ich powagą a zacznośćią od nich wſtrachiwałi. KwiatKsiąż Dv; Mącz 322d; Abowiem kiedy ſie miedzy ſobą wádzą małżonkowie/ iuż tám wſzytko s trzaſkiem á z łáiániem być muśi/ s cżego żadny inſzy pożytek vrość nie może/ iedno że ich powagá á zacność v dzyatek niſzcżeie RejPosWstaw [41²]; [z chęci bycia poważanym u ludzi] ku zbierániu bogactw vmyſły náſze przykłádamy/ kthory poſtępek zda ſie nam [ż]e ieſt bliſkim wſtępkiem ku zacnośći á powadze RejPosWstaw [41⁴]v, 42; KochPs 171; A co ſię tknie żywych [...] ták o nich mowię y piſzę: iż ieſli ſię náwrocą [...] wierzę iż zbáwieni będą. Nie pátrząc w tym ná zacność y powagę/ áni ná zwierzchowne nabożeńſtwo/ od ludźi drugich zmyślone CzechEp 325, 286; NiemObr 50 [2 r.]; OrzJan 26. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

»powaga, (a, i) zwierzchność« [szyk 4:3] (7): Potentia, Moc/ możność/ też zwierſchność á powagá. Mącz 430c, 387a; CzechRozm 255v, *; Biſkupi niektorzy Cárogroccy [...] powagą zwierzchnośćią miáſtá/ y łaſką Ceſarzow tám mieſzkáiących/ y prozną á nádętą myſlą ſwoią ſkuſzeni: bráli to przedſię [...] iż tám ma być głowá duchowieńſtwá SkarJedn 173; przez niemały cżás/ dwáy Papieżowie bywáli/ ná rożnych mſeyſcách mieſzkáiąc/ [...] á káżdy z nich/ zwierzchnośći/ y powagi Papieſkiey vżywáć chćiał. NiemObr 178, 41. [Ponadto w połączeniach szeregowych 4 r.]

Wyrażenie przyimkowe: »z powagą« (1):

Przysłowia: Iedno iż więc powaga/ mieni obycżaie RejZwierz 61.

IAko ogień/ á wodá rózno śiebie chodzą/ Ták miłość/ á powagá nigdy ſię niezgodzą. KochFr 109.

Zwroty: »mieć w sobie coś powagi« (1): Iákoż mnie ſie bárzo podoba páchołek młodi [...] ktory owo ma w ſobie/ coś troſzkę powagi/ á gdy do cżynienia przyidzie iż niewiele mowi GórnDworz K4.

»odkładać swe powagi« = zaprzestawać statecznego sposobu życia (1): (did) Iozeph (–) Iuż ia teraż odkładam ſwe powagi wſzytki A chczę być z wami weſoł praw ie [!] towarzyski A tak iuż ſwym fraſunkom teraz pokoy daycie A iako goſcie zemną iuż za ſtoł ſiadaycie RejJóz O3.

»strzec (a. przestrzegać) powagi (sw(oj)ej)« = existimationi suae servire Mącz [szyk zmienny] (5): Tuenda est tibi tua gravitas, Maſz ſtrzedz ſwey powagi. Mącz 149c, 388c; PaprPan P2; Ty ſtrzeż ſwoiéy powagi/ niebaẃ ſię fráſzkámi/ Ale mi ie odeśli prędkimi nogámi. KochFr 111; BielSjem 3.

»zachowa(wa)ć powagę« [w tym: czego (2)] = obtinere dignitatem Mącz [szyk zmienny] (5): KromRozm II i; Dignitatem et decus civitatis sustinere, Záchowáwáć powagę ſtanu mieyſckiego. Mącz 448b, 447c; [jedni panowie] wiele rzecży cżynią przeciwko przyſtoieńſtwu/ zá kthoremi przychodzą więcz w thák lekką cenę do ludzi/ iż ich ſobie zá nic nie ważą. A drudzy záſię chcąc záchowáć powagę/ á w tym nie trzymáiąc pewney miáry/ przychodzą w ohyzdę/ do wſzytkiego ſwiátá. GórnDworz Ii6, K.

»zapomnieć powagi« = zachować się niewłaściwie (1): kiedy chcze być naytrefnieyſzym/ á naywięczey mowić/ thedy ſie więcz we wſzythkim głupſtwie á ſproſnośći popiſze: tho dla tego/ iż táki zápomniawſzy powagi/ y wſtidu/ nie vważy mieiſcá/ ná ktorym: oſoby/ przed kim: czáſu/ iákiego/ co mowić przyſtoi. GórnDworz N7v.

Wyrażenia: »gorna powaga« = pycha (1): A w tho niechay by thák trefiał/ iżby go áni zelżyłá zbytnia ſkłonność/ áni záſię przywiodłá w nienawiść gorna powagá. GórnDworz Ii2v.

»mądra powaga« (1): mądra powagá [białejgłowy]/ z dobrocią złącżona/ ieſt iáko moczną tarcżą/ przećiwko niewſthydliwym wſzetecżnikom GórnDworz Xv.

»powaga obyczajow« (1): O iáko trudno ztákimi ludźmi mowić/ ktorzi konie obieráć vmieią/ roſkoſznych potraw rádźi vżywáią: [...] lecż áby ſię rozumowi przypátrowániu/ przyrodzenia wybacżániu/ vſtáwam cudzym/ ſądow ſrogośći y powadze obycżáiow [morum gravitatem] dáli przywábić y przyzwáć/ żadną miárą ná to niedádzą ſię przywieść. ModrzBaz 143v.

»przystojna powaga« [szyk 2:1] (3): GórnDworz K; Státeczna/ y przyſtoyna powaga/ gdy chodźi: Równie iáko Diáná/ że dźiw w oczu rodźi. PudłFr 70. Cf »z przystojną powagą«.

»stateczna powaga« (2): gdy by oni [młodzieńcy] ſtarſzych przykłady y powodem ſtátecżney powagi niebyli zátrzymawani/ łatwie by ſię w gorſze rzecży záwżdy wdawali. KwiatKsiąż C; PudłFr 70.

Szeregi: »powaga, (a) cnota« (2): Homo eo splendore, ea virtute qua omnes existimatis, Człowiek yeſt tey powagi/ tey cnoti yáką mu wſzyſcy prziwłaſzczácie. Mącz 409c, 192d. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»stan i powaga; stan z powagą« (1;1): RejWiz 15v; káżdy/ którégobykolwiek był ſtanu/ [...] powinien ſwą niewinność ſobie równémi w ſtanie y w powadze [aequali ordine, vel gravitate JanStat 620] świádki [...] obiáſnić/ oczyśćić/ okázáć SarnStat 703.

»statek (a. stateczność) a (i) powaga; statek z powagą« [szyk 4:2] (4;2): RejWiz 27v; Aspergere comitati gravitatem, Ku ludzkośći á kuſztowániu ſtátek s powagą prziłącza weſpołek weſołym y ſtátecznym być/ nie wſzetecznym. Mącz 404a; A v inych [...] iedno ſtáthek ſam/ á powagá ma przodek/ Y w kim tho widzą/ ten iuż v nich wielki cżłowiek GórnDworz C8v, P7. Cf »z powagą i statkiem«. [Ponadto w połączeniach szeregowych 5 r.]

»układność z powagą« (1): ty dwie Dianie [...] Vmieią pięknie vżyć/ ſtanu krolewſkiego. Acż vkłádność z powagą/ nie rádá ſie zgodzi RejZwierz 49v.

»powaga a wspaniłość« (1): Abowiem powagá á wſpaniłość ſnádnie nierozważnego cżłowieká ku śiłá rzecżam niepotrzebnym przywieść muśi. RejZwierc 147.

Wyrażenie przyimkowe: »z powagą« (21): Lente et paulatim cum quadam gravitate procedere, Z lekká á s powagą ſobie poſtępować. Mącz 44c, 64d, 149c; GórnDworz F8v; To mow/ y nápominay/ Y ſtrofuy/ z wſzeláką powagą [cum omni imperio]. Zaden tobą niech nie gárdźi. WujNT Tit 2/15.

Zwroty: »być [jakiej] powagi« [w tym: u kogo (3)] [szyk zmienny] (7): Abowiem wſſytko ine ná ſwiećie/ ácz by też to było wielkiey powagi/ nic nie ieſt przed máieſtatem iego RejPs 142; wámi ſwiadcżę żeśćie nie inákſzey powagi byli v mnie/ iedno iáko ia v was BielKron 254v; RejAp 15v; RejPos 216. Cf »jednej powagi być«.

»jednej (a. jednakiej) powagi być« [w tym: u kogo (1), w czym [= pod względem czego]] [szyk zmienny] (3): [Myncarz] dobrá ludzkie powiádáł być wſzem ſpolne/ y w doſtoieńſtwach wſzytcy iedney powagi być máią BielKron 202v; Ták też y wnowem teſtámenćie/ nie wſzytki liſty iednákiey zdawná powagi/ v onych ſkoro po Apoſtolech świętych Chriſtian były. BudBib d2v; CzechEp 251.

»[byc] w powadze« [w tym: u kogo (1)] = mieć wysoką wartość (4): Abowiem gdzie w powadze złoto/ tám chćiwość bywa BielKron 296v; Náſze towáry v nich nie płácą okrom lnu/ choćia tám ſubtylne ſzáty máią nád iedwab/ á wżdy len wpowadze/ thák iż náſzy żeglarze zá koſzule wyſzywáne brali po mierze korzenia. BielKron 453v, 441v, 450.

»[u kogo] w małej powadze bywać« = mieć małą wartość (1): Bo zacni ſtanowie chociay co od kogo wezmą/ tedy to v nich w máłey powadze bywa/ álbo wnet záſię ledá komu dádzą RejZwierc 98v.

»[u kogo] powagę mieć« (1): Minus curat famam quam pecuniam, Więtſzą v niego powagę máyą pieniądze niż vczćywość á dobre słowo. Mącz 117b.

»mieć w sobie całą i doskonałą powagę« = posiadać nieskońą wartość (1): piſmo ś. ma w ſobie wſzytkę cáłą y doſkonáłą powagę y zupełność/ że iey nikt nie może przydać CzechEp 136.

Wyrażenie: »wielka powaga« (3): RejPs 142; Niewiáſty v nich [u Azenagów] tłuſte w wielkiey powadze/ zwłaſzcżá ktore pierśi wielkie máią BielKron 450; RejAp 15v.

Szeregi: »moc a powaga« (1): Trzecie vważay/ iákiey ieſth mocy á iákiey powagi nabożna á ſpołecżna modlitwá/ [...] z zupełnego ſercá pochodząca. RejPos 216.

»ozdoba i powaga« (1): Oſtátnie liekárſtwo ná grzech maſz/ [...] od Páná twego/ Iezu Chriſtá/ ktore tym wſzyſtkim wyſzey námienionem [chrztowi, pokucie, jałmużnie] ozdobę/ y powagę cżyni. BiałKaz B3v.

»zwierzchność abo powaga« (1): ktorzy [heretycy] twierdzą trzech [bogów] ná wſzem równych/ á iż oni ſą iedneyże iſtnośći/ y iedney zwierzchnośći ábo powagi CzechEp 251.