[zaloguj się]
[pdf]

RUCHAJĄCY SIĘ (7) part praes act

się (4), sie (3).

a jasne.

Fleksja
sg
mN fN nNruchając(e) się
D Druchając(e)j się D
Aruchając(e)go się Aruchającą się Aruchając(e) się
pl
G ruchających się
L ruchających się

sg m A ruchając(e)go się (2). ◊ f D ruchając(e)j się (1). ◊ A ruchającą się (1). ◊ n N ruchając(e) się (1). ◊ A ruchając(e) się (1). ◊ pl G ruchających się (1). ◊ [L ruchających się.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w. s.v. ruchać się; poza tym w objaśnieniu s.v. ruchadło i rucho.

Który się rusza a. którym da się poruszyć, ruchomy (7):
a. O istotach żywych; motabilis Vulg; repens, reptans PolAnt (6): ná Spitká ieſzcze ſię rucháiącego wyrok vczynion StryjKron 587 [idem StryjPocząt]; Phil O4; [StryjPocząt 417].
α. Żyjący, istniejący; w wyrażeniach w znacz. ‘żywe stworzenie’ (4):
Wyrażenia: »ciało ruchające się« (1): Zginęło tedy [w czasie potopu] wſzelkie ćiáło rucháiące ſię ná źiemi [omnis caro reptans super terram]/ ták ptacy iáko bydlętá/ ták źwierzętá iáko y gad wſzytek płázáiący ſię po źiemi/ thákże też y lud wſzytek. BibRadz Gen 7/21.

»dusza ruchająca się« (1): Y ſtworzył Bog wieloryby wiełkie [!]/ y wſzelką duſzę żywiącą y rucháiącą ſie [et omnem animam viventem atque motabilem]/ ktorą wydały z ſiebie wody w oſoby ſwe/ y tudzież wſzytko co lata Leop Gen 1/21.

»rzecz ruchająca się« (1): Theż y wſzythkiem źwierzętom źiemſkiem/ y wſzytkiem ptakom powietrznem/ y wſzelkiey rzeczy rucháiącey ſię ná źiemi [et omni reptanti super terram]/ [...] źiele káżde zielone będźie ku pokármowi. BibRadz Gen 1/30.

»stworzenie ruchające się« (1): A przetoż ſtworzył Bog wieloryby wielkie/ y wſzytko ſtworzenie żywe rucháiące ſię [et omnem animam viventem repentem] BibRadz Gen 1/21.

Szereg: »żywiący (a. żywy), (i) ruchający się« (2): Leop Gen 1/21 cf »dusza ruchająca się«; BibRadz Gen 1/21 cf »stworzenie ruchające się«.
b. O zębach: chwiejący się, obruszony (1): NAprzod ieſt ſiłney pomoczy na vthwierdzenie ruchaiączych ſie zębow/ oczet Squiliticum w aptecze/ thym ſobie zęby poranu płokać. FalZioł V 80v.
c. [praw. O dobytku, majątku będącym czyjąś własnością i dającym się przenosić, tj. ruchomościach:
Wyrażenie: »rzeczy się ruchające«: Kto Dziedzictwo bierze/ długi płáći/ poki dziedzictwá w rzecżach ruchomych/ álbo ſie ruchaiących ſtawa. SzczerbSpecSax 79.
Szereg: »ruchomy albo się ruchający«: SzczerbSpecSax 79 cf wyżej.]

Synonim: b. chwiejący się.

Cf RUCHAĆ SIĘ, [RUCHOMNY], RUCHOMY, RUCHOWNY, RUSZAJĄCY, RUSZAJĄCY SIĘ

ALKa, MN