[zaloguj się]
[pdf]

PRZECHWYCIĆ (9) vb pf

e jasne.

Fleksja
inf przechwycić
praet
sg pl
1 m m pers -smy przechwycili
2 m -ś przechwycił m pers
3 m przechwycił m pers przechwycili
plusq
sg
3 m był przechwyci(e)ł
conditionalis
sg
1 m bym przechwycił

inf przechwycić (3). ◊ fut 3 sg przechwyci (1). ◊ praet [2 sg m -ś przechwycił.] ◊ 3 sg m przechwycił (3). ◊ 1 pl m pers -smy przechwycili (1). ◊ 3 pl m pers przechwycili (1). ◊ [plusq 3 sg m był przechwyci(e)ł. ◊ con 1 sg m bym przechwycił.]

Sł stp brak, Cn s.v. przejmuję czego, Linde XVI w. (trzy z niżej notowanych przykładów).

1. Przejąć, zabrać, wziąć; intercipere Mącz, Cn; accipere PolAnt; praeripere Cn (9):

przechwycić co (7): Naprzod mi odiął pierworodztwo/ A theraz przechwyćił błogoſłáwieńſtwo moie BibRadz Gen 27/36; Mącz 36a, 299d. Cf przechwycić co komu, Zwrot.

przechwycić co komu (2): Iakob zá porádą máthczyną/ przechwyćił Błogoſłáwieńſthwo bratu Ezau Leop Gen 27 arg; Intercepit mihi concionem, Przechwycył mi vrząd/ álbo/ Podſzedł mię w vrzędzie Mącz 36a.

Zwrot: »przechwycić listy« [szyk zmienny] (2): Depraehendere tabellarios et intercipere, Poymáć curſori álbo posły y liſti przechwyćić. Mącz 318b, 36d; [Ja, Bóg zna, sam tego nie widzę w swych ludzioch co ręką lepiej niż Pan Płaza umieją robić. Ale listy przechwyćić Waszej Miłości, tamquam interim przegrozki czynić DudEpist V 1576/107-107v].
a. Przyswoić sobie; praediscere Cn (2):

przechwycić czego od kogo (1): tedy iáko ſekt y złych obycżáiow/ ták y tákowego opilſtwá dobrzeſmy od nich przechwyćili/ y ledwa w nich nieprzerownáli. PowodPr 73.

przechwycić co (1): Olibanem Kádźidło zwał/ tych Kſyąg Wydawcá [...] bo ié ták ſtárzy Polacy zwáli/ gdy łáćińſkiéy mowy trochę przechwyćili. SienLek Yyy. Cf [przechwycić co a. aliquid od kogo].

[przechwycić co a. aliquid od kogo: Et hoc me potiſsimium przygnáło ad Kráków/ Bym qualem lectionem przechwycił od żáków. Potkanie A2; Ociec jego [księcia pruskiego] nie upraszał ci ich [podatków], ale je wyciskał na poddanych, [...] co też był od niego nasz pan przechwycieł. PismaPolit 443.]

2. [Zrozumieć, pojąć [kogo = czyjąś intencję]: dajże się Bogu: już mię wierę po chwili przedysputujesz: prędkoś mię przechwycił! Tak ci volenti nihil est, difficile, a kto do czego ma chęć, prędko pojmie i wyrozumie PismaPolit 627.]

Synonimy: 1. odebrać, odjąć, wziąć, zabrać; 2. pojąć, poznać, zrozumieć.

Formacje współrdzenne cf CHWATAĆ.

Cf PRZECHWYCENIE, PRZECHWYCONY

DDJ