[zaloguj się]
[pdf]

PRZECZYŚCIENIE (14) sb n

Teksty nie oznaczają é; pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w prze-).

Fleksja
sg
N przeczyścieni(e)
G przeczyścieni(a)
D przeczyścieniu
A przeczyścieni(e)
L przeczyścieniu

sg N przeczyścieni(e) (1). ◊ G przeczyścieni(a) (3). ◊ D przeczyścieniu (1). ◊ A przeczyścieni(e) (6). ◊ L przeczyścieniu (3).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII w.: przeczyszczenie s.v. przeczyścić.

Usunięcie z organizmu ludzkiego szkodliwych substancji (14):

przeczyścienie przez co (2): Tha [kolera czarna] panuie w lewym boku, á mieſtce ſwe w ſlezionie ma. Przyrodzenia ieſt zimnego á ſuchego/ przecżyſcienie ſwe ma przez oczy. FalZioł V 54, V 54v.

a. O przewodzie pokarmowym: zlikwidowanie zaparcia, spowodowanie wypróżnienia; może też: rozwolnienie (12): Sosnki wſypać [do wywaru wiśni z miodem] y zmieſzać á wylać na czo kolwiek aby ochłodłu [!] á będzie iakoby lektwarz/ á tego dawać dla przecżyſcienia FalZioł III 21c, III 20b, V 69 [3 r.]; śliw węgierſkich wárzonych/ iuchá cukrowána/ przepuſzcza żywot/ połkwartek wypiwſzy: á chceſzli mieć mocnieyſze przeczyśćienie/ wſyṕ Senáſu á przywarz/ bes ſzkody ćie wzruſzy. SienLek 39, 90, 101.
Zwrot: »b(ie)rać przeczyścienie« (2): FalZioł I 122b; názáiutrz/ niech bierze przeczyśćienie żywotá SienLek 90.
Wyrażenie: »przeczyścienie żołądka, żywota« [w tym: z czego (1)] (2:1): PO puſzcżaniu krwie y po przecżyſcieniu żołądka z złych wilkoſci, y też po poſileniu ſercza rzecżami wyzſzey napiſanemi Gdyby ſie bolącżka vcżyniła/ tak ią maſz goijć. FalZioł V 70v, V 46; SienLek 90.

Synonimy: oczyścienie, przepurgowanie, purgacyja, purgowanie.

Cf PRZECZYŚCIĆ

MC