« Poprzednie hasło: [PRZEKAZICIELKA] | Następne hasło: PRZEKAZIĆ SIĘ » |
PRZEKAZIĆ (100) vb pf
e oraz a jasne (w tym w a 2 r. błędne znakowanie).
inf | przekazić |
---|
praet | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | m | -m przekaził | m pers | |
2 | m | m pers | -ście przekazili | |
3 | m | przekaził | m pers | przekazili |
f | przekaziła | m an | ||
n | przekaziło | subst |
conditionalis | ||||
---|---|---|---|---|
sg | pl | |||
1 | f | bych przekaziła | m an | |
2 | m | byś przekaził | m pers | |
3 | m | by przekaził | m pers | przekaziliby, by przekazili |
f | by przekaziła | m an | ||
n | by przekaziło | subst |
con praet | ||
---|---|---|
sg | ||
3 | m | by przekaził był |
inf przekazić (37). ◊ fut 1 sg przekażę (3) [w tym: -e (1)]. ◊ 3 sg przekazi (12). ◊ 3 pl przekażą (9). ◊ praet 1 sg m -m przekaził (2). ◊ 3 sg m przekaził (8). f przekaziła (1). n przekaziło (1). ◊ 2 pl m pers -ście przekazili (1). ◊ 3 pl m pers przekazili (1). ◊ con [1 sg f bych przekaziła]. ◊ 2 sg m byś przekaził (1). ◊ 3 sg m by przekaził (12). f by przekaziła (3). n by przekaziło (2). ◊ 3 pl m pers przekaziliby, by przekazili (5). ◊ con praet 3 sg m by przekaził był (1). ◊ part praet act przekaziwszy (1).
Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.
przekazić co (32): [żołnierz] W nocy v ſzubienic śiedząc/ [....] vſłyſzał miedzy groby/ Wielki płácż [...] Y k temu śię grobu vdał. Y nálazł niewiáſtę płácżąc/ [...] Płákánia iey nie przekáźił/ Iedno v niey pićia prośił. BierEz Q4v; OpecŻyw 82v, 87; RejJóz F3; RejKup m7; ktokolwiek chce dáley idz ma ſie ná lewą ſthronę obroćić/ á ktoby chciał ná práwą ſtronę/ wiele naydzie nieprzeſpiecżnoſći/ ktore przekáżą iego ſcie. HistAl L3v; RejWiz 40v, 46, 66v, 126v; BibRadz Num 30/16; Páweł Papież/ wyzwawſzy z Niemiec Wergeriuſá/ rádzili iákoby Koncilium przekáźili BielKron 212v, 86v, 215, 370v; Sermonem alicui intercipere, Przekáźić komu mowę/ álbo/ rzecz. Mącz 36d; GórnDworz K8; ABowiem tá Cnotá ieſt ták można krolowa/ że iey władzey/ áni ſmierć/ áni żadny ſtrách nigdy przekáźić nie może. RejZwierc 22v, 164v; zmieſzáć ſmolę s prochem y mácżáć w tey ſmole wieńce ſłomiáne/ [...] á miotáć te wieńce zápaláiąc ie ná idące ku ſzturmu/ bárzo przekáżą ſzturm BielSpr 74v; StryjKron 305, 507; Zadna gęſtwá/ zadné głogi/ Nie przekáżą moiéy drogi KochSob 64; A gdźieby Woiewodá/ álbo Sędźia/ álbo który iny Vrzędnik té ſądy obwołáné którymkolwiek ſpoſobem álbo przełożył/ álbo przekáźił: tákowy winą ſtá grzywien pieniędzy niech będźie karan SarnStat 718; Roków ſądzenié piérwſzé będźie w piérwſzy dźién powſzedni po Trzech Królách/ ieſli będźie godny ku ſądzeniu: to ieſt/ którégo niedźielá álbo inné święto wielkié nie przekáźi. SarnStat 729, 610, 831, 934. Cf przekazić co przez kogo; co kim, czym.
przekazić komu, czemu (60): BierEz Q4v; OpecŻyw 82v; ComCrac 1543/15; RejJóz D7; [Pożytek] s Pochlebſtwem pięknie s ſobą chodzą/ iedno iż ſie zá rącżki poſpołu nie wodzą. Iedno iż ſwięta Práwdá w pośrzodek wkrocżyłá/ Tá im wżdy kęs łotroſtwá tego przekáźiłá. RejWiz 40v, 39v, 66v, 118; Wielką rzecż táiemnicá/ kto ſie komu zwierzy/ Bowiem ten cżłonek ięzyk/ bárzo wolno bieży. Ale kto ſie rozmyſli/ á ma gi ná piecży/ Temu nic nie przekáżą złe y dobre rzecży. RejZwierz 5v, 1; BibRadz Gen 11/6; A gdy ſie wſzyſcy zbroynie zebráli y ſtraż oſádzili/ by im Athália nie przekáźiłá koronácyey/ przywiodł Ioiádá z drugimi kápłany ſyná krolewſkiego Ioáſá do kościołá [...] y koronę nań włożył BielKron 86v, 117v, 215, 370v; Mącz 36d; Końcżył przedſię ſwoię rzecż pan Boiánowſki/ kiedy pan Lubelſki przekáźiwſzy mu/ ták powiedział. [...] GórnDworz C7v, H4v, K8; RejPos 52v, 128v, [136]v, 178, 261 (9); iedno źwirzętá tákiego pokoiu ſzukáią/ nátkawſzy brzuch lázą w gęſte ſzeliny/ á kryią ſie/ áby im też iuż nikt onego ich pokoiu nie przekáźił. RejZwierc 164v; Ieſli iezdny lud maſz przećiwko pieſzemu/ ſtáwiay ij w polu rownym/ możeli byc w mieyſcu máło wyſzſzym/ gdziećby nie przekáźiło nic/ áni błoto/ áni wodá. BielSpr 15v, 64; StryjKron 305, 507; WujNT Gal 5/7, 1.Thess 2/18; SęDZIA, PODSęDEK, á Piſarz/ przez Komorników niech ſobie ſądzą cztérzykroć w rok: chybáby chorobá ábo potrzebá Rzeczypoſpolitéy przekáźić temu miáłá SarnStat 557, 378, 611; [[Bolesław Krzywousty] łatwie záwżdy wſzyſtkiego dowiodł/ gdy mu nikt nie przekáźił BielKron 1597 115 (Linde)]. Cf przekazić komu do czego; w czym.
przekazić komu do czego (7): A iż będzyem wzywáć y chwalić iego ſámego/ iż nam wſzytko ku dobremu dokońcżeniu przypádáć będzye/ á żadna rzecż ſprzećiwna nic nam nie przekáźi do ſwięthey chwały yego. LubPs aav; GórnDworz Y; RejPos 217v, 330; [dziś tu przybyłam] Bych przed tobą oycem ſwym iuż ten grzech wyznáłá. Ktory z moiego głupſtwá bárzo cie obráźił/ Y znam że mi do łáſki twey wiele przekáźił. HistLan D2; RejZwierc 128, 167; [záwżdy to bywáło/ iż ći/ którzy co wielkiégo/ y niebeſpiecznégo bráli przed ſię/ choćia im ſczęśćie przećiwné było/ y do ſkutku przekáźiło/ odnośili przećię wielką od ludźi chwałę cnoty ſwéy/ y dźielnośći. SenekaGórn 347 (Linde)].
przekazić k(u) czemu (2): RejZwierz 54v; [wojewoda wałaski prosił króla Aleksandra o rękę królewny Elżbiety] Krol to dał ná wolą krolewnie. Ale oná zadną miárą nie chćiáłá/ iż był inſzey wiáry/ [...] á tho też ktemu przekáźiło/ iż thego cżáſu [...] vmárłá mátká iey BielKron 402v.
przekazić co przez kogo (2): [diabeł] bácżątz przez niéktoré znamiona ijż on byl prawy bog/ bo widziál iego wielką cirpliwoſtz ij pokorę [...]/ a przeto chciál ſmiertz Iezuſowę przekazitz przez niewiaſtę OpecŻyw 133; PatKaz III 99v.
przekazić u kogo (1): [Pruski Mistrz pisał] do krolá Ianá Cżeſkiego/ áby przekáźił v Papieżá koronácią Lokietkowi/ ponieważ ſie też y on mienił mieć bliſkość do niego/ bo też chćiał być krolem Polſkim BielKron 370v.
przekazić co kim, czym (2): kiedy ſie woyſká ieſzcże nie dobrze ſpráwią/ á nieprzyiaćiel bliſko nádieżdża/ thedy poſtawili náprzodku ieden vff mocny dobrze ſciśniony/ zá nimi drugi pieſzych s ſtrzelbą/ iż byli iáko zaſłoná/ áby nieprzyiaćiel ſobą álbo Globuſem poſłánym nieprzekaźił Ordynku wſzego BielSpr 19v; ModrzBaz 49.
przekazić w czym [w tym: komu (12)] (15): Ale yeſlybi yachacz mvſyala za ych radą y postanowyenym tedi bi niech yey the rzecz pretko odprawowala abi yey m w tim kto yni nyeprzekazyl LibLeg 11/42v; Bo żadna srogość tak można nie była, By gdy Łaskiemu co w czem przekaziła RejŁas w.19; RejJóz O6v; Ci co nie rádzi widzą mnie Páná Bogá ſwoyego/ Prożno ſie kuśić máią ná to s ſercá vpornego/ By mieli w cżym przekáźić temu ludowi moiemu LubPs S5; [Bóg] záwżdy z wiekow racżył błogoſłáwić [pokornych]/ [...] Y roſkazał Anyołom/ by ich ſtrzegli pilnie/ Aby káżdy beſpiecżnie chodził nieomylnie. A nie tylko áby mu kto we krwi przekáźił/ Lecż áby y o kámyk nogi nie obráźił. RejWiz 172v, 126v; [Atalia dała pobić wszystek naród króla Dawida] áby iey nikt w páńſtwie nie mogł przekáźić. BielKron 86v; Vpomináli Pánowie y Rycerſthwo Krolá/ áby cżwartą żonę poiął/ zwłaſzcżá Offkę [...] y iuż był ná to przyſtał: ále mu w tym przekáźił brát Witułt/ ktory go námowił/ iż poiął zá małżonkę Zowkę BielKron 385v, 324v, 351; RejAp 176; GórnDworz Y; Stárałći ſie theż pilno Saul áby był mogł zágubić Dawidá/ [...] boiąc ſie áby z mocy á s przeźrzenia Páńſkiego nie przekáźił mu był w onym kroleſtwie iego. RejPos 280v, 25v; A gdy cie wſzyſcy miłowáć będą/ iużći s thego vroſcie życżliwość/ poććiwość/ ſławá/ powagá pocżćiwych lat twoich/ żywot roſkoſzny á ſpokoyny/ boć iuż nikth w nim z oney ſpolney miłośći przekáźić nie będzie mogł. RejZwierc 128.
Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: do tego (1); aby nie (2), zaimek względny (1)] (3): Y rzekł Pan. Oto lud ten ieden ieſt/ á wſzyſcy iednym ięzykiem mowią/ á toć ieſt początek ſpráwy ich/ a ták nic nie będźie coby im przekáźiłó ná co ſię vſádźili. BibRadz Gen 11/6; GórnDworz Y; Bieżeliśćie dobrze: ktoż wam przekáźił ábyśćie nie byli poſłuſznymi prawdźie? WujNT Gal 5/7.
»przekazić albo zatrudnić« (2): vſtáwiamy ná té ſzláchćice y mężobóyce ſzláchćiców: iż gdy kto álbo ná dródze/ álbo przeſzćiu czyim záśiadſzy był zábit przez onégo/ którégo drógę chćiał przekáźić/ álbo zátrudnić [cuius transitum voluit praepedire, aut euntem molestare]: w tákowym mężobóyſtwie pozwánému mężobóycy niech będźie doſyć ſześć świadków ku ſpráwie SarnStat 610, 934.
przekazić czym (1): á ſtáray ſie pilnie o to/ iákobyś ſobie ták pięknego ſtaniku ſwego/ y ták wdzięcżnego żywotá ſwego nicżym nie przekáźił. RejZwierc 35.
W przeciwstawieniu: »przekazić ... rozmnożyć« (1): Potym Iezabel krolowa chcąc przekáźić ſłużbę bożą á Bálámowę rozmnożyć/ pobiłá proroki/ to ieſt męże dobre/ s ktorymi Bog był w Izráelu BielKron 84v.
Synonimy: 1. przeszkodzić, zaszkodzić, zatrudnić; 2. popsować, ubliżyć, zepsować, zniszczyć.
Formacje współrdzenne cf KAZIĆ.
Cf PRZEKAŻENIE, PRZEKAŻON
JR