[zaloguj się]
[pdf]

RYBOŁOW (4) sb m

Teksty nie oznaczają ó (Cn pierwsze o jasne, drugie pochylone).

Fleksja
sg pl
N rybołow
G rybołow(o)w
A rybołowy
I rybołow(a)mi

sg N rybołow (2). ◊ pl G rybołow(o)w (1). ◊ A rybołowy (1). ◊ [I rybołow(a)mi.]

Sł stp brak, Cn s.v. rybak, Linde XVI – XVIII w.

1. Rybak; hamiota, murilegulus, piscator Cn (2): Chryſtus páſterz/ á głowá rybołow [tj. św. Piotr] cżłowiek wzgárdzony/ przećiw wſzytkiemu świátu mocniey ſię ſtáwił niżli iáki Dyáment. SkarJedn 22; [[jechał ku Wołochom] do Probitego Vrocżyſká/ pogimał kilká Rybołowow Tureckich PaprHerby 112; SkarSynod D].

W porównaniu (1): Ktorego [lichwiarza] dobrodźieyſtwo ieſt iáko ponętá: Bo tą vbogie ludźi połowi do ſzcżętá: Iáko ptaſznik Cietrzewie/ cżubáte cżecżotki Iáko Sárny myśliwiec/ y rybołow płotki. KlonWor 75.

[Przen: O przywódcach duchowych, krzewicielach wiary, kapłanach w Kościele chrześcijańskim (w nawiązaniu do słów Jezusa: „uczynię was rybakami ludzi”): SkarŻyw 1585 670; Pierwſza winá náſzá [duchownych] y wielka/ iż wodę łowiem/ á o ryby [tj. o wiernych] niedbamy. [...] Druga przyczyná/ iż przy ſwoim ieźiorku y ſtáwiku nie mieſzkamy: ryby w Litwie á rybołow w Polſzcze. śieći nośi/ łowczem go zowią: á nigdy nie łowi áni przy wodźie mieſzka. SkarKaz 307b.]
2. Staw, sadzawka, gdzie hoduje się i łowi ryby (2): Ci [urzędnicy] [...] pożytki obywátelow powiátu ſwego vpátrowáć/ y ſzácunek in genere cżynić będą. Naprzod od rol y gruntow pocżąwſzy/ iáko wiele ośiádła włoká pożytku vcżyni [...]. Zátym młyny/ [rudy]/ rybołowy/ barci/ g[á]ie rozne ná drwá/ łąki/ paſze/ znácżne ſtádá/ ábo obory znácżne GrabPospR L4v, L3v.
3. [Ptak morski żywiący się rybami: Morze tamto w koło tego kamienia jest tak głębokie, że go dosiąc nie mogą i rybitwi [...]. A też ryb jest wielka rzecz i ptastwa białego, co rybołowami zowią, barzo sieła, co się bawią nad rybami. DiarPeregr 7.]

Synonimy: 2. sadzawka, staw.

Cf RYBAK, RYBITW, RYBNIK

JR