[zaloguj się]
[pdf]

PRZEMIESZKAĆ (40) vb pf i impf

pf (38), impf [inf] (2) LubPs, SkarKaz.

przemieszkać (32), przemięszkać (8); przemięszkać BibRadz (1); przemieszkać : przemięszkać SkarŻyw (19:7).

Oba e oraz a jasne.

Fleksja
inf przemieszkać
praet
sg pl
1 f -ech przemięszkała m an
3 m przemieszkåł m pers przemieszkali
f przemieszkała m an
n przemięszkało subst przemieszkały
conditionalis
sg
3 m by przemięszkåł

inf przemieszkać (8). ◊ fut 2 sg przemięszkåsz (1). ◊ 3 sg przemieszkå (1). ◊ praet [1 sg f -ech przemięszkała.] ◊ 3 sg m przemieszkåł (22). f przemieszkała (1). n przemięszkało (1). ◊ 3 pl m pers przemieszkali (2). subst przemieszkały (1). ◊ con 3 sg m by przemięszkåł (1). ◊ part praet act przemieszkåwszy (3).

Sł stp: przemieszkać, przemięszkać, Cn s.v. przemieszkiwam, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

I. Intransit. (37):
1. Spędzić pewien czas przebywając gdzieś a. z kimś, też czyniąc coś (o ludziach); manere, morari Vulg; peregrinari PolAnt; constare Mącz; consumere, transmittere Cn [w tym: gdzie (26), jak długo (32)] (36): A tak placżątz/ pannę Marią cieſſatz/ niemalą chwilę podlug cżaſu przemieſſkali. OpecŻyw 154v; Támże ſię záczął głod w źiemi oney: Skąd Abram vſzedł do Egiptu/ áby tám przemięſzkał do czáſu/ Abowiem był wielki głod w źiemi. BibRadz Gen 12/10; Słup ſobie poſtáwił S. Symeon ná ktorym lat 30. przemięſzkał. SkarŻyw 30 marg; Iáko długo w iáſkini przemięſzkał Páweł S. SkarŻyw 51 marg; Gdzie [w klasztorze] gdy rok przemieſzkał [...] zá przymuſzenim Grzegorzá Papieżá/ muśiał ſię zaśię ná Biſkupſtwo wroćić. SkarŻyw 291; wyślę ćię do Wuia twego/ brátá mego: tám przemięſzkaſz/ áſz ten gniew vćichnie SkarŻyw 346, 30, 57 [2 r.], 167, 249, 385 (15); [yedno przez dzien przemieschkawschy do woyska iachal. CorfusDocum 1566 nr 143].

przemieszkać u kogo (3): [św. Wilhelm] W oney pierwſzey cháłupce ſwoiey/ v Pátryárchi záſie dwie lećie przemieſzkał SkarŻyw 167, 167; [Niemieyćie mi zá złe/ iżech ták długo vwas przemięſzkáłá [...] Habt mir nicht vor vbel/ das ich ſo lang bey euch hab gewonet Wokabul 1539 P4]. Cf »w domu przemieszkać«.

przemieszkać miedzy kim (2): OpecŻyw [34]; A gdy iuſz kilá lat przemieſzkáłá miedzy zakonniki/ á nic nie záraſtáłá/ áni głoſu mieniłá: rozumieli niektorzy áby byłá rzezańcem. SkarŻyw 183.

przemieszkać z kim (3): á przedwiecżny bez pocżątku rodzony z Oycá/ z mátki ſię przecżyſtey dziś oſmy dzień/ vrodził: [...] y z ludzmi iako práwy cżłowiek towárżyſkie przemieſzkał. SkarŻyw 1, [236]; WujNT Act 14/27.

przemieszkać na czym [= czym się zajmując] (1): Y co dzień lepiey ie w wierze funduiąc/ y w Bogoboynośći/ rok znimi ták ná onym páſterſtwie przemieſzkał. SkarŻyw [236].

przemieszkać przy kim (1): [ojciec św. Eufrozyny] Szedł do klaſztoru do onego zwłaſzcżá Oycá z ktorego modlitwy iáko rozumiał y wierzył corkę onę miał/ żáłoſne mu ſerce ſwe odkryie/ proſząc áby ku ochłodzie ſwey mogł nie co przy nim przemięſkáć SkarŻyw 15.

przemieszkać w czym [= czym się zajmując, w jakim stanie] (4): Przemieſzkał tedy w tym klaſztorze y onym żywoćie ſześć lat. SkarŻyw 134; tám dwie lećie w teyże pracy około duſz ludzkich przemieſzkał. SkarŻyw 312, 349, 542.

Zwrot: »w domu [czyim a. u kogo] przemieszkać« [szyk zmienny] (3): Iezus vyźrzał go/ y rzekł do niego: Zácheuſſu z ſtąp co rychley: Abowiem dziś ia muſſę przemieſſkáć w domu twoim [in domo tua oportet me manere] Leop Luc 19/5; RejPos 348; Rzekłá/ ach gdzież wola twa byłáby moy pánie/ Zebyś też v mnie w domu máło przemieſzkáć chciał HistLan D3.
Szereg: »przemieszkać albo odpoczywać« (1): Triduum Romae constitit, Trzi dni przemieſzkał álbo odpoczywał w Rzimie. Mącz 418a.
Przen (1): Bo to błogoſłáwyony kim ſie ty opyekaſz/ A iż mu w ſwym przybytku przemyeſſkáć dopuſſcżaſz. LubPs P2v.
a. O życiu pośmiertnym [z kim] (1): Do iednegoſmy końcá z Anyoły ſtworzeni/ ſąśiedźi ſą náſzy/ y z nimi w towárzyſtwie ná wieczne czáſy przemieſzkáć/ á ná vſtáwiczney chwale Bożey ćieſzyć ſię mamy. SkarKaz 634a.
b. O duszach ludzkich (1): Y ták vmárłe ćiáło proroká/ cżyniło dzielnośći duſzne [...]. Cżemv to? Dla tego żeby ſię cud od duſzy nieprzypiſował/ gdy by był Elizeuſz zmartwy wſtał. bo ćiáłá S. máią nieiáką moc y krom duſze przeto iſz ták długo przemieſzkáły wnich duſze ſpráwiedliwych. SkarŻyw 279.
c. O wcielonym Chrystusie (1):
Zwrot: »przemieszkać w ciele« (1): Godziło ſie było koniecżnie pierwey w to weyźrzeć/ y to wyrozumieć/ co to ieſt/ chodzić w ćiele/ być w ćiele: [...] przemieſzkáć ábo zetrwáć w ćiele CzechRozm 39.
Szereg: »przemieszkać abo zetrwać« (1): CzechRozm 39 cf Zwrot.
2. Przetrwać, nie zaginąć [gdzie] (1): Drzewo krzyżá S. z iákim pożytkiem w Perſyey przemięſzkáło. SkarŻyw 73 marg.
II. Transit.: Zaniedbać, przekroczyć termin (3):

przemieszkać czego (2): Pánná po ſzćiu zá mąz we trzy látá y trzy mieśiące, ma czás czynienia práwem przećiwko opiekunowi ſwému: którégo czáſu, ieſli przemieſzka [praescribit contra tutorem suum JanStat 565], iuz práwo vtráći. SarnStat 641, 594.

przemieszkać co (1): [rzecznik] niedbále twoię rzecz ſpráwował/ Rok chcąc przemieſzkał/ ná zmowie s twoim Aduerſarzem przećiw thobie był GroicPorz f.

Synonimy: I.1. przebyć; 2. przetrwać, przetrzymać, zetrwać; II. zaniedbać.

Formacje współrdzenne cf MIESZKAĆ.

Cf PRZEMIESZKAŁY, PRZEMIESZKANIE

sAL