[zaloguj się]
[pdf]

RYCZĄCY (31) part praes act

ryczący (30), rycząc (1) GórnTroas [cf też RYCZEĆ part praes act].

Fleksja
sg
mNryczący, rycząc
Grycząc(e)go
Arycząc(e)go, rycząc
pl
N m pers ryczący
m an ryczący
subst rycząc(e)
G ryczących
A m pers rycząc(e)
subst rycząc(e)

sg m N ryczący (16), [rycząc cf part praes act RYCZEĆ]. ◊ G rycząc(e)go (4). ◊ A rycząc(e)go (3) RejZwierz, BibRadz, LeovPrzep, rycząc (1) GórnTroas. ◊ pl N m pers ryczący (1). m an ryczący (1) [cum sb: smokowie]. subst rycząc(e) (1). ◊ G ryczących (2). ◊ A m pers rycząc(e) (1). subst rycząc(e) (1).

Sł stp s.v. ryczeć, Cn brak, Linde w objaśnieniu s.v. rykliwy.

1. Wydający donośny, groźny głos; rugiens Vulg, PolAnt; rudens Calep (30): horrens leo, Ryczący/ Drżący/ Trzęſący ſie. Mącz 158b; Calep 930b.

W połączeniu z nazwą zwierzęcia (16): RejPs 31v; IA ná káżdy dzień ofiárę cżynię/ nie z dymu kádzenia/ áni z wołow rycżących mięſá: ále báránká niepokalánego co dzień ná ołtarzu krzyżá ofiáruię LatHar 194. Cf Wyrażenie.

W porównaniach (9): Abowiem oſkoczyli mię zewſſąd ſprzećiwnicy moi/ iáko wołowie zburzoni ryczący ná roſkoſſnych páſtwiſkach wypáſieni. RejPs 31v. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »jako(by) lew ryczący; lew rycząc(y), lwię ryczące« = sicut a. tanquam leo rugiens Vulg, PolAnt (8;5:1): Rozdziewili nademną vſta ſwoie/ iako lew drapiężny á rycżączy [sicut leo rapiens et rugiens Vulg Ps 21/14]. TarDuch A3 [przekład tego samego tekstu LubPs ]; WróbŻołt 103/21; LubPs F2; Leop *2v, 4.Esdr 11/37; BibRadz 4.Esdr 12/31; LeovPrzep D2; RejPos 329v, [344]v; CzechRozm 229v; Lwá gdy vſłyſzy rycząc bydlątko vbogié/ Tuli ſie pod mátkę ſwą GórnTroas 54; LatHar 279; Trzeźwymi bądźćie/ á czuyćie: boć przećiwnik wáſz dyabeł iáko lew ryczący krąży/ ſzukáiąc áby kogo pożárł. WujNT 1.Petr 5/8 [przekład tego samego tekstu RejPos 329v], przedm 32.
Przen (13): [prorocy wołali do niepobożnych] Iżeśćie grzeſzni/ [...] lud ſſalony/ bękárći/ wilcy/ niedzwiedzie/ liſſki/ lwi drapieżni/ y rytzący ſmokowie/ pśi niemi/ pſi nienáſyceni/ wieprzowie dzicy/ wołowie y bykowie tłuśći/ nieprzyiaćiele Boży KrowObr C2v.
Wyrażenia: »ryczące cielę« = człowiek niezadowolony, głośno coś krytykujący (1): Ciągni tedy [...] ochotnie Arkę Páńſką: namniey ſię ná rycżące ćielętá nie oglądáiąc. Bo kto kiedy ludźiom ięzyki związe? y kto [...] káżdemu vgodźi? LatHar 513.

»lew ryczący« (1): Lew rycżący [Leo rugiens]/ Niedzwiedź łáknący/ ieſt przełożony zły nád ludem vbogim. Leop Prov 28/15.

a) W wyrażeniu: »lew ryczący« = szatan [komentarze i odniesienia do 1.Petr 5/8] (9): Pomniſz też ty Sámſonie/ káżdy wieku ſwego/ Iż maſz ná ſię záwżdy Lwá/ ſrodze rycżącego RejZwierz 43; BibRadz I 143c marg [2 r.]; Stoi z drugyey ſtrony on okrutny Lew rycżący/ ták iáko gi piſmo zowie/ Cżárt ſprzećiwnik twoy/ áby co narychley pożárł [...] niewinną duſzycżkę twoię. RejPos 196, 314v, 330, 330v, 334; Duchowny nieprzyaćiel náſz ieſt Szátan Lew on rycżący/ ktory záwżdy około nas biega/ o to ſie ſtáráiąc/ iákoby ktorego z nas pożrzeć mogł CzechRozm 240v.
2. Lamentujący, płaczący głośno; w funkcji rzeczownika (1):
Szereg: »płaczący i ryczący« (1): A przyſzedſzy w dom Arcybożniczego/ vyrzał [Jezus] zgiełk/ y płáczące/ y bárzo ryczące [flentes et eiulantes multum]. WujNT Mar 5/38.

Synonimy: 1. rzwiący; 2. płaczący, wyjący.

Cf RYCZEĆ

MC