[zaloguj się]
[pdf]

PRZETARTY (7) part praet pass pf

e oraz a jasne.

Fleksja
sg
mNprzetarty fNprzetartå nN
G G Gprzetart(e)go
Iprzetartym I I

sg m N przetarty (4). ◊ I przetartym (1). ◊ f N przetartå (1). ◊ n G przetart(e)go (1).

[Składnia dopełnienia sprawcy: przetarty od kogo.]

Sł stp brak, Cn s.v. piłowany, Linde także XVIII w.

1. Przecięty, przerżnięty piłą (o torturach); divisus Cn [czym] (2):

W połączeniu szeregowym (1): SkarŻyw 441 cf »piłą przetarty«.

Wyrażenia: [»na dwoje, na poły przetarty«: Izáiaſz w Ieruzálem w domu zacnym vrodzony/ tamże [...] prorokował: á zá panowánia królá Mánaſſeſſa/ piłą ná dwoie przetarty [!]/ żywota dokonał WujBib 752a; BiałPos 35 (Linde).]

»piłą przetarty« (2): vyrzał rozmaite á nieznośne męki wyznawcow Chryſtuſowych. Ieden wiśiał zá nogi/ á pode ſpod ogień nániecony ćierpiał: drugi ná cżterzech palách rozbity/ drugi piłą przetárty/ drugi rozśiekány leżał SkarŻyw 441; ReszList 175; [WujBib 752a].

»na przeki przetarty« (1): Zá nim Hieremiiaſz Prorok piłą ná przeki iákoby przetárty: święty Sebeſtyan vſtrzelány ReszList 175.

2. Uczyniony łatwiejszym do przebycia; przen (1):
Wyrażenie: »przetarty tor«: Zacnie rodzone potomſtwo REIA dowćipnego Enniuſá Polſkiego/ Płácże/ boś przodká ich idąc iuż przetártym torem/ Był rymow ſucceſſorem. KlonŻal Cv.
3. Wytarty, zużyty; tritus Mącz (2): Trita vestis, Przetárta/ przenoſzona ſuknia. Mącz 450c, 450c.
4. Wyskrobany, wydrapany (1): Interrasilis, Przetárti/ przeskrobány. Mącz 345c.
5. Wyrażenie: »przetarte [= zuchwałe] czoło« (1): A dom Izráelſki niechce ćie ſlucháć: iż nie chcą mnie ſlucháć. Bo wſſyſthek dom Izráelſki przetártego cżołá [attrita fronte] ieſt/ y twárdego ſercá ieſt. Leop Ez 3/7; [WujBib Ez 3/7 (Linde)].

Synonimy: 1. przecięty, przerżniony, rozdarty, rozerwany; 3. schodzony, wychodzony, wytarty; 4. wyskrobany, wytarty.

Cf PRZETRZEĆ

JR