[zaloguj się]
[pdf]

PRZEZDUSZNY (7) ai

e jasne.

sg m N przezduszny (2). ◊ [G przezduszn(e)go.] ◊ A przezduszn(e)go (1). ◊ pl N m pers przezduszni (2). ◊ A subst przezduszn(e) (1). ◊ I m przezdusznymi (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w.

1. Żyjący niezgodnie z zasadami wiary; grzeszny, bezbożny; impius, irreligiosus Mącz (6): A kto ich álbo koſćyołá nyeſlucha/ każe go myeć zá celniká/ to yeſt przezduſſnego człowieká/ y zá pogániná. KromRozm I O2; [I owszem, byśmy mieli i gardła przy nim położyć, tedy bychmy mu dopomogli na króleſtwo, a tego przezdusznego tyrana, okrutnika niesprawiedliwego, żebychmy [...] z ziemi wygnali KromHist 11].

W połączeniach szeregowych (3): KromRozm I B3v; Impius, pio contrarium, Niebogoboyny/ Niepobożny/ Niezbozny/ Przesduſzny/ Zły/ Nie máyący Bogá przed oczimá Mącz 301d, 351c.

Szereg: »niezbożny a (i) przezduszny« (2): á poſpolitowánia żadnego [...] z tákimi niezbożnymi á przezduſznymi ludźmi nic [errata usuwa: nic] nie mieli. WujJud A5v; á wyśćie złocżyńce niezbożni y przezduſzni ſámi/ ktorzyśćie vſtáwę Páńſką y Apoſtolſką Kośćiołá Powſzechnego ták bluźnić y pſowáć śmieli WujJud 240v; [WujPosN 1584 3/67 (Linde)]. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
2. Niezgodny z prawem bożym, przeciwny wierze (1): A co/ Luther nyebył krzeſćiyáninem? Y owſſem lepſſym niż ty/ ktory zárzućiwſſy wáſſę hipokryzyą y przezduſſne ſpráwy/ ſſczyrą prawdę śwyátu obyáwił. KromRozm I B2.

Synonimy: 1. grzeszny, niecnotliwy, niewstydliwy, przeklęty, zmazany.

Cf BEZDUSZNY

DDJ