Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: RZEKNĄC

Następne hasło: RZEKNĄĆ »

RZEKNĄCY (8) part praes act

e jasne.

Fleksja

sg
m	G	rzeknąc(e)go	f	G	rzeknąc(e)j	n	G
	D	rzeknąc(e)mu		D			D
	A	rzeknącégo, rzeknąc		A			A
	L			L	rzeknąc(e)j		L	rzeknącym

pl
N	m pers	rzeknący
N	subst	rzeknącé
A	m pers	rzeknąc(e)
A	subst	rzeknąc(e)

sg m [G rzeknąc(e)go ]. ◊ D rzeknąc(e)mu (1). ◊ A rzeknącégo (1) MurzNT, rzeknąc (1) OpecŻyw [może part praes act adv od RZEKNĄĆ]. ◊ f G rzeknąc(e)j (1). ◊ [L rzeknąc(e)j ]. ◊ [n L rzeknącym.] ◊ pl N m pers rzeknący (1). subst rzeknącé (1). ◊ A m pers rzeknąc(e) (1). subst rzeknąc(e) (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Przekazujący swoje słowa lub myśli za pomocą mowy lub pisma, mówiący; przen: metonimicznie (1)
2. W funkcji biernej: nazywany, zwany (7)

1. Przekazujący swoje słowa lub myśli za pomocą mowy lub pisma, mówiący; przen: metonimicznie (1):

Wyrażenie: »głos rzeknąc [= brzmiący słowami] [ze zdaniem dopełnieniowym]« (1): Tedy zaſię glos boſki w koſciele wſſytcy vſlyſſeli/ rzeknątz: ijze tu ieſſcże nieprziſſedl on nábożny mąż ſluga boży/ ktorégo bog wybrál OpecŻyw 4v.

2. W funkcji biernej: nazywany, zwany; dictum PolAnt (7):

Z nazwą w N [sb] (3): vkaſz piſmo ſwięte? gdzie Pan Kryſthus/ álbo Piotr Swięty/ w kośćiele krześćijáńſkim poſtánowił kiedy/ nietylko ty rzeknące Kárdynały/ álbo Kurfirſty/ ále teſz iákie Pátryárchy/ Prymáſy/ Arcybiſkupy/ Metropolithany KrowObr 36, 35v; SarnStat 149.

~ [rzeknący od czego: Posthuplianie, ludzie rzeknący od niejakiego ostrowa rzeczonego Posthuplia, który dzierżą, a dają s niego annnatim [...] fl. 3/6/0 LustrRus I 63.] ~

Z nazwą w składni zgody (1): A Ieſus gdy ſzedł zonąd/ virzáł człowieka śiędzącé^go na cle Mattheuſza imięniem (marg) rzeknącégo (–) MurzNT Matth 9/9; [ktory [Ammon] będąc v brátá ſwego rodzonego/ ták rzeknącego Abſoloná/ ná bieśiedźie bárzo ſpoiony/ był ſzkárádźie zábit przez pácholętá Abſolonowe. WerReguła 69].

Wyrażenie: »tak rzeknący« (5): Stąt tu iuſz możeſz obátzyć/ iż ći tak rzeknący Kárdynali nie ſą Páná Kryſtuſowi/ ále Antykryſtuſowi Apoſtolowie y ſludzy KrowObr 35v; Abowiem kiedybyśćie prawdziwi Biſkupi byli/ [...] tedybyśćie [...] pánu Papieżowi ták rzeknącemu Wikáryiemu wiáry/ poddánośći/ y poſluſzeńſtwá nieprzyſięgáli. KrowObr 129, 119, 136; Dwoiákié ſpráwy, któré ſie poczćiwośći dotyczą: iedné mere criminalia, á drugié ták rzeknącé criminalia. SarnStat 149; [Staw w Bilologu na rzece tak rzeknącej w czwartym roku przedają za fl.80. LustrRus I 242, II 40; WerReguła 69].

Synonimy: 2. mianowany, mieniony, nazywany, przezywan.

Cf RZEC, RZEKĄCY