Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYMIESIĆ

Następne hasło: PRZYMIESZAĆ SIĘ »

PRZYMIESZAĆ (78) vb pf i impf

pf (77), impf [part praes act] (1).

-é- (3) Oczko, KochWr, ZawJeft, -e- (1) Mącz; a jasne.

Fleksja

inf	przymiészać

praet
	pl
3	m pers	przymiészali

imperativus
	sg
2	przymiészåj

con praet
	pl
3	m pers	by byli przymiészali

impersonalis
praet		przymiészåno
con		by przymiészåno
participia
part praes act		przymiészając
part praet act		przymiészåwszy

inf przymiészać (11). ◊ fut 2 sg przymiészåsz (9). ◊ 3 sg przymiészå (2). ◊ 3 pl przymiészają (1). ◊ praet 3 pl m pers przymiészali (2). ◊ imp 2 sg przymiészåj (21). ◊ con praet 3 pl m pers by byli przymiészali (1). ◊ impers praet przymiészåno (2), [przymiészało się cf PRZYMIESZAĆ SIĘ praet 3 sg n]. ◊ con by przymiészåno (1). ◊ part praes act przymiészając (1). ◊ part praet act przymiészåwszy (27).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu.

Znaczenia

Doda(wa)ć czegoś do czegoś w celu sporządzenia mieszaniny (78)
- W przen (1)
- Przen (4)
- a. O sporządzaniu środków leczniczych (67)
  - α. O podawaniu leku; przen (1)
- b. O tekście (1)

Doda(wa)ć czegoś do czegoś w celu sporządzenia mieszaniny; immiscere Modrz [w tym: czego (75)] (78): RejZwierz 137; [Mojżesz] wzyąwſzy máśći y krwie ktora byłá ná ołtarzu/ przymieſzawſzy wody ze wzdroiu/ kropił ie y ſzáty ich. BielKron 37v; Zábká/ Kotek/ Slimaczek/ to v nich [u Włoszków] źwierzyná/ A potym wodkę pije przymiéſzáwſzy [!] winá. RejZwierc 243v.

przymieszać w co (2): Plinius piſze. gdy mozgu Laſicżego w twarog przymieſza/ tedi onego ſyra myſzi nigdy nie tykaią FalZioł IV 14c; Merum, pro vino, Szczyre wino w które wody by namniey nie przimieſzano. Mącz 218d.

W przen [przy czym] (1): nie było by końcá przywodząc piſmo nowego Teſtámentu/ á oſobliwie ták iáwne y rzetelne ono w 1. do Korintow w 3. iż kto przy złoćie/ śrzebrze y drogim kámieniu/ przymieżſza [!] też drew/ śiáná/ źdźbła/ będźieć zbáwion ále iáko przez ogień. WysKaz 36.

Przen (4):

przymieszać do czego (1): ROſkoſzy ná świát ſczéréy niepodano/ Ale do káżdéy żółći przymiéſzano. KochFr 72.

przymieszać czemu (2): Ináczeyby też ludźi byli nye zwyedli [Luter, Melanchton i inni Niemcy]/ by byli dobrego złemu/ á fáłſſowi prawdy nye przymyeſſáli. KromRozm I L2v; Roſkoſznym rzeczom wſzyſtkim/ przymiéſzano Nápoły żółći/ y ludźióm podano. ZawJeft 27.

przymieszać co miedzy co (1): A ták/ ieſli dźiećiam poki ieſzcże młode ſą/ miedzy inſze náuki ábo ćwicżenie przymieſzáią co ſzkodliwego/ niemniey to mocy ná wiecżne cżáſy wnich będźie miáło/ iedno iákobyś młodą roſzcżkę/ gdy ią ſzcżepiſz iádem nápoił ModrzBaz 9v.

a. O sporządzaniu środków leczniczych (67): Też ſok barſzcżowy/ s ſadłem gęſiem á s korzeniem wyſokiego ſlazu trochę wina przimieſzawſzy tho lekarſtwo vſmierza boleſć ſtawową FalZioł I 19c; Sok koryandrow ieſth dobry na bolącżki gorące gdy ocztu á ſoku roiownikowego przymieſzaſz/ á tego przyłożyſz na bolącżkę FalZioł I 28a; Zmieſzay thy wſzytki rzecży w Fijołkowey wodcze: przymieſzay kwiathkow z ziela wołowego ięzyka: A vcżyń proch. FalZioł V 104v, I 2a, 10b, 16d, 20a, 33c (18); Stárzy lekárze ták żywot przepuſzczáli: Dáli choremu ćiepłą wodę tylko pić: ieſli to nieruſzyło/ Winá miodu przymieſzáli SienLek 37v; á wſzákże mu [wrzodowi] ochłodę tym vczyniſz/ tłuczoné kádźidło/ rozmiéſzawſzy z białkiem przykłáday: możeſz przymieſzáć vtłukſzy roſchodniku. SienLek 122, 71, 82, 90, 150.

przymieszać do czego (2): FalZioł I 136c; [dają choremu] piłułkę iednę ládá zktóréy máſſy/ przymiéſzawſzy do tego granum iedno/ á nawięcéy dwie elatery/ któré to elaterium/ prędko bárzo wypędźi wodę Oczko 21v.

przymieszać k(u) czemu (30): á na oſtatek pomazuy maſcią dialteą pierſi przymieſzawſzy kniey oleyku s ſłotkich migdałow FalZioł I 18b; Też proch bukwicze ma mocz goijć rany głowy/ á to zmieſzawſzi z mirrą á ſtrochą ſzafranu prżimieſzawſzy knim. FalZioł I 18d; Theż ſok polney ruty s kozią ſerwatką/ a przimieſzay knim trochę prochu Mirabolanoru^m a tego ſie napijay/ krew cżiſci FalZioł I 51b; á przetho nieſzkodzi ku korzeniowi te^go ziela przymieſzać Imbiru z maſtiką á s kminem FalZioł I 63a, I 18c, 19c, 39d, 43b, 47b (28); SienLek 69v, 135v.

przymieszać w co (7): To lekarſtwo daway ludziem ſtraſzliwym/ [...] tym ktorzy bolącżki maią/ wrzedliwym, z winem poranu przimieſzawſzy w nie wodhki ieleniego ięzyku albo roiownikowey. FalZioł I 95d, I 154b, V 68v, 102; Náwarz źiarn Słonecznikowych Płáſkich/ ſzerokich/ y gorzkich/ Wto źiemie czarney przymieſzay/ Máżąc kroſty ták ich zbyway SienLek 49, 71, 132v.

przymieszać z czym (2): A niektorzi też pożiwaią wpiciu albo w iedzeniu ruty/ maiorany tego drzewka [tj. włoskiej wierzby] też ſnimi przimieſzaiącz/ kminu też/ lebiodki/ cżynią ſtego proch á potym go pożywaią w winie FalZioł I 17a, I 21b.

przymieszać w czym (1): á ſtych prochow á s czukru/ vcżyń throgiją á przimieſzaj iey w karmiach ſwoich, ábowiem boleſć żołądkową y inſzych wnęthrznoſci y ſledziony oddala y wypądza. FalZioł I 75a.

α. O podawaniu leku; przen [komu] (1): Z młodu mu [łakomemu] korrozywy [tj. gryzącego leku] po trosze przymieſzay/ Bo ſie to ćicho ſzyrzy nie boląc by liſzay. RejWiz 191.

b. O tekście (1): [w ktorem witaniu i z powinowactwa nas [posłowie] napominali, i inszych wiele artykułow jako około egzekucyjej, praw konfirmacyjej przymieszali ListyPol I 1548/128.]

przymieszać do czego (1): do inſzych niezbożnych wymyſłow y błędow/ ktorych tám [w mszach rzymskich] pełno/ y rzecży dobrych niektorych trochę [papieżnicy] przymieſzáli CzechEp 44.

Formacje współrdzenne cf MIESZAĆ.

Cf PRZYMIESZANIE, PRZYMIESZANY