[zaloguj się]
[pdf]

PRZYPATRZYĆ SIĘ (674) vb pf

przypatrzyć się (673), przypatrzyć (1) NiemObr.

sie (459), się (214).

a jasne (w tym 10 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf przypatrzyć się
praet
sg pl
1 m przypatrzyłem się, -em, -m się przypatrzył, -ech się przypatrzył m pers -chmy, -echmy się przypatrzyli, przypatrzylismy się
f -m się przypatrzyła m an
2 m -eś, -ś się przypatrzył m pers -ście się przypatrzyli
3 m przypatrzył się m pers przypatrzyli się
f przypatrzyła się m an
n subst przypatrzyły się
plusq
pl
3 m pers byli się przypatrzyli, przypatrzyli się byli
subst były się przypatrzyły
imperativus
sg pl
1 przypatrzmy się
2 przypatrz się przypatrzcie się
3 niech, niechåj się przypatrzy niech się przypatrzą
conditionalis
sg pl
1 m bym się przypatrzył, bych się przypatrzył m pers bychmy się przypatrzyli, bysmy się przypatrzyli
2 m byś się przypatrzył, by się przypatrzył m pers
3 m by się przypatrzył, by się przypatrz(e)ł m pers by się przypatrzyli
con praet
sg pl
3 m by się był przypatrzył m pers by się byli przypatrzyli
impersonalis
con by się przypatrz(o)no
participia
part praet act przypatrzywszy się
inne formy
imp sg 2 a. 3 - przypatrz się

inf przypatrzyć się (187). ◊ fut 1 sg przypatrzę się (1). ◊ 2 sg przypatrzysz się (36). ◊ 3 sg przypatrzy się (68). ◊ 1 pl przypatrzymy się (14), przypatrzym się (3) RejWiz, NiemObr, GórnTroas, przypatrz(e)m się (2) SkarŻyw, KołakSzczęśl, przypatrz(e)my się RejPos (1). ◊ 2 pl przypatrzycie się (1). ◊ 3 pl przypatrzą się (4). ◊ praet 1 sg m przypatrzyłem się, -em, -m się przypatrzył (18), -ech się przypatrzył PaxLiz (1). f -m się przypatrzyła (1). ◊ 2 sg m -eś, -ś się przypatrzył (3). ◊ 3 sg m przypatrzył się (9). f przypatrzyła się (1). ◊ 1 pl m pers -chmy, -echmy się przypatrzyli (3), przypatrzylismy się (1); -chmy RejPos, WerGośc; -chmy : -smy RejZwierc (1:1). ◊ 2 pl m pers -ście się przypatrzyli (1). ◊ 3 pl m pers przypatrzyli się (15). subst przypatrzyły się (5). ◊ plusq 3 pl m pers byli się przypatrzyli (2), przypatrzyli się byli (1) RejPos (2:1). subst były się przypatrzyły (2). ◊ imp 2 sg przypatrz się (108). ◊ 3 sg niech, niechåj się przypatrzy (14). ◊ 2 a. 3 sg przypatrz się (8). ◊ 1 pl przypatrzmy się (32). ◊ 2 pl przypatrzcie się (24). ◊ 3 pl niech się przypatrzą (1). ◊ con 1 sg m bym się przypatrzył (2) GórnDworz, CzechEpPOrz, bych się przypatrzył RejWiz (2). ◊ 2 sg m byś się przypatrzył (4), by się przypatrzył (1) KochPij. ◊ 3 sg m by się przypatrzył (11), by się przypatrz(e)ł (1) ActReg. ◊ 1 pl m pers bychmy się przypatrzyli (3), bysmy się przypatrzyli (1); bychmy RejAp; bychmy : bysmy RejPos (2:1). ◊ 3 pl m pers by się przypatrzyli (10). ◊ con praet 3 sg m by się był przypatrzył (4). ◊ 3 pl m pers by się byli przypatrzyli (1). ◊ impers con by się przypatrz(o)no (2). ◊ part praet act przypatrzywszy się (64).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w.

1. Pilnie przyjrzeć się komuś lub czemuś, zobaczyć, zaobserwować; też być naocznym świadkiem; considerare PolAnt, Modrz, Vulg; videre Vulg, PolAnt; intueri Vulg; respicere, speculari PolAnt; contueri Modrz [w tym: komu, czemu (130)] (173): GroicPorz A4; Niebu ſie trudno przypátrzyć RejWiz Cc7v, 143v; Ktorego [Piotra] gdy vyźrzáłá dziewká ſlużebna ſiedzącego v ſwiátłá/ á gdy ſie mu przypátrzyłá/ rzekłá: Y ten ſnim był. Leop Luc 22/56, Thren 1/18; Dnia 9. kxięzicza Sticznia zaczmi ſzye Mieſziącz wſſiſtek/ [...] ktorego Moſkwa ſzye dobrze napa[t]rzy/ [...] A Poſnaniczy konczowi ſzye przypatrzą. Goski kt; LeovPrzep Av; ále niech ſie im [dziwom fałszywym] káżdy przypátrzy ná owych tablicach málowánych po rozlicżnych káplicach y koſciolech RejAp 113v; GórnDworz Pv; Ktorzy [zwolennicy Pana] przypátrzywſzy ſie wſzytkim ſpráwam iego/ vwierzyli mocną wiárą w ſercoch ſwoich/ o tym ſwiętym Boſtwie iego. RejPos 207v, 264v, 270v, 288, [292]v; Wſzytkiemu przypátrzyłem ſie we dni prożnośći moiey. BudBib Eccle 7/15, Ps 5/3[5]; Strum I3; TAkći ſie to przyhárdſzym tobie [Jan Sieniński] zda s poſtáwy/ Ale ſie iedno przypátrz poznaſz że pan práwy. PaprPan C2v, H2v, M4v; ModrzBaz 80v; bo kto ſye przypátrzy káłużam śiárczáném/ [...] naydźie tho/ że ná dnie ſye zśiáda Oczko 17v, 12v, 20v, 33v; SkarŻyw 35; CzechEp 166; KochFr 59; NA lewéy ſtronie blizniąt/ przypátrz ſye Woźnicy Który głowę ſwą trzyma przećiwko Helicy. KochPhaen 6, 10; KochSz A2v, Cv; GórnRozm N; ActReg 77, 86; A gdy przyſtępował [Mojżesz]/ áby ſię przypátrzył/ sſtał ſię do niego głos Páńſki WujNT Act 7/31; A Iżby ſie periuria z obráżeniém Bożym nie dźiały/ máią Kommiſsarze piérwéy przypátrzyć ſie znákóm z obu ſtrón SarnStat 470 [idem 846], 88, 846; WitosłLut A4v; CiekPotr 64; Tákże kiedyć przypomnię ſpráwy świátá tego/ Ktorymeś ſię przypátrzył zá wieku moiego. [...] Z dworſkimi Poètámi zetrzeć ſię kęs ſkuſzę. CzahTr C4v, G2v, Hv; PaxLiz E2v.

przypatrzyć się do czego (2): RejWiz 144v; Abowiem ktoby ſie przypátrzył cieleſnemi ocżymá do tey dziwney ſmierći tego tákiego miłoſniká Páńſkiego/ thedyby ſobie wnet vcżynić mogł złą myſl o Pánu ſwoim RejPos 320v.

przypatrzyć się u kogo (1): Goſpodarze ſobie rządni/ v mądrych Kmiotkow ſie náucżyć máią/ iáko rolą ſpráwowáć/ v rządnego ſie przypátrzyć GostGosp 64.

przypatrzyć się z czego [= na podstawie czego] (1): ieſt rzecz powinna/ po piérwſzém lékárſtwie to vczynić [tj. puścić krew] y z niéy przypátrzywſzy ſye zbytkowi ſyropy ſtánowić Oczko 24.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: temu (6); zaimek pytajny (9), jeśli ‘czy’ (5), iż, że (2)] (16): GroicPorz dd4v; RejWiz 165v; RejAp 63v, 163; Przypátrz ſie temu káżdy z w.m. iáko owo brzydka rzecż/ kiedy ktho ná koniu ſiedzi wyciągnąwſzy ku pierſiam końſkim nogi/ á ſam ſie dziwnie roſprośćiwſzy GórnDworz E8v, K8v; Aby ſie iuż temu káżdy ocżymá przypátrzył iż to ták ieſt [tj. że Chrystus może wskrzeszać umarłych] RejPos 222, 265v; DOſyciem ſie iuż nábył ná tym nędznym ſwiecie/ Doſyciem ſie przypátrzył czo ſie ná nim plecie RejZwierc 269, [238]; BudBib Ier 2/10; przypátrz ſye iáko Wodá ſtoi w Stáwie przy Kráióch/ od Czołá áż ná Wiérzchowinę Strum I3; A co ieſliby tám śiedząc [chory w cieplicach] o iáki przypádek nieſpodźiany przyſzedł/ co rychléy niech go ták rátuie. [...] niechay ſye przypátrzy: ieſli ieſt fébrá/ álbo ieſli niémáſz/ niechże kęs wodźie pokóy da Oczko 31, 19v; WerGośc 232; LatHar 110.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia bliższego w zdaniu nadrzędnym [w tym: jeśliże ‘czy’ (2), iż (1)] (3): gdy ſie przypátrzyſz ſwiátu omylnemu/ Iż ieſt bárzo podobien ku polu ptáſzemu RejWiz 103; A przetoż teraz chćieyćie ſię mi przypátrzyć/ ieſłiżebych [!] chćiał kłámáć przed wámi. BibRadz Iob 6/28; Oczko 22v.

W połączeniu szeregowym (1): záćmione á záſlepione będą/ y zátkáne vſzy ich [niewiernych] ták iż ſie áni przypátrzyć/ áni przyſłucháć/ áni wyrozumieć nic nie będą mogli/ ſwiętych táiemnić [!] iego. RejPos 210.

Fraza: »przypatrzyły się (a. przypatrzyć się mogą) oczy (a. przypatrzyć się może oko)« [szyk zmienny] (6): O iuż ſie náſłucháły vſzy náſze/ y przypátrzyły ſie ocży náſze/ iáko ten nędzny mieſiąc [tj. Kościół] bywa zdrapány/ znędzony/ y zekrwáwiony RejAp 63v, 77v; RejPos 208v, [290]; Do kthorey [niedbałości polskiej] máło piorká potrzebá/ bo ſie iey iáſnie ocży káżdego przypátrzyć y vſzy przyſłucháć mogą RejZwierc 182; GosłCast 27.
Zwroty: »z bliska się przypatrzyć« (1): Lecz ſkoro ſię mnie z bliſká oni przypátrzyli/ Y com wyzſzey powiedźiał we mnie obaczyli/ [...] Prot A4.

»przypatrzyć się z daleka« (1): Bowiem gdy ſie przypátrzyſz z dáleká s przełáie/ A vważyſz ná ſwiecie ludzkie obycżáie/ [...] RejWiz 181.

»dobrze się przypatrzyć« [szyk zmienny] (8): GroicPorz dd4v; RejAp 29v; wnet [Zacheusz] zábieżał á ſzukał tey drogi/ áby mu [Panu] ſie był mogł co nalepiey przypátrzyć. RejPos 350v; Strum C4; Oczko 19v, 22v; (nagł) Przemowá Białychgłow do Mężcżyzn. (–) [...] Przypátrzćie ſie nam dobrze/ w ták głádkiey vrodzie BielSjem 2; Przypátrz ſię iedno dobrze: twoiáć to śieſtrzycá ZbylPrzyg A2v.

»jaśnie się przypatrzyć« (2): ktorym [znakom] ſie iáſnie káżdy á práwie ná oko ſłuſznie przypátrzyć może. RejPos 189v; RejZwierc 182.

»jawnie się przypatrzyć« (2): Cżemu ſie iáwnie ocży ludzi wſzytkich ſnádnie przypátrzyć mogą/ á iż to ieſt prawdá/ wſzytek ſwiát tego záprzeć nie może. RejPos [290], 222.

»mocno się przypatrzyć« (1): by kto [...] oſtrowidnémi Chćiał ſie mocno przypátrzyć oczymá ſwoiémi/ Wárſtát wſzytkich boleśći/ tumultów ſkrwáwionych Obaczyłby GosłCast 66.

»oczyma się przypatrzyć« (14): RejZwierz A5v; A gdy ſie themu przypátrzymy/ nie tylko cieleſnemi ále práwie duchownemi ocżymáſwymi [!] á rozmyſlániem ſwoim/ [...] RejAp 47, 29v, 110v, 163; A gdy ſie kolwiek będzyeſz chciał ocżymá ſwemi pilno przypátrzyć/ [...] záwżdy to obacżyſz/ iż [...] RejPos 280v, 67, 222, 265v, 320v; RejZwierc 185; ktorzy ſię mu [apostołowie Chrystusowi] ocżymá ſwoimi przypátrzyli: rękomá dotykáli: ná nim ſię ſámi budowáli CzechEp 289; WerGośc 232; GosłCast 66.

»oczywiście, na oko się przypatrzyć« = zobaczyć na własne oczy (2:1): RejPos 9, 189v; Przychadzáli też niktorzy w pielgrzymſkim odźieniu/ áby ſię ocżywiśćie przypátrzyli tey piecży y ſtarániu/ ktorą ſláchtá Rzymſka około vbogich prziymowánia z wielką pokorą cżyniłá. ReszHoz 125.

»pilnie (a. pilno), z pilnością się przypatrzyć« = considerare vehementer PolAnt [szyk zmienny] (8:1): RejWiz 144v; Iákoż te głupie poſtępki cżęſtokroć bywáią cżymśi pokryte/ iż ich ten ſam nie obacży/ kogo vwiodą/ ieſli ſie im z wielką pilnoſcią nie przypátrzy. GórnDworz I4; RejPos 280v; y przypátrzćie ſię pilno á obacżćie ieſli ſię (co tákowego) ſtáło iáko to. BudBib Ier 2/10; [Doriasz] Przypátrzywſzy ſie pilnie oſobie káżdego [z Ciołkowskich]/ Zámilcżałby nieborak deſpektu wielkiego. PaprPan Aa2, M2; KTo mi wiary dáć niechce/ day ią oku ſwému/ A przypátrz ſie ſtworzeniu pilnie ták pięknému KochFrag 25; WujNT Luc 22/56; CzahTr E.

»jako w(e) zwierciedle się przypatrzyć« (2): Zwyerciádło álbo kſtałt w ktorym káżdy ſtan ſnádnie ſie może ſwym ſpráwam iáko we źwierciedle przypátrzyć. RejZwierc kt; LatHar 110.

Szeregi: »ani przypatrzyć się, ani dopytać się« (1): iż grzech á gniew Páńſki záſlepił ocży náſze/ [...] iż ſie áni przypátrzyć/ áni ſie do żadney rzecży ſłuſzney dopytáć nie możemy. RejZwierc [193]v.

»przypatrzyć się i (a) obaczyć« = considerare et videre PolAnt (3): IMuie ſye kto koniá/ álbo inney rzeczy ſobie vkrádźioney álbo zgubioney/ ma ſye naprzod dobrze przypátrzyć y obáczyć/ ieſli ieſt iego GroicPorz dd4v; Prot A4; BudBib Ier 2/10.

»podnieść oczu (a. oczy) a przypatrzyć się« = levare oculos et videre PolAnt, Vulg (2): Podnieśćie ocżu wáſzych/ á przypátrzćie ſię kráinam BibRadz Ioann 4/35; WujNT Ioann 4/35.

»przypatrzyć się i (ani) podziwować« (2): á niewiernym ieſzcże bárziey bywáią ocży oſlepione/ iz [!] ſie temu nie tylko przypátrzyć ále áni podziwowáć mogą. RejAp AA3v; RejPos 306.

»(przy)słuchać (a. nasłuchać) (się) i przypatrzyć (się)« [szyk 3:3] (6): Pan roſkázuie/ ábyś iedno ieden iemu dzień w thegodniu poſwięćił. A beſtia náſtáwiał dziwnych ſwiąt [...]/ cżemu ſie káżdy ocżymá ſwoimi przypátrzyć y vſzymá przyſłucháć ſnádnie może. RejAp 110v, 63v; RejZwierc 182; Strum R; WerGośc 232; KochCzJan A2v.

»uźrzeć a przypatrzyć się« (1): Tám [w niewoli Babilonu] vźrzycie dziwne modły/ dziwne bogi [...]. A ták gdy tego nawięcey vźrzycie/ á gdy ſie temu nawięcey przypátrzycie/ tedy weźrzawſzy w niebo/ wołaycie ku Pánu ſwoiemu: [...] RejPos [226].

Przen (7): Przypátrzmyſz ſie iedno domá ſwym bierzmon [!]/ á onym ſrogim ſękowátym á márnie oſiecżonym pniom/ ktore nam iáwnie [...] vſtháwicżnie z ocżu náſzych wyglądáią/ á nic ich nie bacżymy RejZwierc 185.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze: zaimek pytajny] (2): RejAp 199v; Niech sſtąpi myśl moia/ do źiemie ćiemnośćiami y mgłą śmierći oſzpeconey: niech ſię przypátrzy/ co tám złośliwey duſzy moiey nágotowáno. LatHar 151.

Zwrot: »oczyma się przypatrzyć« = oculis contueri Modrz (3): RejAp 10v, 148v; á ći wſzytcy [...]/ kiedyby dobre zwycżáie w ſobie mieli/ kiedyby ſię ſproſnośći niecnot/ á pięknośći cnoty ocżymá ſerdecżnemi przypátrzyli/ [...] wźięli ſobie w zwycżay á w vżywánie rzecży vcźćiwe [!]/ niebyliby záprawdę ták byſtrzi/ w broieniu niecnot ModrzBaz 5v.
Szereg: »przypatrzyć się i uważać« (1): niech ſię [myśl moja] przypátrzy y vważa/ niech obacży á ſtráchem ſię przeraża. LatHar 151.
α. O Bogu (1): nákłóń oczu ſwoich Páńſkich/ á vrągániu ſług ſye przypátrz twoich. KochPs 135.
a. Zobaczywszy, obejrzawszy poznać, ocenić, wyrobić sobie zdanie na ten temat (odcień pośredni między znacz. 1. i 2.); scire Modrz (56): Iużemći ſie przypátrzył/ ſwiátu omylnemu BielKom B, B2; A ták proſzę rácż [Panie] zeſłáć promień ſwey ſwiátłośći/ Abych ſie mogł przypátrzyć twey ſwiętey miłośći. RejWiz 156v, 113v, 127, 143v; RejZwierz 70; ále ich [dziwów] nigdy [Pan] cżynić nie przeſtał/ ktho ſie iedno chce przypátrzyć temu. RejPos 257v, A3, 251v; A wierz mi iż thrzebá wielkiego vważenia káżdey rzecży y wielkiey roſtropnośći niżli ſie tám [na dworze] wſzytkiemu przypátrzyſz. RejZwierc 25, 18v, 25, 75, 111v, 185, 244v; PaprPan D4, O, Hh2v; Przypátrzyłem ſye vtrapieniu któré przepuśćił Bóg ná ſyny Ludzkié Oczko 5v, 1, 26; k temu obyczáie Lidiyſkie/ y vbiory bárdzo ſie zgadzáią z Egipczykámi/ iákom ſie ſam tym obiemá narodom przypátrzył w Kalcedonie StryjKron 11, 160; NiemObr 37; Nie mogę ſie przypátrzyć dziśieyſzemu świátu/ Co rok to przychodzimy ku gorſzemu látu. BielRozm 5, 10; ActReg 114, 116; KołakCath B; GosłCast 2; Iuż ſię Polſcy pątnicy vprzykrzyli Włochom/ Ktorzy ſię przypátrzyli náſzych ludzi fochom. KlonWor 52.

przypatrzyć się z czego (1): bo gdić ſie pochwili lepiey przypátrzą y s poſthępkow y z rozmow y s pięknych obycżáiow twoich/ vyrzyſz w iákiey miłośći y w iákiey powádze potym miedzy nimi będzieſz. RejZwierc 24v.

przypatrzyć się miedzy kogo (1): ſnádnie ſie temu káżde ocży podziwowáć mogą/ kto ſie iedno chce przypátrzyć miedzy wſzytki ſtany ſwiátá tego/ ieſliże znaydzyeſz ſpráwiedliwego/ áby kiedy miał być opuſzcżon od Páná ſwego. RejPos 218v.

przypatrzyć się na co (1): Ale gdy ſie przypátrzyſz ná náſze Lácedemońſkie bieſiádj/ [...] iákie wſzetecżeńſtwá ſie miedzy ludźmi rozmnożyły/ możeſz im odpuśćić iż nie żywą iáko Láczedemońcżycy. RejZwierc 34v.

przypatrzyć się w kim, w czym [= na przykładzie kogo, czego] (2): RejZwierc 20v; Temu [porządkowi społecznemu] ſie w pſzcżelech/ temu w żorawiách/ y w inſzych źwierzętách przypátrzyć możećie. WujJud 123v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: temu (3); zaimek pytajny (2), iż (1), jako ‘że’ (1)] (4): A thákich ſłow y tákich ſentenciy pełno wſzędy piſmo o Pánu náſzym/ iż nie tylko Ian ſwięty ále y naproſtſzy iuż ſie przypátrzyć mogł/ iż to ten ieſt o ktorym ſie ty wſzytki piſmá ſciągáły. RejPos 9v; RejZwierc 18v, 35; W.M. ſam raczyłeś śie temu dobrze przypátrzyć/ iáko Ciepliczna káłużá/ błotá wewnątrz y około pełna Oczko A4.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia w zdaniu nadrzędnym (1): RejZwierc 34v cf przypatrzyć się na co.

Zwroty: »dobrze się przypatrzyć« [szyk zmienny] (12): I poruczyli [posłowie] to mowić panu Rejowi przypomnieć, że się KJM dobrze przypatrzył ojcowi swemu, krolowi niedawno zeszłemu [...], ktory nigdy się tak srogo nie obchodził Diar 61; RejWiz 110; Oglądnimy ſye iedno/ á ludźióm ſye dobrze przypátrzmy/ naydźiemy to iáwnie/ Iż [...] OrzQuin C2; GórnDworz Gg2v; RejZwierc 24v, 25v; ModrzBaz 6v; Oczko A2v, A4; Nád to gdy ſię dobrze ſzalonemu á pijánemu przypátrzymy/ tedy obacży to káżdy/ iż ſzalony od pijánego ni cżym nie ieſt rożny WerGośc 243; boiaźń [czyni człowieka]/ opátrznego/ poſłuſznego/ porżądnego: czemu ſię dobrże prżypátrżył tęn káżdy/ kto w okręćie po Morżu ieźdźił GórnRozm Kv; KochCzJan A2v.

»pilnie się przypatrzyć« (2): RejWiz 180v; Wſzákże/ gdy ſie opiſániu ſpraw Krolá tego [tj. Mesjasza]/ rządowi/ pánowániu/ y poſtępkom poddánych iego pilnie przypátrzyſz/ [...] poznaſz/ że [...] CzechRozm 178.

Szeregi: »nauczyć się, przypatrzyć się« (1): A cżegoż ſie ty chceſz ná tákiey bieſiedzye náucżyć? á cżemuż ſie chceſz przypátrzyć? RejZwierc 62.

»przypatrzyć się i podziwować« (1): ktorym [przypadkom przyrodzenia] ſie káżdy ktho iedno chce ſnádnie przypátrzyć y podziwowáć może RejZwierc 2v.

b. Patrząc znaleźć [ku czemu] (1): A ták iać o tym chodzę dziwuiąc ſie temu/ Abych ſie wżdy przypátrzył ku cżemu dobremu. RejWiz 177v.
2. Przemyśleć, rozważyć, zastanowić się nad czymś, też za pośrednictwem tekstu; considerare Modrz, Vulg, JanStat; videre Vulg, PolAnt; respicere PolAnt; cernere, cognoscere Modrz [w tym: komu, czemu (300)] (377): a sami nie ważąc sobie tego lekce przypatrzcie się czasom i ludziom, pomyślcież na to DiarDop 112; A tu ſie káżdy przypátrzyć może tey obyetnicy o tym potomſtwie Dawidowym LubPs T4, T4; GroicPorz n3v; RejWiz 113v, 136v, 140 [2 r.]; RejZwierz 54v; BibRadz *2v; Kto ſie przypátrzy burzkam/ niebezpiecżnoſciam/ y dziwnym odmiennoſciam iego [świata]/ naydzie ich wiele [...] w dziwnych troſkach/ burzkach/ á w vćiſkoch ſwoich. RejAp 129, AA4 [2 r.], 142v [2 r.], 165v; Kázałeś mi w.m. przypátrzyć ſie ſpráwam niewieſciem/ á męſkim/ á s tych miałem vznawáć/ kto ma co nád kogo [tj. przewyższa kogo]. GórnDworz X6, Ll5v; A gdy ſie przypátrzyſz dziwnym á rozlicżnym ſpráwam á wymyſłom á wynaláſkom tego to iemu [człowiekowi] nádánego rozumu/ maſz ſie nacż rozmyſlić RejPos 191v, 101v, 166v, 200v, 288v, 289, 320v; BiałKat 178v, 283v; Też áby to w ſobie y vważył y roſtropnie rozmiárkował/ cżego ſie bać á cżego ſie nie bać/ [...] przypátrzywſzy ſie odmiennośći fortuny. RejZwierc 21, 28v, 75, 184, 191v, 194v; gdy ſie oney świętey á mądrey proſtoćie ſtárſzych náſzych przypátrzymy/ naydziemy/ że [...] WujJud a2v, 186; Niech ſię [...] onym wirſzom w Pſalmie 131. przypátrzą/ tám naydą oſobliwy przykład/ [...] BudBib b2, b3v; MycPrz I B [2 r.]; Strum G4; Gdy weyźryſz [!] w piſmá Prorockie/ [...] y tym ſie też przypátrzyſz/ ktorzy go [Mesjasza] figurowáli: tedy to wſzytko łácno poznaſz CzechRozm 192, 134, 147v, 196v, 220v, 261v; A chcąc Ceſarz żeby ten Bekus prawdę vznał/ á niewinnośći ſię Láćinſkiego kośćioła [...] przypatrzył: poſłał mu do więzienia Xięgi Greckie SkarJedn 264, 35, 98, 283, 349, 350; Oczko 2v, 11v, 25; KochPs 181; ZapKościer 1580/12v; godźi ſię przypátrzyć niezgodźie: ktora ſię około tego fundámentu [tj. Pisma Św.] [...] w Wierze Rzymſkiey Katholiki Piſárzow/ náyduie. CzechEp 226, 19, 52, 124, 201, 232 (10); A ono gdy ſię przypátrzym piſmom Apoſtolſkim/ nic tákowego nie znaydźiemy/ kędyby nabożeńſtwo Chriſtiáńſkie do pewnych cżáſow przywięzowáć mieli? NiemObr 75, 8, 32, 46, 48, 78 (10); ReszPrz 91; KochPieś 38; przypátrzmyſz ſye potym ſámi ſobie: ázaſmy iuż tego gruntu rzeczjpoſpolitéy náſzéy [...] nieporuſzjli? KochWr 21; ActReg 143; GórnTroas 22; Nie kłádęć zá powinność cudźich [!] obyczáiów/ ále tylko/ áby ſię im przypátrzył KochPij C3; LatHar 380, 398 marg; KołakSzczęśl A4v; Aleć te wſzytkie wymyſły ſzátáńſkie wnet vpádną/ gdy ſię kto przypátrzy ſámemu textowi. WujNT 342, 322; WysKaz 41; ácz ſam Oyćiec náſz/ y ini Przodkowie náſzy/ przypátrzywſzy ſie obyczáióm y zwyczáióm młodych y wſzytkich wobec ludźi [...] ku złemu więcéy ſie náchyláiącym [...] ták té conſtituciȩ pomienioné [...] wydáli SarnStat 915, 3v, 1164, 1298, 1306; SkarKaz 79a, 514b; W téyem [starości] ſie dźiwnym ſpráwóm teraz przypátrzyłá/ O czymem w młodym wieku nigdy nie myśliłá. GosłCast 26.

przypatrzyć się do czego (1): Przypátrzmy ſie pilnie do ſlow Páná Kryſtuſowych y obátzmy iáko mowi. KrowObr 140v.

przypatrzyć się u kogo [= w czyim tekście] (1): Y temu ſię v S. Doktorow przypátrzyć możeſz/ iż [...] LatHar 478.

przypatrzyć się z czego (3): WujJudConf 22v; ActReg 129; áby w tym w czym was pomawiáią iáko złoczyńce/ z dobrych vczynkow przypátrzywſzy ſię wam/ chwalili Bogá w dźień náwiedzenia. WujNT 1.Petr 2/12.

przypatrzyć się z czego [= z jakiego tekstu] (2): CzechEpPOrz **3; Ale iuż tákowym przycżynam w wtorey cżęśći/ według rozdźiału náſzego/ ſzerzey ſie z piſmá ś. przypátrzmy. PowodPr 15.

przypatrzyć się komu [= czyjemu tekstowi] (1): A też kto ſię przypatrzy Ewánieliſtom/ naydzie to iż [...] SkarJedn 75.

przypatrzyć się na co (1): Ale ieſli śie ná zacnośc [!] Sákrámentow przypátrzymy/ thedy Ciáło Páńſkie [...] wſzyſtkie inſze dáleko przechodźi. KuczbKat 115.

przypatrzyć się w czym [= na przykładzie czego] (1): iáko ſię temu przypátrzyć możeſz w poſtępkách Bożych z Adámem y Ewą LatHar 108.

przypatrzyć się gdzie [= w jakim a. czyim tekście] (4): LubPs Gv; RejAp 188v; Abowiem kto cżytał hiſtorią przeſládowánia Dawidowego od Saulá/ tedyby ſie tám przypátrzył wielu przykłádom tákim RejPos 266v; Duch theż známionuię [!] tchnienie żywothá w cżłowieku/ o cżymeś iuſz doſyć cżytał/ y przypátrzyć śię temu możeſz w piſmie s. doſtátecżnie. GrzegŚm 57.

przypatrzyć się skąd (1): A ſtąd ſie iáſnie káżdy wierny przypátrzyć może/ iż oni ludzie ſwięći/ prawdziwie á ſzcżyrze byli poználi Kriſtuſá Páná być práwdziwym Bogiem y cżłowiekiem RejPos 3v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: temu (27); zaimek pytajny (32), iż(e), że, iżby (16), jeśli(że(by)), li ‘czy’ (10), jako ‘że’ (3), zaimek względny (2)] (63): A wſſák kto ſye przypátrzy yák prędko przemiyáyą [złośnicy]/ [...] LubPs R2, Gv; GroicPorz l4; RejWiz 152; Leop Thren 1/12; gdźie ſie wáſza Ceſárſka miłość y wſzytek ninieyſzy conſes przypatrzyć mogą że to ieſt kontrofet fałſzywy BielKron [3322]v; SarnUzn F2v; RejAp 71, 146; Bo ſie tu chciey pilnie przypátrzyć co Ewányeliſtá piſze/ iż też thám było trochá rybek. RejPos 185, 3v, 101v, 173v, 185, 191v (19); RejPosWstaw [1434]; ABowiem kto ſie chce przypátrzyć iákiemi dziwnemi przypadki náturá náſzá záwikłána á zámotána ieſt/ ma ſie cżemu podziwowáć. RejZwierc 12v, 42v, 57v, 194; WujJudConf 22v; BudBib Iob 6/28; Przypatrzmyſz ſie iuż temu ieſli celuiemy Przodki ſwe w powinnośćiách WierKróc A3, A2; Ze zbor wſzyſtek/ Chrze⟨ścijański⟩ w Iezu Chri⟨sta⟩ etć. wierzy ác [lege: acz] śię temv káżdy przypátrzyć może że ták ieſt. BiałKaz G; CzechRozm 30v; temu ſye nam przypatrzyć niepomáłu godźi: że ztámtąd gdźie Słońce nie dochodźi [...]/ wewnątrz práwie náyduią ſye zacné á bárzo pożyteczné kruſzce Oczko 1v; Y wtey mierze przypátrzyć ſię nam trzebá/ iſz by ſię to było nieſtáło/ gdy by był krol Ermigildus zá prawdę Bożą nie vmárł. SkarŻyw 368, 79; CzechEp 159, 160, 285, 360, 370; Káżdy ſię przypátrzyć może/ ieſli duch ś. cżyli ćiáło/ ty Oyce/ ná tych ſynodźiech [...] rządziło. NiemObr 157, 12, 20, 119, 132, 135; KochFr 46; ReszPrz 53; KochWr 19; ActReg 136; iżbyś W.M. [...] przypátrzył ſię/ mogąli tym kſztałtem w polſczyznę wchodźić rzeczy/ ięzykiem Gréckim/ ábo łáćińſkim piſáné GórnTroas 5; LatHar +4v, 257, 478; SkarKaz 347a; CiekPotr 79.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia lub jego przydawki w zdaniu nadrzędnym [w tym: zaimek pytajny (5), jako ‘że’ (1), jeśliże ‘czy’ (1), że (1)] (8): RejAp 136; Abowiem przypátrz ſie kto chce káżdey ſpráwie ſwiátá thego/ ieſliże w rádzye iákiey/ thák wielkiey iáko y máłey/ będzye iáki roſterk ábo niezgodá RejPos 334, 300; CzechRozm 190v; ModrzBaz 90v; BY ſię temu Apoſtołowi ſwemv Niemcy dziśieyſzy [...] przypátrzyć chćieli: iáką im wiárę y ſkąd przyniosł Bonifacyuſz: [...] wżdy by ſobie ták pomyślić mogli: [...] SkarŻyw 520; CzechEp 288; Tákże ſie trzebá przypátrzyć małżeńſtwu Zygmuntá Auguſtá, iáko w przyiaźń tego domu [rakuskiego] wchodźił SarnStat 1226.

W zdaniu wtrąconym bez dopełnienia: zwracam uwagę, zwróć uwagę, że... (9): LubPs E4v; Bo Gieradę [...] wedle práwá/ (ácz nieſłuſznie gdy ſye kto przypátrzy) bliſzſza po zmárłey Niewieſćie bierze. GroicPorz gg2; RejAp 33v; ále iednák kto ſie dobrze przypátrzy/ niema co cżynić s powſczięgliwoſczią thych dwu białychgłow GórnDworz Aa6v; RejPos 166v; SkarJedn 241; KochTr 11; bo ta iſt kréſka/ kto ſie dobŗe pŗipatŗy/ nic inſzégo nie znacƶi ieno to iſté i JanNKarKoch G2; SarnStat 283; Miáłá wiárá tá ś. doſić ná początku cudow y teraz ma kto ſię chce przypátrzyć. SkarKaz 419b.

W połączeniu szeregowym (1): y co ſie s tych nowin sſtáło ſwiátu wſzytkiemu/ to ſie iuż káżdy ſnádnie temu przypátrzyć/ przyſłucháć/ y przydziwowáć może. RejPos 305.

Frazy: »jest się czemu przypatrzyć« (1): Co tá mátká corce ſwey Euſtochiej zá poſag zoſtáwiáłá ieſt ſię cżemv przypátrzyć. SkarŻyw 143.

»oko przypatrzy się« (1): Iáko tedy ſkoro w ſpráwy Apoſtolſkie poźrzy oko pobożne/ y przypátrzy ſię rzecżam w nich zoſobná o Iezuśie Chriſtuśie opiſánym/ toż też w nich naydźie/ co y w ſtárym Teſtámenćie co też y w Ewánieliſtách. CzechEp 308.

Zwroty: »dobrze się przypatrzyć« [szyk zmienny] (41): OrzRozm N4v; y záprawdę gdy ſye dobrze ſámemu Platonowi przypátrzymy/ wielé v niego naydźiemy Krześćijáńſkiéy náuki OrzQuin O2v, C2, M4; RejAp AA4v; á kiedy ſie dobrze przypátrzyſz/ inácżey nie naydzieſz/ iedno iż potrzebnie [...] tákowe iákie ſą białegłowy oná [natura] ná ſwiát dáie GórnDworz X6, X3, Aa6v, Ii3v; RejPos 349, 350v; BiałKat 11; Ale ieſli ſie temu dobrze przypátrzyſz/ vważ to ſobie iedno ieſliże tego [dobrodziejstw Pańskich] rownie zli iáko y dobrzy vżywáią? RejZwierc 132, A2, 144v; CzechRozm 87; Bo y Grekowie ſami/ kto ſię dobrze przypátrzy pod iedną oſobą [komunię] dáią. SkarJedn 241; Iákoż kto ſię przypátrzy dobrze/ nowemu Teſtámentowi muśi to wyznáć/ iż [...] CzechEp 242, 45, 67, 96, 98, 275 (13); CzechEpPOrz *2v, **v; NiemObr 89; WerGośc 204; GórnTroas 32; JanNKarKoch G2; Oznáymuiemy [...]: iż przypátrzywſzy ſie dobrze [debita animadversione JanStat 85] tego Króleſtwá náſzégo dobrodźieyſtwom [...]/ ſtáramy ſie o dobrym poſtánowieniu iéy [Korony Polskiej] SarnStat 950, 1146; dobrzem się ia Niepoſtánowionemu mozgowi twoiemu Przypátrzył. CiekPotr 53; KlonWor ded **2, k. **.

»dostatecznie się przypatrzyć« (1): Kiedyby ſię kto doſtátetznie tey ſpráwie wáſzey przypátrzyć chćiał/ konietznieby ſie miał tzemu dziwowáć Iż [...] KrowObr 124.

»jaśnie się przypatrzyć« (4): LubPs Gv; Nie wſpominam tu błędu nowo wſkrzeſzonego Ariáńſkiego/ gdiż ſie mu káżdy iáſnie przypátrzyć może/ kto iedno nie do końcá im [= nim] ieſt záſlepion. RejPos 294v, 3v, 313.

»jawnie się przypatrzyć« (1): A tu ſie iuż káżdy iáwnie á iáſnie przypátrzyć może/ co to ieſt zá kroleſtwo tego Páná á zbáwicielá náſzego RejPos 313.

»mądrze się przypatrzyć« (1): gdy ſie kto pilno á mądrze przypátrzy: tedy to rad nie rad zeznáć będźie muśiáł [!]/ że Chriſtus [...] kordow vcżniom ſwym zákázuie CzechRozm 238.

»oczyma się przypatrzyć« (1): á X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ niech ſię też inſzymi ocżymá/ niż do tych cżáſow cżynił/ ſpráwie ſwey lepiey przypátrzy CzechEp 98.

»pilnie (a. pilno, a. pilniuchno), z pilnością się przypatrzyć« [szyk zmienny] (49:2): LubPs E4v; Abowiem tych tho czáſem obraża/ ktorzy niedoczytáli/ á zá iáką przyczyną co poſtánowiono pilnie ſye nie przypátrzyli. GroicPorz l4, B4v, v3; KrowObr 140v, 208v; RejWiz 71; SarnUzn F2v; Ale by ſie kto chćiał pilno przipátrzyć ſłowom KRyſthuſowym [...]/ nálaſłby że Pan Kryſtus dobroć nieſtworzona chćiał/ áby káżdy cżłowiek Krześćijáńſki/ z nyeiákiey ſtrony wiedźyał o dniu onym oſtátecznym. LeovPrzep F4v; RejAp 71, 198v; A przeto trzebá ſie pilno przypátrzyć káżdemu ſłowku/ kto chce obacżyć co zá táiemnice [...] w ſobie zamykáią RejPos 225, 183, 185, 200v, 208v, 317v; RejZwierc 194; WujJudConf 22v; RejPosWstaw [412]v, 44; Widzimi [!] ſie iż gdy by to żydowie/ pilnie ſie temu przypátrzywſzy/ rozebráć vmieli/ tedyby tych ſwoich wywodow zániecháć muśieli CzechRozm 115, 17v, 146v, 165v, 201v, 221v, 238; PaprPan Dv; Bo ſą niektore rzecży/ ktore śię y ná tę y ná owę ſtronę w tey mierze mowić mogą/ ktorem śię ma pilnie przypátrzyć [quae cognoscenda sunt]/ á porownywáć ie/ ten ktoby chćiał ná to ſpráwiedliwie á z pożytkiem Rzecżypoſpolitey wotowáć. ModrzBaz 27v, 89; Przetoż kędy tá prawdá ieſt á kędy też ieſt fałſz/ chcemyli wiedźieć/ tedy tego ſtąd doydźiemy/ gdy ſię pilno temu przypátrzymy cżym ſię wżdy cżáſu onego Apoſztołowie zábáwiáli CzechEp 360, 180, 233, 259, 418; CzechEpPOrz *3, *4v, **v; Proſzę cżytelniku miły/ ábyś ſię temu pilnie przypátrzył/ com o tych rożnicách piſał NiemObr 135, 33, 52, 148, 163; KochFr 46; WerGośc 203; iedno ſię z pilnośćią Pſálmom iego [Dawida] chćiey przypátrzyć. LatHar +3, 257; WujNT 405; WysKaz 47; KToby ſię chćał przypátrzyć pilnie świátu temu/ Może go wnet przyrownáć kwiátu odmiennemu CzahTr C4.

»przypatrzyć się prawie [= właściwie]« = plane cernere Modrz [szyk zmienny] (2): RejAp 199; áleć záiſte ſámá przez ſię táka ieſt [cnota]/ iż gdyby ſię iey práwie przypátrzono/ á oná moc ſwą okazáłá/ dźiwnieby ſercá ludzkie ku miłowániu śiebie poruſzyłá ModrzBaz 136.

»słusznie się przypatrzyć« (2): Co iuż wſzyſtko przypuſzczam káżdemu bácznemu/ Kto ſie ſłuſznie przypátrzyć będzie chćiał wſzyſtkiemu. MycPrz I [D], Bv.

»właśnie [= właściwie] się przypatrzyć« (1): Bo niebo ieſt podobno vrzędem ku zyemi/ Gdy ſie właſnie przypátrzyſz/ iáko ſie tu mieni. Iż zyemiá nic nie włada/ iedno ludzye ná niey RejWiz 152.

»przypatrzyć się jako w(e) źwierciedle« [szyk zmienny] (2): kto o tym cżyta ábo ſłycha iuż ſie temu przypátrzyć mogł/ iáko we źwierciedle/ iż to ták ieſt á nie inák RejPos 101v; LatHar 676.

Szeregi: »(prze)czytać (a. doczyść) i (a) przypatrzyć się« (3): Wſzákże y s tego com ia máło nápiſał/ ile baczę/ káżdy kto przeczyta/ á pilnie ſye przypátrzy/ łatwiey ſye ſwey Spráwiedliwoſći [...] domowić może. GroicPorz B4v; RejPos 173v; Cżytaymyż y przypátrzmy ſię naprzod temu/ iż [...] CzechEp 285.

»pilnować a przypatrzyć się« (1): O wy wſſyſtcy kthorzy idziećie drogą/ pilnuyćie/ á przypátrzćie ſie [attendite et videte]/ ieſliże ieſt boleść iáko ieſt boleść moiá Leop Thren 1/12.

»przypatrzyć się a podziwować (a. przydziwować)« (2): Gdzye ſie też tu może káżdy przypátrzyć á podziwowáć odmiennośći ſwiátá tego márnego á obłudnego RejPos 300; RejZwierc 57v. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»przypatrzyć się i poznać« (1): bo im ſię im lepiey przypátrzą [księża swoim tajemnicom]/ y doſtátecżnie ie poznáią/ tym ſię rychley nimi brzydźić [...] będą. NiemObr 89.

»przypatrzyć (się) a (i, abo) przysłuchać (się) (a. posłuchać)« [szyk 3:2] (5): A kto ſie temu lepiey przyſłucháć ábo przypátrzyć chce/ przecżći ſobie tę hiſtorią tego to Sálomoná krolá RejPos 349, 183; BiałKat 11; KochWr 19; ſłow ná pocżątku [kazania] záłożonych chćieymy znowu poſłucháć/ y onym ſię pilnie przypátrzyć. WysKaz 47. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]

»przypatrzyć się i rozsądzić« (1): kto ſię tey rzecży [...] pilnie przypátrzy/ y przyſtoynie tę rzecż rozſądźi/ nie będźie ták głupim/ áby [...] NiemObr 33.

»przypatrzyć się a rozważyć« (1): iż nigdy żadna rzecż nań trudnieyſza nie byłá/ iáko przypátrzyć ſie wiekowi cżłowieká młodego/ á rozważyć ſobie dziwne drogi á vmyſły iego. RejZwierc [121].

»przypatrzyć się a (i) uważyć« (3): proſzę was przypátrzcie ſię á vważcie ſobie pilniuchno/ czo io [lege: to] ieſt á co w ſobie zámyka to ſłowo MANSIA SarnUzn F2v; NiemObr 35; LatHar 257.

»wejźrzeć (a. poźrzeć) i (a) przypatrzyć się« [szyk 4:1] (5): niech iedno y nawiętſzy proſtak weyźrzy w text/ á rzecży ſię o ktorą idźie przypátrzy: pozna iż [...] CzechEp 169; Niechby iedno ſam I. M. X⟨ądz⟩ K⟨anonik⟩ [...] weyzrzał w opiſanie żywotá Papieża Sergiuſza 3. y pilnie ſię mu przypatrzył. CzechEp 418, 286, 308, 369.

a. Rozważyć, zastanowić się nad Bogiem i Jego działaniami (niekiedy z dodatkowym elementem ‘obserwując naocznie ich przejawy’) (100): A wſzákoż ſpráwá Duchá ſwiętego/ kto ſie iey przypátrzyć chce/ nigdy prożna nie ieſt LubPs G4, E2v; RejWiz 165v, 186, 186v; Przypátrz ſię ſpráwie Bożey: ábowiem ktoż może ſproſthowáć co on ſkrzywi? BibRadz Eccle 7/14[13]; Tám záſię máło dáley cżtąc przypátrzy ſie oney żadnym rozumem nie ogárnioney Táiemnicy Troyce ſwiętey. RejAp BBv, AA5v, AA6 [2 r.], AA6v, 3, 16v, 45; wſzytko ſie nam sſtánie co ſie sſtáło tym pielgrzimom/ iż on oświeći ſercá náſze/ á łácniuchno ſie przypátrzemy tym rozmáitym dziwom Boſtwá iego. RejPos 112v; ktoreś [obietnice] rozlicżnie obiecał wſzytkim wiernym ſwoim/ ktorzyćby ſie ták przypátrzyli y ſwiętemu Boſtwu twemu RejPos 209, 9v, 10v [2 r.], 81, 83, 177 [2 r.] (23); Nie dziwne ſpráwy Páńſkie/ kto ſye im przypátrzy. RejZwierc 176, B2v, B3, I, 9 [2 r.], 10 (13); Przydzćie/ przypátrzćie ſię ſpráwam Iehowy/ ktory nákładł ſpuſtoſzenia ná ziemię. BudBib Ps 45/8[9]; SkarŻyw A3; Abowiem oznaymiliſmy wam moc y przyſzćie Páná náſzego/ nie vwiedźieni baśniámi miſternie wymyślonemi: ále przypátrzywſzy ſię ſámi wielmożnośći iego [sed speculatores facti illius magnitudinis]. WujNT 2.Petr 1/16; im więcey kto ſię bozkim táiemnicom przypátrzy/ tym mniey o nich mowić może. SkarKaz 277b.

przypatrzyć się w kim, w czym [= za pośrednictwem kogo a. czego] (3): ábychmy cie [Panie] zá tych nędznych żywotow ſwoich ták poznáć mogli/ iákobychmy ſie w tobie pzypátrzyli [!] Bogu Oycu twemu RejPos 336v; CzechRozm 210v; Vmorzy w tobie Męká Páńſká łácniuchno y przeklętą nienawiść/ kiedy ſię w niey dobrotliwey ſzcżodrobliwośći y ſzcżodrobliwey dobrotliwośći Páná twego przypátrzyſz. LatHar 259.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): A tu [...] niemiałbyś wierzyć á mocno ſie przypátrzyć temu w myſlach y w ſercu ſwoim/ co ſie dzyeie á co ſpráwuie vſtáwicżnie tho ſwięte Boſtwo Páná twoiego RejPos 209.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia lub jego przydawki w zdaniu nadrzędnym [w tym: zaimek pytajny (5), iż (2)] (7): gdy ſie pilnie przypátrzyſz Duchowi ſwiętemu iáko nieomylny ieſt [...]/ tedy rozeznáć muśiſz iż [...] RejAp BB6, AA2v; [...] przypátrzywſzy ſie mocno temu Pánu ſwemu/ iż ieſt práwy Bog á práwy Meſyaſz RejPos [236]v, 195v, 215, [308]; RejZwierc [203]v.

Fraza: »oczy się przypatrzyły (a. oko przypatrzyć się może)« (4): Pan Bog tym ocżom błogoſłáwić racży/ kthore ſie thák przypátrzyły Pánu ſwoiemu/ iáko ſie były przypátrzyły ocży ſwiętych Apoſtołow iego. RejPos 208v, 204, 208v; ktorey dziwney ſpráwie żadne ſie oko przypátrzyć/ áni żadny rozum przydziwowáć ſie nie może. RejZwierc 1.
Zwroty: »dobrze się przypatrzyć« [szyk zmienny] (4): A tákbyſcie ſie iuż mogli dobrze przypátrzyć ſpołecżnemu Boſtwu moiemu poſpołu z Oycem moim niebieſkim y z Duchem ſwiętym. RejPos 294, 294; RejZwierc 9; CzechEp 286.

»jaśnie się przypatrzyć« (1): Prziymiſz nas łáſkáwie do ſiebie/ iáko dobrotliwy Ociec náſz/ á oświeć ty nędzne ocży náſze/ ábyſmy ſie iáſnie przypátrzyli ſwiętemu Boſtwu twoiemu. RejPos 207.

»przypatrzyć się mocno« [szyk zmienny] (4): Przypátrzże ſie mocno temu Pánu ſwemu [...]: vźrzyſz iżći iey [twojej wierze] on mocno podpomoże tobie. RejPos 245, 204, 209, [236]v.

»przypatrzyć się w myślach i w sercu« (1): RejPos 209 cf Ze zdaniem dopełnieniowym.

»przypatrzyć się oczyma dusznemi (a. dusze)« [szyk zmienny] (3): A day nam tákie ſerce á táką wiárę y tákie ocży/ [...] ábychmy ſie práwie ocżymá duſznemi mogli przypátrzyć ſwiętemu Boſtwu twemu RejPos 336v, 211, 211v. [Cf też 1. »oczyma się przypatrzyć« RejAp 47.]

»pilnie się przypatrzyć« [szyk zmienny] (6): Prorok vpomina/ ábychmy przypátrzywſzy ſie pilnie ſpráwam dziwnym Páná ſwego/ [...] iemu [...] dzyęki cżynili. LubPs M3v; RejAp BB6; YEſt ſie cżemu zádziwowáć/ y ieſt ſie cżym pocieſzyć/ kto ſie będzie chciał pilnie przypátrzyć ſpráwam Páná ſwego/ w tey Ewányeliey ſwięthey nápiſánym. RejPos 195, 161; CzechRozm 210v; A kto ſię pilnie przypátrzy ſłowu Bożemv/ naydźie we zborze páńſkim dwoiáki ſpoſob zwięzowánia y rozwięzowánia [grzechów] NiemObr 38.

»prawie [= właściwie] się przypatrzyć« [szyk zmienny] (5): iżechmy ſie trudno mieli nędznicy kiedy práwie przypátrzyć Boſtwu ſwiętemu Páná thego/ á możnoſciam iego: ſzukáiąc go po rozmáitych mieyſcach á kráinach RejPos 242, 116v, 183, 207v, 286.

Szeregi: »przypatrzyć się a (ani, i) podziwować (a. przydziwować)« [szyk 2:2] (4): A thu ſie przypátrz á podziwuy ſwiętey dobrotliwośći Páná tego/ iáko on żáłośćiw ieſt nád vpadkiem nędznego cżłowieká RejPos 195v, 347v; A gdy to wſzytko vważyſz á rozmyſliſz ſobie/ tu ſie podziwuieſz y przypátrzyſz dziwnym ſpráwam Páńſkim/ iáko ſie co dzieie wſzędy ná ſwiecie RejZwierc [203]v, 1.

»poznać a przypatrzyć się« (3): Pátrzayże co tho ieſt poznáć ták Bogá ſwoiego/ á przypátrzyć ſie ſwiętemu Boſtwu iego. RejPos 294v, 209, 286.

»przejrzeć (przeźrzeć) a przypatrzyć się« [szyk 1:1] (2): Ale tho błogoſłáwione ocży ktore ták pátrzáły/ [...] iż práwie przeyrzáły á przypátrzyły ſie y vwierzyły ſwiętemu Boſtwu iego. RejPos 207v, 206.

»(ani) przypatrzyć (się) i (ani) przysłuchać (się)« [szyk 4:2] (6): iuż niechay będą otworzone y vſzy y ocży twoie y ięzyk twoy/ ábyś ſie iuż y przypátrzył y przyſłuchał y vmiał wyſławiáć to ſwięte Boſtwo moie RejPos 205; á rácż nas [Panie] wywieść s ták wielkich obłędliwośći tego márnego ſwiátá/ á day ſie przyſłucháć y przypátrzyć głoſowi twemu á woley twoiey ſwiętey RejPos 262v, 205, 206, 206v, 260.

»nie uważyć a nie przypatrzyć się« (1): A tákich ocżu nie mieli oni nędzni krolowie [...]/ ktorzy nie vważywſzy á nie przypatrzywſzy ſie obietnicam Bogá Oycá niebieſkiego [...] zeſzli s tego ſwiátá nic nie wiedząc áni rozumieiąc RejPos 208v.

»przypatrzyć się i wejźrzeć« [szyk 1:1] (2): CzechEp 286; y niegodźienem weyźrzeć ná wyſokość niebieſką/ y przypátrzyć ſię iey/ dla rozlicżnośći grzechow moich. LatHar 139.

»widzieć a przypatrzyć się« (1): kto widzi á przypátrzy ſie dobrze dziwom á ſpráwam tego tho cżłowieczeńſtwá Páńſkiego ſwiętego/ iuż tám pewnie widzi y pozna Oyczá y Duchá s. RejPos 294.

3. Uwzględnić w postępowaniu, podejmowaniu decyzji, zwrócić na coś uwagę; videre PolAnt, Vulg; considerare Modrz, Vulg; intueri Vulg [w tym: w imp skierowanym do czytelnika, zwracającym uwagę na najistotniejszą sprawę, szczegół (123); czemu (70)] (124): SarnUzn F2; LeovPrzep H4; RejPos 168v, 335; Ale żebyś y lepiey temu rozumiał y wierzył/ przypátrz ſye ſłowóm Auguſtyná świętego: [...] BiałKat 238v, 243v, 358v; Przypáthrzmyśię [!] iáſnym obiethnicom y pociechom Kryſtuſowym. GrzegŚm 5; A przypátrz ſie kto chce temu/ nie więceyli naydzieſz śiwych/ łyſych/ á przedſię y tłuſtych y nadobnie rumiánych miedzy ludźmi proſtemi. RejZwierc 158, 58v, 184v, [193]; BudBib Eccle 7/27; MycPrz I C4v; CzechRozm 110, 171v; Przypátrzcie ſie tu cnocie wy Philozophowie PaprPan Mv, K, O3v, P3, R3v, Z3v; Przypátrzmy ſię przyrodzeniu ludzkiemu ModrzBaz 143; PaprUp H4v; LatHar 666; SarnStat 758; A przypátrz ſię kiedy w iákim zgromádzeniu ludźi ſzlácheckich ábo mieſckich/ nie obacżyſz iednego miedzy niemi/ [...] ktoryby tego trybutu cudzoźiemcom nie dał GrabPospR N4; PRzypátrz ſię kázdy [!] Boſkiey táiemnicy, Leſzko Kmiotowic záśiadł ná ſtolicy. KlonKr B; SkarKaz 206a; Przypátrz ſie Eneaſu tey ſtráſzney przygodzie. PudłDydo Bv.

przypatrzyć się do czego (1): Bo niezgodni tám záwżdy/ v tey pániey [tj. Rzeczypospolitej] ſłudzy. A kto temu nie wierzy/ przypátrz ſie do tego/ Gdy ſie ſpráwam dziwuieſz/ Seymu chwálebnego. RejZwierz 109.

przypatrzyć się na kim [= na przykładzie kogo] (1): Tu ſie przypátrz ná tey świni [tj. pijanym]/ Co thu nałog złemu cżyni RejZwierc [233].

przypatrzyć się w czym [= w tekście] (1): Bo przypátrz ſie y thu w tey Ewányeliey s. iż tu Pan opowiedáć racży/ [...] RejPos 238v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikami: temu (15), w tym (1); zaimek pytajny (36), jako ‘że’ (12), jeśli(że) ‘czy’ (10), iż, że (9)] (67): PRzypátrzże ſie co vmie/ pocżćiwe ćwicżenie/ Gdy ſláchetne przypádnie/ k niemu przyrodzenie. RejZwierz 77v; RejAp 8v, 11, 13, 35v; Przypátrz ſie temu káżdy/ ieſli owo nie trefnie/ kiedy trefi koſá ná kámień? GórnDworz Q5, Aa3, Aa8v, Ee6; A wſzákoż pirwey ſie przypátrz/ iáko ięzyk y vſtá pocżćiwe záwżdy ſą w opyece Páńſkiey RejPos 298, 210, 217v, [226]v, 238v, 239 (14); Przypátrzże ſye/ iákieyći thu wiáry potrzebá BiałKat 276v, 118v; RejZwierc 10v, 133v, [233], 267v, 268; Przypátrz ſie iedno proſzę ćię Cżytelniku miły/ ieſli to trzeźwiego á nie pijánego cżłowieká mowá. WujJud 235, 21v, 195v; BudBib cv, 4.Reg 5/7; podźmy do ſłow ſámych piſmá ś. y onym ſie przypátrzmy/ á to w tym iáko ondzie mowi o onym ániele/ á iáko tu o Iezuſie Chriſtuſie ſynu Bożym. CzechRozm 55v, 31, 255; SkarJedn 107, 178; czego ſye ſtrzédz/ á iáko ſye w tym záchowáć/ krótko ſye przypátrzmy Oczko 24; Przypátrz ſię iáko teſz to omylna rzecż ieſt co mowi Ruś z ſwemi Grekámi: iſz Grecka Biblia [...] lepſza ieſt niſz z Zydowſkiego ięzyká iákiey Láćinnicy vżywáią/ przełożona. SkarŻyw 47, 26, 111, 173, 185, 194, 510; CzechEp 37; PRzypátrz ſię/ gosćiu/ iáko on liſt móy źielony Prędko vwiądł KochFr 93, 124; ReszPrz 16, 17; ReszList 180; WerGośc 236; BielSjem 7; GórnRozm B3v, C4v, K3v; przypátrz ſię iedno temu/ wierny ſługo Boży/ iáko wiele kśiąg/ o káżdey práwie náuce popiſano. LatHar +5; WujNT Hebr 7/4; Tedy my [...] naprzod ſie przypátrzywſzy temu/ iż té tákie ſkłády miáſtóm náſzym w Koronie nádáné nie śćiągáią ſie [...] ná żadny iny ſtan/ iedno ná ludzie kupeckié [!] [...]/ náyduiemy: iż [...] SarnStat 1230; Przypátrzmyſz ſię/ co to był zá zakon y práwo około drogi do onego kośćiołá SkarKaz 39b, 158b, 347b; KlonWor **2; ZbylPrzyg A4v.

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia lub jego przydawki w zdaniu nadrzędnym [w tym: zaimek pytajny (12), iż, że (6), jako ‘że’ (2)] (20): OrzRozm C3v; OrzQuin V4; Przypátrzże ſie thu dziwnym ſłowom á dziwnym táiemnicam Páná ſwego iáko on wſzytko pod podobieńſtwy powiedáć racży RejPos 210, 313v; Przypátrzże ſye ſłowóm Páńſkim/ iż to ćiáło dawał: ktore zá nie miáło być wydáné BiałKat 268v; RejZwierc 50v, 189; Przypátrzże ſie iedno naprzod Kośćiołowi náſzemu Powſzechnemu/ iáka w nim wſzędźie iedność/ iáka zgodá WujJud 132; CzechRozm 77v; SkarJedn 126; Przypátrz ſye rzeczóm ludźi bogoboynych/ Ze lat ná koniec vżiją ſpokoynych KochPs 55; PudłFr 34; Wtym ſie téż przypátrz náſzému nierządowi/ że ták wielkié króleſtwo [...] Hétmáná niéma KochWr 36; PaprUp L2v; Przypátrzćie ſię krukom/ iż nie śieią áni żną WujNT Luc 12/24, Matth 6/28, Luc 12/27, 1.Cor 1/26; WysKaz 2; Przypátrzże ſię tey parze [nowożeńców]: iákiey krwi oboie/ Y iákich ſtanow biorą ná ſię śluby twoie. WitosłLut A4.

Zwroty: »przypatrzyć się dobrze« [szyk zmienny] (5): Przypátrzćie ſie iedno dobrze temu/ co tám Sokrátes piſze. WujJud 195v; SkarŻyw 111; BielSjem 7; GórnRozm D; Przypátrzmy ſię dobrze Iudaſzowi KlonWor ded **2v.

»przypatrzyć się pilnie (a. pilno)« [szyk zmienny] (15): Przypátrzże ſie tu pilno przypadkowi temu. RejWiz 139v; LeovPrzep G4, H2v; Przypátrzże ſie pilnie/ ieſliże w thych dziſieyſzych koſcielech náſzych ták chodzimy/ iáko chodził ná on cżás Abráám przed oblicżnoſcią Páńſką RejPos 350, 217v, 239, 318, 350v; Potym przypátrzmy śię pilnie oney Hiſtoriey Lázárzowego wſkrzeſzenia GrzegŚm 9; RejZwierc 133v, 189; WujJud 21v; PudłFr 34; Grzegorz Niſſeńſki/ przypátrzmy ſię pilno co mowi: [...] SkarKaz 158b; KlonWor **2.

Szereg: »przypatrzyć się a obaczyć« (1): Bo przypátrzćie ſię iedno á obacżćie proſzę [scitote nunc et videte]/ iż ten łowi mię. BudBib 4.Reg 5/7.

Synonimy: 1. dojźrzeć, obaczyć, obeźrzeć; a. dostrzec, poznać; 2. dostrzec.

Formacje współrdzenne cf PATRZYĆ.

Cf PRZYPATRZENIE, PRZYPATRZENIE SIĘ, 1. PRZYPATRZYĆ

KO