[zaloguj się]

PRZYPRAWKA (11) sb f

-åwk- (7), -awk- (1) Leop; -åwek (2), -awek (1) KrowObr (2:1).

Fleksja
pl
N przypråwki
G przypråwek
A przypråwki
I przypråwk(a)mi

pl N przypråwki (5).G przypråwek (3).A przypråwki (3).[I przypråwk(a)mi.]

stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).

Dem. odprzyprawaz neutralizacją funkcji deminutywnej (11):
1. Ozdoby, kosztowności (6): KrowObr 56v; [która [Magdalena] jako oczyma swymi zbytkom służyła i włosy sobie złotem albo jedwabiem z przyprawkami pysznymi postawnie pstrzyła, tak potem łzami nogi Jezusowi umywała TraktKom 326].
Szeregi: »piękroszki i przyprawki« (1): Mundus etiam Wſzeláki vbiór/ Piękroſzki y prziprawki niewieśćie. Mącz 236d.

»przyprawki i pstrociny« (1): Inſzych wáſzych [biskupi] Dijabelſkich wymyſlow niewſpominam/ iáko puńtzoſzek/ iáko Sándálowych trzewikow iáko krzyżykow złotych/ y inſzych przypráwek y pſtroćin/ ktorymiśćie ludziom proſtym otzy záſlonili/ áby prawdy Bożey niepoználi KrowObr 131.

Jako ostatni lub początkowy człon we współrzędnym połączeniu wieloczłonowym (4): ſkąd tá pychá do kośćiołá Swiętego krześćijáńſkiego przyſſlá? Iſz Papieſz [...] ná głowie ſwoiey noſi trzy korony/ tákże y mietz przed ſobą goły/ tákże złoto/ głowy [lege: złotogłowy]/ Altembáſi/ Axámity/ wktore ſię vbiera? Nie możeſz tego rzec/ áby mu to Pan Kryſtus dał/ álbo iżby to od Piotrá Swiętego wziął? Ale muſiſz rzec/ rad y nierad/ iſz ty korony/ ten mietz goły/ ty koſztowne vbiory/ y inſze pánow tego świátá przyprawki/ dał naprzod Papieżowi Conſtántynus Ceſarz KrowObr 27; przeto teſz do tych świątośći [do chrztu i wieczerzy Pańskiej] żadnych koſztownych y ſwietnych przyprawek/ zamiánek/ złotá/ ſrzebrá/ pereł/ kámienia/ áxámithow/ álbo iedwabiow [Chrystus] nieprzydał/ iedno thylko proſthe znáki miedzy ludzmi poſpolite/ Do Krztu Swiętego tylko wodę/ á do Wietzerzey Páńſkiey/ thylko chleb y wino. KrowObr 46, 44, 131.

2. Dodatek [czego] (1): A chceſzże tedy wiedzieć ſkąd Mſza vroſla? konietznie nie od Kryſtuſá Syná Bożego/ áni od Apoſtołow iego/ ále od Papieżá Rzymſkiego/ kthorego wſzyſthki przyprawki tey wáſzey Mſzy wypiſzę KrowObr 195.
3. Kunsztowna fryzura (2): Antiae, Przedſobnie włoſy/ Warkocz niewieśći/ álbo przyprawki. Mącz 11b; [[Judyta] ſplotſſy przypráwki [cincinnos] ſwe przykriłá cżapką Leop Iudith 16/10 (Linde)].

W połączeniu szeregowym (1): Takież też y niewiáſty [mają się modlić] w vbierze ochędożnym/ ze wſthydem/ y trzeźwośćią/ przybieráiąc ſie nie w przypráwki [non in tortis crinibus]/ ábo we złoto/ ábo w perły/ ábo w drogie á koſztowne ſzáty: ále iáko przyſthoi niewiáſtham kthore obiecuią pobożność Leop 1.Tim 2/9; [PowodSkarb Yyy3].

4. Doprawione włosy (2): Capillamentum et Capillicium. Poduſzka włóſyána. Galericium dicitur. Przyprawki/ przyprawne włoſy/ to yeſt/ czudze włoſy. Mącz 34c; [Galerus [...] Item, angemachet haar. P. przypráwione włoſy/ przyprawki. Volck 245, 85].
Wyrażenie: »przyprawki włosiane, [z włosów]« (1): Galericulum, Poduſzecká [!]/ Prziprawki álbo záprawki włoſiánie [!]. Alias capillamentum. Mącz 142a; [InwMieszcz 1551 nr 41].

Synonimy: 1. piękroszka; 2. dokład, przydatek, przydawek, przysada.