« Poprzednie hasło: PRZYPRAWIONY | Następne hasło: PRZYPRAWNIE » |
PRZYPRAWKA (11) sb f
-åwk- (7), -awk- (1) Leop; -åwek (2), -awek (1) KrowObr (2:1).
pl | |
---|---|
N | przypråwki |
G | przypråwek |
A | przypråwki |
I | przypråwk(a)mi |
pl N przypråwki (5). ◊ G przypråwek (3). ◊ A przypråwki (3). ◊ [I przypråwk(a)mi.]
Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów).
- Dem. od „przyprawa” z neutralizacją funkcji deminutywnej
(11)
- 1. Ozdoby, kosztowności (6)
- 2. Dodatek (1)
- 3. Kunsztowna fryzura (2)
- 4. Doprawione włosy (2)
»przyprawki i pstrociny« (1): Inſzych wáſzych [biskupi] Dijabelſkich wymyſlow niewſpominam/ iáko puńtzoſzek/ iáko Sándálowych trzewikow iáko krzyżykow złotych/ y inſzych przypráwek y pſtroćin/ ktorymiśćie ludziom proſtym otzy záſlonili/ áby prawdy Bożey niepoználi KrowObr 131.
Jako ostatni lub początkowy człon we współrzędnym połączeniu wieloczłonowym (4): ſkąd tá pychá do kośćiołá Swiętego krześćijáńſkiego przyſſlá? Iſz Papieſz [...] ná głowie ſwoiey noſi trzy korony/ tákże y mietz przed ſobą goły/ tákże złoto/ głowy [lege: złotogłowy]/ Altembáſi/ Axámity/ wktore ſię vbiera? Nie możeſz tego rzec/ áby mu to Pan Kryſtus dał/ álbo iżby to od Piotrá Swiętego wziął? Ale muſiſz rzec/ rad y nierad/ iſz ty korony/ ten mietz goły/ ty koſztowne vbiory/ y inſze pánow tego świátá przyprawki/ dał naprzod Papieżowi Conſtántynus Ceſarz KrowObr 27; przeto teſz do tych świątośći [do chrztu i wieczerzy Pańskiej] żadnych koſztownych y ſwietnych przyprawek/ zamiánek/ złotá/ ſrzebrá/ pereł/ kámienia/ áxámithow/ álbo iedwabiow [Chrystus] nieprzydał/ iedno thylko proſthe znáki miedzy ludzmi poſpolite/ Do Krztu Swiętego tylko wodę/ á do Wietzerzey Páńſkiey/ thylko chleb y wino. KrowObr 46, 44, 131.
W połączeniu szeregowym (1): Takież też y niewiáſty [mają się modlić] w vbierze ochędożnym/ ze wſthydem/ y trzeźwośćią/ przybieráiąc ſie nie w przypráwki [non in tortis crinibus]/ ábo we złoto/ ábo w perły/ ábo w drogie á koſztowne ſzáty: ále iáko przyſthoi niewiáſtham kthore obiecuią pobożność Leop 1.Tim 2/9; [PowodSkarb Yyy3].
Synonimy: 1. piękroszka; 2. dokład, przydatek, przydawek, przysada.
AĆ