Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYRZUCENIE

Następne hasło: PRZYRZUCIĆ SIĘ »

PRZYRZUCIĆ (2) vb pf

Fleksja

praet
	sg
3	m	przyrzucił

imperativus
	pl
3	niechåj przyrzucą

impersonalis
praet		przyrzuc(o)no

[fut 2 sg przyrzucisz.] ◊ praet 3 sg m przyrzucił (1). ◊ imp 3 pl niechåj przyrzucą (1). ◊ [impers praet przyrzuc(o)no.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI (jeden z niżej notowanych przykładów) i XVIII w.

Znaczenia

1. [Podrzucić czymś, kierując na określony cel (tu o podrzuceniu drapieżnego ptaka do lotu)]
2. [Dodać, dołożyć]
3. Wydać wyrok, wyznaczyć karę (o Bogu) (1)
4. Oddać nie przyjąwszy, odrzucić; przen; żart. (1)

1. [Podrzucić czymś, kierując na określony cel (tu o podrzuceniu drapieżnego ptaka do lotu): Doſtánieſz go [lelka] z ruſznice/ doſtánieſz go y śidełkámi/ doſtánieſz go też y z iáſtrząbem/ ábo z krogulcem/ gdy dobrze przyrzućiſz. CygMyśl D3v.]

2. [Dodać, dołożyć [co do czego]: A ták o tem mieſcu nielza inácżey rozumieć/ iedno że do niego to słowo BOG przyrzucono (marg) Mieſce do Rzim. w 9: wi. 5 z fałſzowano. (–) BudArt K3.]

3. Wydać wyrok, wyznaczyć karę (o Bogu) [komu] (1): Pan widząc niewinność onego nędzniká [tj. Adama, pierwszego człowieka]/ iż ieſt zwiedzyon á omylon/ ácż mu iuż przyrzućił y ſkazał mu docześną śmierć ná ciele iego/ á wſzakoż zoſtáwił to w miłoſierdzyu ſwoim/ iż s cżáſem ſwjm záſię go ożywić miał/ á przyiąć go záſię w łáſkę á w miłoſierdzie ſwoie. RejPos 101.

4. Oddać nie przyjąwszy, odrzucić; przen; żart. [kogo komu] (1): Mnie ſie widzi Miłośćiwy pánie/ żem doſyć powiedział/ á ku memu vpodobániu niechciał bych áby czo więcey nád to páni tá przymiotow miáłá. Ale ieſli ſie oná Ich Miłoſciam nie podoba/ łatwia to/ niechay ią mnie przyrzucą/ obieczuię/ o to ſie nie rozgniewáć. GórnDworz Bb8.

Synonimy: 2. przysadzić, przystawić.

Formacje współrdzenne cf RZUCIĆ.

Cf PRZYRZUCENIE, PRZYRZUCONY