PUŁWŁOCZEK (10) sb m
pułwłoczek (6), połwłoczek (4), [powłoczek]; pułwłoczek GostGosp (2), GrabPospR, ZapKościer (2); pułwłoczek : połwłoczek ZapWar (1:4).
W pisowni łącznej (9), w pisowni rozłącznej (1).
o prawdopodobnie pochylone, e prawdopodobnie jasne (tak Cn); w poł- o prawdopodobnie pochylone (tak w poł-).
Fleksja
|
sg |
pl |
N |
półwłóczek |
|
G |
pułwłóczka |
pułwłóczk(o)w |
A |
pułwłóczek |
pułwłóczki |
L |
pułwłóczku |
|
sg N półwłóczek (2). ◊ G pułwłóczka (4). ◊ [A pułwłóczek.] ◊ L pułwłóczku (4). ◊ [pl G pułwłóczk(o)w. ◊ A pułwłóczki.]
Sł stp: półwłóczek, połuwłóczek, pułwłóczek, Cn: połwłóczek s.v. półwłóki, Linde bez cytatu: półwłóczek.
Pole uprawne o powierzchni równej połowie włóki;
semis agri Cn (10):
yako tho yesth polvloczek dasyowsky kthory kvpyl oczyecz moy szstryyem moyem Czeslavem y thego polvloczka szpadla [lege: spadła] Czwartha Cząscz po czeszlavye stryyv moyem rodzonem na oycza mego yana ZapWar 1505 nr 1969;
przerzeczony Raphal poddanym swem [ma] zaplaczicz y odwiesdz na brzeg do Niegowa [...] cynssową smolą zwyklem obyczaiem tho yesth po cztheri klody s kazdego Polwloczka ZapWar 1549 nr 2657,
1505 nr 1969,
[1534] nr 2525;
bo to bywa że w wielkich dworzech bywa więtſzy niedoſtátek/ niż v chłopá ná pułwłocżku. GostGosp 124;
w niektorych też kráiách włoki nierowne/ á w ſámych Iflanćiech [...]/ ſą więcey niż pięćiorákie włoki [...]/ iedne ſą co więcey coś niż trzy włoki chełmſkie w ſobie máią/ inſze ſą co y pułwłocżká nie máią GrabPospR L3;
ZapKościer 1596/85v,
1597/85v;
[Każdy z nich, który włókę trzyma, płacą czynsz z półwłóczka na ś. Marcin na zamek, videlicet ze 14 półwłóczków per gr 20, a ze 3 półwłóczków per gr 19. LustrRaw 1564/110;
[karczmarze] ról nie mają karczemnych, trzymają między gburami po półwłóczku LustrMalb I 34,
II 122;
[miasto Słuchów] Ma włók wszystkich 42, [...] włók, które borem leżą ku paśniom bydła miesckiego 10, półwłóczek miescki 1 LustrPom 44;
Włók osiadłych i pustych ut supra, na których siedzi poddanych 14; z każdej włóki płacą na ś. Marcin per fl. 2, a z pustych półwłóczków per fl. 3 InwBiskWłocł 1582/23;
Owsa: tego było zostało [...] na wysiewek: [...] do Byczyny [...] item na pustą karczmę i powłóczki InwBiskWłocł 1582/79;
ta wieś dziesięcinę płaci kapitule wloczlawskiej z każdego półwłoczka per gr. 30. InwBiskWłocł 1582/193,
1582/169,
192,
254,
276].
W przeciwstawieniu: »włoka ... pułwłoczek« (1): A gdźie ná Włoce bráćia śiedzą/ mogą ſie rozdźielić ná poły. A ná puł włocżku dźielić ſie nie máią. GostGosp 44; [W tym miasteczku jest włók osiadłych 29 [...], płacą czynszu de 27½ włók per gr. 48, a z półwłóczka jednego też zbrzeżnego płacą gr. 15 InwBiskWłocł 1582/183; W tej wsi włodarz na całej włóce siedzi, ale z półwłóczka płaci czynsz i podatki, a z półwłóczka służy. InwBiskWłocł 1582/276, 1582/276, 279, 280; A ktoryby Szláchćic ſpełná nie miał włoki/ tedy ma dáć z pułwłocżká groſzy piętnaśćie. Pobór 1590/12].
W charakterystycznych połączeniach: [pułwłoczek miescki, najemny, osiadły, pusty, zbrzeżny]; połuwłoczka czwarta część; być w posesyjej pułwłoczka; pułwłoczek kupić, mieć; (za)płacić [ile] z pułwłoczka; z pułwłoczka robić [ile] dni.
[Wyrażenie: »pułwłoczek rolej«: Młynarz dziedziczny, ma prawo na trzecią miarę, ma k temu półwłóczek rolej, łąki i ogród. LustrPłoc 53; Dochody, które miasto [Słuchów] ma pro commodo reipublicae: [...] od półwłóczka rolej, które mają przy boru włók dziesiąci na prawie swem, mają gr. 20 LustrPom 45.]
Synonimy: połrolek, połślad, połśladek, połśledzie, połźrzebek, pułłanek, pułłanie.
MFr