[zaloguj się]
[pdf]

PYTEL (11) sb m

e jasne.

Fleksja
sg pl
N pytel
G pytl(o)w
A pytel
I pytlem
L pytlu

sg N pytel (8). ◊ A pytel (2). ◊ [I pytlem.] ◊ L pytlu (1). ◊ [pl G pytl(o)w.]

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

1. Gęste sito; incerniculum Murm, Mymer1, BartBydg; cribrum Mącz, Cn (9): Murm 148; Incerniculum. Benteltuch [!]. Pytel. Mymer1 29v; BartBydg 73, 76.
a. Sito młyńskie do przesiewania mąki, służące do produkowania mąki bardzo drobno zmielonej (5): Taratantara, pythel, instrumentum est quo farina colatur et fluit inter molas molendini BartBydg 155b, 22b; cribrum pollinarium, Pytel álbo śito bárzo gęſtę [!]. Mącz 308c; [kramarka woła:] Mąm też Pytel do Młyná BielSat B4 [idem] BielRozm 14.
b. [Cedzidło: odstáwiwszy, y potym gdy przestygnie [lekarstwo moczone w ciepłej wodzie] przez płát álbo pytel, co Colatorium zową, przecádźiwszy, y drzewo dobrze wyżąwszy, rzeczy które do przypráwy smáku służyć zwykły, kłádźiem OczkoPrzymiot 69.]
2. Woreczek na pieniądze (2): Crumena, Taſzká/ Káletá/ Mieſzek Pytel też niektórzy zową. Mącz 69c; Ale ſię y dworſtwo zmiéni/ Kiedy w pytlu hroſzá néni. KochFr 12.
3. [Prawdopodobnie Gruba, szorstka tkanina, może służąca jako rękawica do wycierania ciała: pytlów 147 łokci, kożdy łokieć po 2 groszu InwMieszcz 1560 nr 95, 1572 nr 178; z [...] świérzbu od skóry cole odpada, y zá páznoktámi, álbo włáźni zá pumexem á pytlem náćiéráiącym, leći właśnie OczkoPrzymiot 452.]

Synonimy: 1. rzeszoto; b. cedzidło, cedziworek, durszlak, przetak; 2. kaleta, miech, mieszek, taszka, toboła, trzos, wacek, worek.

KW