[zaloguj się]
[pdf]

CHEŁPLIWY (26) ai

e jasne.

Fleksja
sg
mNchełpliwy fNchełpliwå
Achełpliwégo, chełpliwy A
Ichełpliwym I
pl
N m pers chełpliwi
subst chełpliw(e)
D chełpliwym
L chełpliwych

sg m N chełpliwy (11). ◊ A chełpliwégo (4), chełpliwy (1); -égo (1), -(e)go (3). ◊ I chełpliwym (1). ◊ f N chełpliwå (1). ◊ pl N m pers chełpliwi (5). subst chełpliw(e) (1). ◊ D chełpliwym (1). ◊ L chełpliwych (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w.

Skłonny do chwalenia się, chwalący się, wywyższający się, dumny, pyszny, butny; gloriosus, iactans Mącz, Cn; ambitiosus, iactabundus Calag; magnidicus, magniloquus Cn (26): Ták ći chełpliwi bywaią/ Co o ſobie powiedáią BierEz L4v; Mucho maſz vmyſł chełpliẃy/ A1e żywot niecnotliwy BierEz N3v; Choćiam nie táko ſkokliwa/ Ani iáko ty chełpliwå. BierEz P4; ij na wſſytko tzo pytala/ laſkawie odpowiedziál/ nietak iako cżynią 1udzie chelpliwi/ ktorzy gardzą vbogimi. OpecŻyw 51; Kto ieſt nizkiego ſuchego wzroſtu [...] pyſznym poſzpolicie j chełpliwym bywa GlabGad M4v; Nos miąſſzy zewſząd z ſzyrokimi dziurkami, cżłowieka grubego rozumu znamio. [...] wſzakoż taki bywa ſwarliwy, zawiſny y też chełpliẃy. GlabGad N8v; Nozdrze ſubtilne a nie wielkie znamio: cżłowięka [!] dowcipnego/ [...] w ſprawach wſzelkich miernego, wſzakoż chełpliwego GlabGad 0, 08; kiedyſz thym ſlowam chełpliwym koniec vcżynićie? Leop Iob 18/2; Lud táki życżliwy ſobie á chełpliẃy/ by ie nabarźiey kto poráźił/ rzeką iż oni poráźili. BielKron 429, 255, 337; Iactantior gestus, Chełpliwe obyczáye. Mącz 161c, 146d, 161c; SienLek 29v; BielSpr 66; Calag 143b, 397b; KmitaPsal A3v; SarnStat 980.
a. W funkcji rzeczownika; amator iactantiae Mącz; gloriator, ostentator, venditaior Cn (5): Pyſſnego/ chełpliwego zowią nieucżonym Leop Prov 21/24; Mącz 15c, 297d; iam o chełpliwych powiedział/ ktorzy bez wſtydu/ y bacżenia o ſobie powiedáią GórnDworz D7v; KochPs 17.

Synonimy. butliwy, butny, chłubliwy, chłubny, hardy, nadęty, pyszny.

Cf CHEŁPICIEL, CHEŁPLIWIEC

MM