[zaloguj się]
[pdf]

ROZPRAWCA (4) sb m

rozprawca (3), rozsprawca (1); rozprawca RejPs (2), RejPos; rozsprawca Calep.

o prawdopodobnie jasne (tak w roz-); pierwsze a pochylone, końcowe jasne.

Fleksja
sg pl
N rozpråwca rozpråwce
I rozpråwcami

sg N rozpråwca (2). ◊ pl N rozpråwce (1). ◊ I rozpråwcami (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

1. Rządca, władca; dux, imperator Calep (2): wſſákeś ty [Boże] ieſt wſſelki roſprawca ná wſſytkiey ziemi. RejPs 139; Imperator, Dux, ad quem rei militaris summa refertur – Naiwiſzy hetman nad woiskiem, Caeſsarz, rozſprąwca. Calep 511a.
2. Sędzia (1):

rozprawca czyj (1): RejPs 209 cf Szereg.

Szereg: »przełożony i rozprawca« (1): przełożeni y roſprawce [iudices PolAnt Ps 140/6; ſędźiowie BibRadz ] ich będą zmieſcá ſwego iáko zwyſokich ſkał ſtrąceni RejPs 209.
a. [Rozjemca w sporze: Arbiter, ein ſchidman. P. iednacz/ rozeznáwacz/ rozprawcá/ roziemcá. Volck 36, Xxx3.]
3. [Ten, kto tłumaczy, wyjaśnia:
Wyrażenie: »rozprawca snow«: y mowili [bracia Józefa] ſpołem: onoć rozprawcá ſnow idzie [Ecce somniator venit]/ podzmy zábijmy go Leop Gen 37/19 (Linde).]
4. Prawdopodobnie: Ten, kto wykonuje, realizuje [czego] (1): Izaſz tho ſámi wedla myſli ſwych nie ſądzicie? y zoſtawacie roſprawcámi myſli złośćiwych. RejPos 243v.

Synonimy: 2.a. arbiter, rozeznawacz, rozeznawca, rozjemca, rozsądca, rozsądzacz.

KW