[zaloguj się]
[pdf]

PRZEDAN (65) part praet pass pf

przedan (33), przedany (32).

e jasne; w formach złożonych -an- (27), -ån- (2) RejKup, Leop; w formach niezłożonych -ån, -åna, -åno (28), -ana (1) SarnStat.

Fleksja
sg
mNprzedån, przedany fNprzedåna nNprzedan(e), przedåno
G G Gprzedan(e)go
L Lprzedan(e)j L
Vprzedany V V
pl
G przedanych
A subst przedané
L przedanych
inne formy
pl N subst m i n - przedané; pl N subst f - przedané, przedåny

sg m N przedån (24), przedany (12); ~ (attrib) -any (3); ~ (praed) -ån (24), -any (8); -ån OpecŻyw (4), TarDuch, BielŻyw, RejJóz, MurzNT (2), BielKron (8), Mącz (6), ModrzBaz; -any Leop, LatHar (4), WujNT, KlonWor (2). ◊ V przedany (1). ◊ f N (praed) przedåna (7). ◊ L przedan(e)j (1). ◊ n N (praed) przedan(e) (1) RejKup, przedåno (1) Mącz. ◊ G przedan(e)go (1). ◊ pl N subst m i n przedané (4); -é (3), -(e) (1). f (praed) przedané (6), przedåny (1) MetrKor; -é (2), -(e) (4). ◊ G przedanych (3). ◊ A subst przedané (2); -é (1), -(e) (1). ◊ L przedanych (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: przedan(y) od kogo (12), przez kogo SarnStat (2).

Sł stp s.v. przedać, Cn, Linde brak.

1. Oddany za pieniądze lub inną wartość materialną, sprzedany; venditus Modrz, PolAnt, JanStat; venalitius Mącz (62): MetrKor 40/825; tam ſie iemu [Platonowi] ſniło żeby miał być poiman od Piratow, j stało ſie ieſt tak iż był ięt odnich y przedan BielŻyw 80; RejJóz Cv; Leop Lev 25/24; BielKron 16, 16v, 19v, 44v, 470v; Venalitius, Przedány/ Co yuż przedano ieſt. Mącz 106a, 106a, 479d [2 r.]; Bo ktorzykolwiek dzierżawcámi pol álbo domow byli/ przedawáiąc przynośili ſummy przedánych rzecży BudNT Act 4/34; Lecż práwo Boże iáſny wyrok cżyni: Ieſli złodźiey niema cżem oddáć/ niech będźie przedan [venumdetur]. ModrzBaz 78, 34; TEż vſtáwiamy: iż ieſli będą Zupy przedáné przez Królá Iego M. y iego Rádę/ tedy ten/ który Zupy kupi/ ieſt powinien Sól [...] pilnie ſpiſáć SarnStat 374; IEſliby ten/ który przedáie [dobra]/ miał żonę/ któréy opráwá śćiągáłáby ſie ná tákowé dobrá przedáné: tedy [...] SarnStat 629, 292, 376, 1250.

przedan(y) komu (10): OpecŻyw 84v; LibMal 1550/155v; Nápiſano támze iż rzeczy Koſćielne s pewnych przyczyn mogą być przedáne/ ále nie żydom GroicPorz h3v; Po śmierći obu rodzicow/ poiman był [Mahomet] s przygody y przedan kupcowi iednemu BielKron 165, 16v; HistRzym 24v, 25v; gdźieby w Bydgoſczy tá ſól ſzlácheckiégo ſtanu ludźióm do czwierći látá nie mogłá bydź przedáná/ po złożeniu/ tedy [...] SarnStat 395, 1103; KlonWor 29.

przedan(y) za co, za ile (7): OpecŻyw 70v, 84v; Item srebra przedanego za oſſmdzieſiąth kop ZapMaz 1542/332; Abowięmći ten oleiek/ mógł być za wiélé przedán [venundari] i dánoto być vbogięm MurzNT Matth 26/9, Ioann 12/5. Cf Fraza, »za myto przedan«.

przedan(y) dokąd (4): Iożeph [...] Prze żazdroſcz od właſney braciey Był przedan do ziemie czudżey RejJóz A3; poználi ſie być przed miáſtem rzecżonym Melchiná gdzieſz byłá przedaná Tárſia corká iego. HistRzym 22; SkarŻyw 245; WujNT Zzzzzv.

W połączeniu szeregowym (1): Tákowé wſzytkié imioná dáné/ infeudowáné y przedáné w źiemiách wysſzéy omienionych/ przypadáią w ręce náſzé y Rzeczypoſpolitéy SarnStat 84.

Fraza: »za wszytko złoto źle by przedany był« = nieoceniony, najdroższy (1): Zwierzyliſmy W.K. zacnośći [...] praw á ſwobod y pocżćiwośći ſwoich/ kthore nád bogáctwá złothá v nás wyſzſzey ważone ſą/ á zá wſzytko złoto/ zleby przedáne były. LeszczRzecz A6.
Wyrażenia: »drogo przedan(y)« (4): Quam plurimo venire, Bárzo drogo być przedan. Mącz 105d, 39d, 479d; LatHar 689.

»przedane imiona, majętności« [szyk 1:1] (1:1): Ci [...] pieniądze zá przedáne máiętnośći ſwe dawáli nie do rąk Apoſtolſkich/ ále z wielką pokorą [...] kłádli przed nogi Apoſtolſkie. WujNT 412; SarnStat 84.

»za myto przedan« (1): ktory [Jeremiasz] mowil: Zawieſili ſą myto moie/ trzydzieſci pieniędzy/ to tzuſs myto za ktoré przedán Iozeff od ſwéy bracié. OpecŻyw 84.

»przedany niewolnik« (1): A to nie powoli áni z chęći tám [w Egipcie] Iozeph/ ále iáko przedány niewolnik w domu onym mieſzkał. SkarKaz 579a.

»po [jakich] pieniądzach przedany« (1): cżego ma Vrzędnik doyźrzeć/ áby [nabiały] po iednych pieniądzách przedáne były GostGosp 118.

Szeregi: »przedany, (i) darowany« = venditus aut (vel) donatus JanStat (2): dobrá ich/ któré przed poczęćiem tego poſtánowienia nie ſą przedáné y dárowáné innym/ máią im bydź wróconé. SarnStat 1103, 1103.

»przedan albo kupion« (1): bo ſtworzyciél od ſwégo ſtworzeniá/ przedán albo kupion bytz niemoże. OpecŻyw 84.

»zastawny i przedany« (1): O Záſtáwnych y o przedánych rzeczach krádźionych Zydowi. GroicPorz h3v.

a. Zdradzony dla korzyści materialnej (o Chrystusie zdradzonym przez Judasza) [w tym: za co, za ile (8)] (9): Iezu kthorys za thrzydzieſci pienędzy [!] ſrebrnych od zdraycze iudaſza był przedan. ſmi. ſię nad nami. TarDuch B8; Leop Zach 11 arg; LatHar 273, 338.

przedany komu (2): Błogoſłáwiony P. náſz Iezus Chryſtus/ zdrádliwie od Iudaſzá zá trzydźieśći śrebrnikow/ Zydom przedány. LatHar [539], 356.

Wyrażenie: »za myto przedan« (2): O miloſćiwá matko by to byla wiedziala/ ijżby twóy mily ſyn za to ſproſné myto byl przedán od Iudáſſa/ ieſſcżeby byla miedzy przyiácielmi tylé pieniędzy wymogla/ ijżby ié Iudáſſowi dala OpecŻyw 85; KlonWor 82.
Szereg: »przedan y wydan« (1): [Chrystus] Od iednego zwolenniká przedan y wydan BielKron 138v.
2. Oddany, przekazany pod zwierzchność (2):
a. Przekazany pod zarząd [do czego] (1): ze Dzierzawy, albo Dwory. ktoreby kolwiek przedane były do Starostwa tedy te wolno dawać nam komu chcęmy ActReg 44.
b. Przekazany pod zwierzchność polityczną [komu] (1): Tę [Kretę] naprzod ku páńſtwu Rzymſkiemu przywiodł Metellus Creticus. Pothym byłá pod mocą Ceſárzow Greckich/ áż Wenetom przedaná. BielKron 273v.
3. Sprzedajny, który można kupić (1): Dobrodzeyſtwo Pana twego Zaſs to przedáne vniego Nie Kramárz czi to nj Kupiecz RejKup aa5v.

Synonimy: 1.a. oszukany, zdradzony; 2. dan, poruczony, powierzony.

Cf PRZEDAĆ

LWil