[zaloguj się]
[pdf]

KROM (671) praep i av

praep (667), av (2).

króm (196), krom (66); króm MurzOrt, GrzepGeom (3), Oczko, KochPhaen (4), KochMuza (2), KochPam, KochPieś (4), KochTarn (2), KochFrag (7), OrzJan (2); krom OpecŻyw (5), MurzHist (14), MurzNT (14), KochFr (7), WyprPl, SiebRozmyśl, JanNKar (5); króm : krom Mącz (145 : 6), KochPs (5 : 4), GosłCast (5 : 3), SarnStat (14 : 6).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

I. Przyimek cum G (667):
1. Bez, nie mając(y), nie czyniąc(y); sine Mącz, Cn; citra Mącz; absque Cn (468): ty bog [...] ty ſwiatloſtz wiekuijſtá/ ij zwierciadlo krom zmazy OpecŻyw 91v, 117v, 179; criſtvs był krom pyeruorodnego grzechu PatKaz I 11, 2v, 4, 5, 8, 12, 15; yako krom grzechu byla począta przeſz grzechu tak ſzmyertelnego yako powſzednyego zawzdy byla y zyla PatKaz III 95v, 95, 102, 102v, 141, 150v, 151; rzekł ym ocyec Iacob/ vtzyniliſcye iż ia będę krom dzyetzi HistJóz C3v, E3; Gdy ziele Pięćperſth ſtłucżeſz ſamo krom korzenia z ſtarem ſadłem FalZioł I 102d, I 13b, 89a, 92h, 106d, V 5v (25); BielŻyw 33; GlabGad K3v; WróbŻołtGlab A5; LibLeg 10/66; vkradl [...] paczyerze koralyewe dwoye, yednę zeſrebrem, a drugie krom ſrebra LibMal 1545/99v; SeklKat Fv, F4, M3v, M4, S3, X2v; dobra rzecż ieſt y krom boleſći [absque dolore; przesz bolyeszczy HistAl 1510/79] oſtátniey godziny nie wiedzieć HistAl B6v; iechał do Sáwiniey/ ktora krom żadnego przećiwiánia [sine contradictione; besz walcenya HistAl 1510/124] poddáłá ſie mu. HistAl D; krom poraſzki ludu y krom odpowiedzi [sine occisione hominum et absque altrieatione; procz szabyanya ... y procz sządnego walczenya HistAl 1510/477] wpadaſz w ręce krolowey Candácis. HistAl L7v, D6, F7v, Gv, G4v, I5v (11); MurzHist A2, Ev, G3, L3, Ov, T2v; słuchá słowa/ leć troſkanié tego świata [...] zaduſzá wnięm słowo i s ſtáwá śię krom pożytku (marg) niepożyteczny. albo niepożytecżné (‒) [infructuosus (marg) sine fructu (–)] MurzNT Matth 13/22, Matth 15/16, Mar 6/4, Luc 1/74, k. 11, 88v (9); Diar 30; GliczKsiąż Q; GroicPorz h4v, ggv, ii3v, kk3v [2 r.]; ná vlicách Ierozolimſkich/ ktore ſpuſtoſzáłe ſą bez cżłowieká/ y bez obywátelá/ y krom bydłá [absque homine et absque habitatore et absque pecore] Leop Ier 33/10, Gen 15/2, Lev 1/10, 14/10, 25/18, 18/13 (10); UstPraw F; KochZuz A3v [2 r.], A4, A4v; Goski ktv; BielKron 154, 259v; tedyby woleli być zábitemi y krom duſze/ niżby zwyćięſtwa pozwolić mieli. KwiatKsiąż N2, A2; Enodis [...] Króm ſęków/ Nieſęczyſty/ Niewęzłowáty. Mącz 249a; Nullo fine, Króm kóńcá. Mącz 253a; Quod sine molestia tua fiat. Co zá łáską twoyą álbo króm yákiey nielubośćy. Mącz 395a, 1b, d, 9a, 14b, 61c (64); Prot B4; GórnDworz Cc4v; HistRzym 42v, 43, 47, 53v, 69v (14); KochMon 22; RejPosWstaw [213], [413]; BudNT Iac 2/26; KochPs 95 [2 r.], 8; SkarŻyw 50, 279, 456 [3 r.]; StryjKron 145; ZapKościer 1584/48, 1585/53v, 57, 1588/84; iedná [dusza] ma być w ćiele/ á druga w kálécie/ Krom téy trudno/ krom owéy źle żyć KochFr 111, 42; KochPhaen 12, 21; WisznTr 5; KochPam 83; KochPieś 5, 7, 21; KochTarn 75, 78; ArtKanc Kv; PaprUp C4v, L2v; GrochKal 4; KochFrag 14, 16; KołakSzczęśl A3v; WujNT Philip 2/14; będźie wolno [...] ku potrzebam ſwym téż króm płacéy [sine mercede JanStat 1095] do iednégo mieśiącá [chłopów] obrácáć SarnStat 520, 163, 172, 259, 520, 826, 1113; SkarKaz 8a, 635a; GosłCast 28, 46, 74; KlonWor 66.
Szereg: »krom albo bez« (1): Clam me, Króm álbo bes moyey wiádomośći. Mącz 55b.
Wyrażenia przyimkowe: »krom (wszelkiego) braku, uważenia« = bez wyjątku, jednakowo (3 : 1): Mącz 187d; Bárwy mi ſię krom bráku wſzytki podobáły Prot B2, B2v; KochMuza 26.

»krom swego czasu« = przedwcześnie (1): Nie bądź okrutny áni ſzalony/ ábyś nie vmárł krom ſwego cżáſu. BielKron 81.

»krom liczby« = niezliczoną ilość razy (1): ieſli ſie ná káżdy dźień krom licżby/ y pewnego mieyſcá wſzędy [Chrystus] przemieniáć/ [...] muśi CzechRozm 265v.

»krom (wszelakiego a. wszego itp.) omieszkania, żadnej (a. dalszej) odwłoki« (5 : 2): natychmiáſt krom ktorégo omieſſkaniá/ z onymi ſwiętymi paniámi do Ieruzalem poſſla OpecŻyw 110v, 28v; LibLeg 10/69; pany kſobye gi wezwala y krom dalſchey odwloky zadanyu ſwemu doſſicz vczinycz poruczila. LibMal 1548/45v; Mącz 233a, 311b; PaprUp B2.

»krom żadnego (a. wszelkiego) przenagabania« = bez przeszkód (2): áby tam iádący y wrácáiący krom żadnego przenágabánia [sine turbatione aliqua] przechodzili HistAl G4v; GroicPorz o.

»krom (słusznej) przyczyny, nie krom przyczyny« = bez powodu, nie bez racji (3 : 2): Boć to nám niekrom prżyczyny pán Chiſtus [!] prawie [...] wykładá MurzNT 18v; KwiatKsiąż C3v; Mącz 1b; HistRzym 113; nie będźie wolno Sędźióm króm ſłuſznéy przyczyny [sine legitima causa JanStat 466] [...] Roków odkłádáć SarnStat 729.

»krom rozności (a. roznice)« (2): Mącz 187d; Ták iezni/ iáko pieſzy [padają]/ krom roznice KochSz B3v.

»krom wszelkiego sporu (a. sporności)« = bezspornie (2): Mącz 119c; Ten Koſcioł/ krom wſzelkiego ſporu/ pewna rzecż że od Duchá ſ. był oſwiecon RejPosWstaw [1432].

»krom (żadnego a. ktorego itp.) wątpienia« = cunctatione abiecta, extra controversiam, haud dubie, indubie, palam, procul dubio, sine dubio a. controversia Mącz (28): PatKaz I 1v; ten poſmierczy poydzie do kroleſtwa niebieſkiego krom żadnego wątpienia. SeklKat Pv, R4v; HistAl K2v; MurzHist M3v, Qv, S2, T4v; MurzNT 11; Proculdubio [...] Krom wątpienia bez wątpliwości/ pewnie. Mącz 324c, 95c, d, 153c, 161d, 395a (12); SkarJedn 65; KochPs 174; SkarŻyw A3, 337, 442; KochFrag 42; WysKaz 40.

a. Bez współdzialania, pomocy, nie z kim (czym), nie przez co (kogo); absque, praeter, sine Mącz (125): yadam ſyą przeſz mąza y nyeuyaſty narodzyl yeua zmąza krom nyeuyaſty PatKaz III 89, 102v, 145v, 146 [2 r.], 150v, 152v; HistJóz Bv; FalZioł III 35c; BielŻyw nlb 3; Wſſelakie ſpomozenie niemoze być krom łaski bozey. RejPs 190 marg; RejKupSekl a7, a8v; było miáſto ná wyſokiey gorze z drogiego kámienia krom wapna [sine calce] zbudowáne HistAl L4, I4v, I5v, K8; po wſzyſtkiei to źiemi włoſkiei/ piſmy ſwęmi nie krom oſobliwéi rády pańſkiei/ roſsławili MurzHist B3, R2v; Gdźie theż ſą iáwne dowody przećiw złoczyńcy/ álbo ſye ſam dobrowolnie zna/ álbo znáć krom męki obiecuie/ tám męki nie trzebá GroicPorz bh2, fv; SeklPieś 19v [2 r.]; powiedaſz dáley/ iż ſie to ſtáło nie krom obiáwienia Duchá ſwiętego KrowObr 22v; Leop Ier 44/19; UstPraw H3 [2 r.]; Ty wſzytki rzeczy mowił Iezus przez podobieńſthwá onemu zgromádzeniu ludu/ á krom podobieńſtwá [sine parabola] nic im nie mowił. BibRadz Matth 13/34; zyemiá będzye krom prace káżdy pożytek dawáłá BielKron 136v, 50, 158, 194, 209v, 224v, 260v; KwiatKsiąż A4v, Bv, B3v, E3v, F2 (7); Assa vox, Yeden głos króm drugich głoſów/ álbo/ ſpiewaków. Mącz 18b, 4b, 28a, 85c, 110c, 149a (37); Prot A4v, C4; Może to [mierzenie] tedy być przez inſtrument/ y króm inſtrumentu. GrzepGeom N3; HistRzym 49v, 68; BielSpr 36v; wiárá krom vcżynkow [sine operibus] martwa ieſt. BudNT Iac 2/26, Rom 4/6, Hebr 7/10[20], 11/11[6]; PaprPan P, Ff3v; krom náuki [sine literis] wiela rzecży záwikłáne przycżyny/ żadnym ſpoſobem odwikłáne [...] być niemogą. ModrzBaz 130; SkarJedn 367; KochOdpr A4v; Oczko 35; SkarŻyw 27, 364, 456 [2 r.]; KochFr 74, 88 [2 r.]; KochPhaen 7; KochPieś 44; náſze ſpráwiedliwośći/ nic nie ſą krom twey dobroći. ArtKanc M19, L9, O16; PaprUp Kv; KochFrag 42 [2 r.]; WujNT 717; Miſtrz żadnych pakt ſtánowić nie ma krom Królá Polſkiégo. SarnStat 1095 marg; Poćiłem ſie krom łáźniéy GosłCast 20, 20; WujNT Matth 13/34; SarnStat 110, 985; KlonFlis C3.
Przysłowie: Sine Cerere et Bacho friget Venus, Króm pywá y chlebá nie ſtroyi fyrleyów bábá. Mącz 137a.
Wyrażenie przyimkowe: »krom (czyjej a. żadnej itp.) pomocy« (6): PatKaz I 4; szwyąty Nikolay [...] narodzywſzy ſyą wnetky ſtanąl wmyednyczy krom czlouyeczey pomoczy PatKaz III 112, 112; BielKron 295; Mącz 210b; KochFrag 15.
b. Bez uwzględnienia, wbrew, pomijając, nie zwracając uwagi na kogo (co), nie licząc się z kim (czym); sine Vulg; praeter Cn (54): Pokladaiąc ſwa nadzieię y wiarę w ludziach vmarlich/ wodpuſciech [...] w Czarciech/ y ynich rzeczach krom páná boga ten grzeſzi SeklKat D4v, D3, D4 [2 r.], K3, T2v; MurzHist C3v; nie żeby ludźie vmarli/ mogli [...] co śię znami dźieie widźieć/ Iako tego niektorzy/ krom wſzemu [!] piſma świętego [!] za iſtotną rzecz nauczaią. MurzNT 199; KromRozm III K; Wſzelki kthory mowi krom piſmá Swiętego [...] miey go zá Wilká w trzodzie owiec KrowObr 20; krom roſkazánia twego [absque tuo imperio] nie ruſzy żaden [w Egipcie] ręki álbo nogi Leop Gen 41/44; KwiatKsiąż M4; Petulanter invadere in filiam alicuius. Króm wſzelákiego wſtidu do dzieweczki ſie drzeć. Mącz 296c, 191d, 192a, 221d, 329d; Prot B3v, D2v; doſyć ná ſámym duchownym pożywániu y pićiu/ procż chlebá y winá: co też y o ponurzeniu trzymáią [...] by ná duchownym ſámym tylko miáło być doſyć/ krom wodnego. CzechRozm 266v; SkarJedn 214, 385; ZapKościer 1582/33; CzechEp 109; ArtKanc H13v; meza zacnego pogimawſzi/ krom wſzelkiego prawa ſtracic dal. PaprUp I3, I3; WujNT Hebr 9/28.
Wyrażenia przyimkowe: »krom czasu« (1): to krom czaſu przyſzczyc rozumu yeſt ſyą ukazalo [...] gdy krom pomoczy uetrzech leczyech ſama przeſz pyąthnaſzczye ſtopyenyow ueſzla PatKaz III 112.

»krom wiadomości [czyjej] (a. wiedzenia)« = bez wiedzy, nie powiadamiając kogo; clam Mącz (9): LibLeg 11/170v, 186; Przecżeś ták vcżynił/ żeś krom wiedzenia mego zábrał corki moie [clam me abigeres filias meas] Leop Gen 31/26; BielKron 64v; Insciente me, Króm moyey wiádomośći. Mącz 372d; HistRzym 107v; RejPosRozpr c4; ieſli krom wiádomośći y zwolenia [sine scitu et consensu JanPrzyw 5] téyże ſzláchty y Pánów zechcemy budowáć SarnStat 126 [idem] 883.

»krom wolej [czyjej], dozwolenia, przyzwolenia, zwolenia« = absque indulgentia Mącz; sine consensu JanPrzyw (9 : 8 : 1 : 1): LibLeg 6/157, 11/11v [2 r.], 170v, 187; zaprawdęby wielką chuałę miał gdyby krom dozwolenia y woley náſzey [absque nostrα licentia; besz naszey woley HistAl 1510/115] Macedonią rządził HistAl C7; LibMal 1552/168v; Ieſli [...] odmienił by ſye Contrákt/ y odnowił krom przyzwolenia rękoymiego/ tedy [...] Rękoymia od rękoiemſthwá bywa wolen. GroicPorz r3v, i3v, i4, p4; Mącz 1d, 388a; pánná krom woley Oycowſkiey wnet go wypuśćiłá od onego więźienia HistRzym 5; SkarŻyw 196, 333; ZapKościer 1588/77v; SarnStat 126, 883.

2. Oprócz, z wyjątkiem, tylko nie (a. tylko tak); praeter Mącz, Cn; extra Mącz; excepto guod, praeterquam Cn (149): PatKaz I 10; PatKaz III 107v, 131; iechali też śnim wſzytcy ſtarſſy [...] Iozef zbracyą ſwą krom dzyatek y bydla ktore zoſtawili wziemi Eipſkiey HistJóz E4, A3, E3, E3v; MetrKor 57/120v; Wezmi [...] oliwy cżterzy łyſzki/ ocztu mało czo więczey/ ſiarki garzſć/ orzechow włoſkich za poł groſza, Ty wſzitki rzecży vpalić aż ſzcżernieią (krom oliwy y oczthu) FalZioł V 108v, V 48v, 67v; bo ſie wſzitki rzecży (krom Boga) mienią BielŻyw 170, 97 [4 r.], 116, 158; GlabGad G7; SeklWyzn F4, Gv, N4v, T2v, V2; Kokodrillow/ ktorzy ſie vſtáwicżnie po oney rzece tułáli krom mieſiącá Lipcá y Sirpniá [excepto mense iulii et augusti]. HistAl I4; MurzHist E3; MurzOrt B; GroicPorz t4; Krom miaſt [Absque urbibus] ktore ſtáły ná pagorkách y gorách ſypánych/ ine (wſſyſtkie) ſpalił lud Iſráelſki Leop Ios 11/13, 1.Cor 15/27; Goski x3; Nic właſnego krom żony á ſzáble nie máią BielKron 296v, 5v, 10, 116v, 268v, 279 (11); KwiatKsiąż M4; Extra to unum omnes culpamur, Króm ciebie ſamego wſziſtkim nam wynę dáyą. Mącz 112b, 103a, 157b, 247d, 319c, 325c (7); HistRzym 7v, 21v, 34v, 73v, 84v (6); SkarJedn 160; KochPs 183; ZapKościer 1584/45v, 1585/62v; StryjKron 260, 305, 309, 320 [2 r.], 547 (7); KochFr 115; KochSz C; ArtKanc A14v, L7; ActReg 10, 22; KochFrag 30; JanNKar Dv; Króm Wárſzáwy moze mieyſce Séymowi odmięnić SarnStat 28, 959; CzahTr C2v; GosłCast 37.
Wyrażenie przyimkowe: »krom tego« [w tym: ze zdaniem podrzędnym (3)] = excepto hoc Mącz (4): niemógł tam żádnégo cuda vczynić krom tego że trochę niemocnych [...] vzdrowił [non poterat ibi ullam efficacitatem facere si non paucis infirmis (marg) nisi paucos infirmos (‒) curavit] MurzNT Mar 6/5, k. 101; Goski A3; Mącz 35d.
a. Nie licząc, nie biorąc pod uwagę (35):
α. Przy odejmowaniu, odliczaniu części z całości (9): HistAl G8v; Ktora liczbá/ znáczy iedennaſcie zwolennikow Páná Kryſtuſowych/ krom Iudaſzá ktory Páná wydał GroicPorz d2v; Haeredem facere ex deunce, Yedenaśćie częśći [...] dáć/ álbo wſziſtko ymienie króm dwánaſty częścy. [...] Haeres ex dextante, Ná którego wſziſtko ymienie przypáda króm ſzoſtey częśći. Mącz 152b–c, 83c [2 r.], 378a; WyprPl B2v.

W sposobie liczenia (1): Undequinquaginta [...] Krom yednego pięć dzieſiąd álbo dziewieć y czterdzieśći. Mącz 503a.

β. Przy sumowaniu (np. wojska, strat, majętności itd.) (26): FalZioł IV 50a; Pocżet drabow Alexandrowych był trzy ſta, á trzi tyſiące krom pachołkow. BielŻyw 164; Mężow też Iſráelſkich/ krom ſynow Beniámin [absque filiis Beniamin]/ było po cżterzy kroć ſtho tyſięcy boiownikow Leop Iudic 20/17, Gen 46/26; więźniow żywych krom zábitych ſześć tyſiąc przywiedli. BielKron 371; krol Káźimierz dárował ſwoię wnucżkę Ceſarzową dźieſyąćią tyſyąc złotych we złoćie/ krom inych klenotow. BielKron 375v, 23v, 41, 54, 150, 192 (12); BielSpr 10v; ośḿdzieſiąt tyſięcy ludu Rycerſkiego Koronnego było/ krom Woźnic/ kuchárzow/ y inſzych zaſzkodnych ludzi/ ktorych o czterdzieśći tyſięcy było StryjKron 672, 300, 677, 697, 747, 757, 782; ActReg 4v, 163.
b. Niż, inny niż, ponad [w tym: w zdaniu pytajnym (7)] (25): dzyewka ono moia ieſt panna tzyſtá [...] ktora nigdy męża nye widzyała krom mnie HistJóz B4; SeklWyzn c4v; SeklKat D3; Diar 51; GroicPorz A3v; niemáſz inego Bogá krom ciebie [absque te]/ ze wſſyſtkich o kthorychezmy ſlycháli náſſymi vſſymá. Leop 1.Par 17/20; by też więc y my/ ábo y Angioł z niebá/ powiádał wam Ewángelią krom they ktorąſmy wam opowiádáli [praeterquam quod evangelizamus]/ niech przeklętym będzie. Leop Gal 1/8, Tob 13/4; nie proſté Lineae, iedny ſą Okrągłé/ drugié ſą Zátoczóné/ drugié Krzywé: á inſzé króm tych/ zową Zámotáné GrzepGeom C2, C2; KochPs 20, 25 [2 r.], 26; CzechEp 328; Bo z rymów/ co zá korzyść króm próznégo dźwięku? KochMuza 25; ActReg 22; GrabowSet I4v; OrzJan 96; JanNKar C3v; SiebRozmyśl G2; GosłCast 19.

Po comp (1): A któż ći milſzy/ krom páná? GosłCast 30.

W dekalogu (2): Niebędzież miał Bogow ynich krom mnie. SeklKat B2 [idem] D2v.

c. Chyba że, tylko kiedy (5): Grzeſą ktorzy roſwodzą ſtadlo małzenſkie krom czudzoloſtwa SeklKat K3, Vv; RejKupSekl a8; Zadny niema być pozwan iedno przes Woźnego/ krom wielkiego wyſtępku UstPraw H3; SarnStat 769.
3. Poza (obrębem, zasięgiem, zakresem); citra, extra, seorsum Cn (46): ſluſzalo yzby bog adama (y) yevą anyoly ſthworzyl [...] krom grzechu krom moczy zlego ducha PatKaz I 5; PatKaz III 103v; powſcięgać/ cialo ſwoie od wſzelkiego vczinku cieleſnego/ y miſly krom ſtadla małzeńſkiego. SeklKat K2, K, K3v, V2; KromRozm II yv; GroicPorz k3; Przyſięgi [...] ták ná Seymie iáko y krom Seymu máią być odſyłáne do powiátow UstPraw K2; SkarŻyw 93; ArtKanc E6, T5v; áby żaden Noremberczánin/ álbo inſzy obcy kupiec/ nieśmiał w Krákowie krom głównych Iármárków towárów ſwych przedáwáć SarnStat 960, 159, 959.

W dekalogu (2): SeklKat B3; Siodme, Grzechu niecżyſtego/ ſtrzeż ſię krom ſtadłá świętego. ArtKanc M3.

Wyrażenie przyimkowe: »krom oczu« = poza oczyma, w nieobecności (1): W ocży niekogo chwalić, á krom ocżu obmawiać, nie ſlachetnego rzecż ieſt. BielŻyw 52.
a. Poza obrębem, na zewnątrz (12): zeymi z ognia/ á tak mieſzay krom ognia FalZioł V 108; Thatharzy Przekopſci [...] po polu mieſzkaią według ſwego zwycżaiu/ takież y krom wyſpu [extra insulam] MiechGlab 72; SeklKat Q3; od koſćyołá poſpolitego/ o krom ktorego/ yáko krom łodźyey Noego w potop/ [...] nikt nye będźye zbáwyon KromRozm I Ev; ſpaliſz go ná mieyſcu oſobliwym domu krom Swiątnice [extra sanctuarium] Leop Ez 43/21; BielKron 79v; Mącz 371a; SkarJedn 6; nocowáć nigdzieſz krom klaſztoru niemogę. SkarŻyw 252; Wié żeś wáſzá K.M. ieſt ten/ którégo poddáni domá wielkim Królem/ króm domu/ ſczęśliwym [...] Hetmánem wſzyſtkié narody przyznawáią. OrzJan 75; SarnStat 1166; SkarKaz 455b.
b. Pozatem, ponadto, i też (16): Do koſcioła lepak żywego boga krom inſzich przypraw koſcielnych, ſtoł złoty [...] poſłał BielŻyw 114; zadlużiłem ſię o połtora ſta Złotych krom praciey y korygowania RejKupSekl a6; GroicPorz i3; żeby mu dawano ná káżdy dzień bochen chlebá/ krom warzey [excepto pulmento; oprócz potráwy WujBib] Leop Ier 37/20, Num 6/21; BielKron 3v, 38v, 95; Tres minas pro istis dedi praeter vecturam, Króm furlonu. Mącz 319b; KochPhaen 6; Krom tego Polſkiégo/ ch/ vżywáią przed śię Polacy ſáméy áſpirátiiéy téy/ h/ JanNKar E4v, Dv, H2; SkarKaz 550a.
Wyrażenie przyimkowe: »krom tego« = i tak (2): PaprUp L3v; Co zá głupſtwo moy Boże/ ráną ná śmierć gonić/ Gdyż iádu iey krom tego nie możeſz ſię z chronić. RybGęśli B2.
** Bez wystarczającego kontekstu (5): Citra etiam significat sine, Bez/ króm. Mącz 54c; Praeter praepositio [...] Króm/ nád/ mimo. Mącz 319b, 247c, 319c [2 r.].
II. Prawdopodobnie przysłówek, uwydatnia i wyłącza jedyną możliwość z treści zaprzeczonej: tylko, oprócz, poza (2): Nihil mihi reliquit praeter paululum pecuniae, Nic mi nie zoſtawił króm trochę pieniędzy. Mącz 319b.
Szereg: »krom albo wyjąwszy« (1): Nemo id dixit praeterquarn Cicero, Nikt o tym nie piſał króm álbo wyyąwwſzy ſam Cicero. Mącz 319c.
*** Dubium (1): A gdzieby na pierwszy pozew nie ſtanęli, taką Summę przepadaią, strona krom strony ZapKościer I4.

Synonimy: I.1., 2. bez, oprocz, procz, przez.

Cf [KROMBOŻNY], KROMIA, [KROMIE], OKROM

MK