[zaloguj się]
[pdf]

BŁYSKANIE (31) sb n

błyskanie (27), bliskanie (4); błyskanie Mymer1, WróbŻołt (2), RejPs (2), LubPs (2), KrowObr (2), Leop, BibRadz, BielKron (2), Mącz (4), RejAp (2), RejPos, KuczbKat, BielSpr, SkarŻyw, ArtKanc, GrabowSet, WujNT; bliskanie Calep (3); błyskanie : bliskanie BartBydg (1 : 1).

a jasne; e z tekstów nie oznaczających é.

Fleksja
sg pl
N błyskani(e) błyskaniå
G błyskaniå
A błyskani(e) błyskaniå
I błyskani(e)m

sg N błyskani(e) (15). ◊ G błyskaniå (5). ◊ A błyskani(e) (1). ◊ I błyskani(e)m (5). ◊ pl N błyskaniå (2). ◊ A błyskaniå (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. s.v. błysnąć.

Światłość, błysk, jasność, promieniowanie; wyładowanie atmosferyczne, błyskawica; coruscatio Mymer1, BartBydg; fulgur Mącz, Calep; radiatio Mącz, Cn fulguratio, scintillatio Calep; fulgor, iubar, nitela, nitor, refulgentia, splendor Cn (31): Mymer1 4; BartBydg 36b, 210b; Radiatio, Promieniſtość/ to yeſt promień y błyskánia dawánie. Mącz 345a, 220c; Scintillatio ‒ Błiskanię, skrzenię. Calep 954a.
a. O błyskawicy, piorunie (23): Potem puſſczał nánie ſrogi deſſcz gradowy ták yż drżałá ziemiá przed gromem á przed ſtráchem błyſkánia RejPs 155v; LubPs G4v; KrowObr 103, 103v; BibRadz Eccli 32/12; A gdy było ná świtániu/ ſpuśćił Pan Bog ná nie deſzcż/ grzmienie wielkie/ błyſkanie BielKron 31; Mącz 27b; RejAp 72v, Dd4; RejPos 331, SkarŻyw 553; Calep 439b [2 r.]; Wyſuł ná ziemię z ogniem/ gromy/ błyſkánia/ y trzęśienia ziemie. WujNT 856.
Szereg: »błyskanie i grzmienie; grzmienie, błyskanie« (1 : 1): było trzęſienie zyemie/ grzmienie/ błyſkánie/ y ine ſtráchy. BielKron 122v; ArtKanc I2v.
Przen: O Bogu i świętych (7): WróbŻołt aaVv [2 r.]; RejPs 143; LubPs E; Leop Ps 17/33; A tá iáſnośc [na twarzy Mojżesza] ieſt nieiákie błyſkánie z wielkiey ſzcżęśliwości duſzney przychodzącey ná ćiáło KuczbKat 95; O świátło wiecżne/ á przewyżſzáiące Słońce z błyſkániem/ obłok przechodzące GrabowSet Kv.
b. O słońcu (1): Słońce [...] wzrok przeráża ſwoim błyſkániem BielSpr 16v.
c. O oczach (1): Radius, Promień słóneczny. Item fulgur oculorum, Błyſkánie w oczu. Mącz 345a.

Synonimy: blask, błyśnienie, glanc, jasność, łyskanie.

Cf BŁYSKAĆ, BŁYSKAWICA

KN