[zaloguj się]
[pdf]

1. CECHA (51) sb f

cecha (49), cycha (1); cecha : cycha Calep (4 : 1).

-e- Mącz (13), -é- SarnStat (2); a jasne.

Fleksja
sg pl
N cecha cechy
G cechy cech
A cechę cechy
I cechą cechami

sg N cecha (15). ◊ G cechy (5). ◊ A cechę (17). ◊ I cechą (3). ◊ pl N cechy (3). ◊ G cech (1). ◊ A cechy (4). ◊ I cechami (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVIII w.

1. Znak, oznaka, znamię; piętno; signum, stigma, tessera Mącz, Cn; signaculum Mącz, Calep; character Calep, Cn; distinctio, nota, symbolum Mącz; tesserula Calep (49): wzyąla zloſchka zaglowek kwapovi y odprola cząchą odnyego abi nyebil poznan LibMal 1544/92; Cechy maią Papieſcy kxięża. KrowObr 118v marg, Rrv; Mącz 392b, 452a [2 r.], 467d, 509a; SarnUzn F4; Tákże y wſzyſcy ći tu ieſzcże pielgrzymuiący w ſtátecżney wierze ná they zyemi przy Pánu ſwoim pewni ſą tey cechy Oycá Báránkowego RejAp 118; wyleciáłá oná ſroga ſzaráńcża iego/ [...] onych rozmáitych á dziwnych mnichow á popow z dziwnemi cechámi/ z dziwnemi vbiory/ piątny/ y poſtáwámi RejAp 170v, 80; á ktorzy zwyćięſtwo otrzymáli nád zwierzem y (nád) obrázem iego/ y (nád) cechą iego BudNT Apoc 15/2, a4; ModrzBaz 51v, 62v; przeto iż Beſtyey oney cechy ná cżele ſwym nie nośi CzechEp 60; bez młotá tego ná ſuknie wyſzytego/ iáko y inſzych cech/ iákie vdrugich widamy CzechEp 65; Cauterium ‒ Zelazo ktorim ceche napaliamij. Calep 175b; Tesserula ‒ Częcha. Calep 1059b; Iáko Chrześćijánie cechę Chriſtuſową/ to ieſt krzyż ná czelech y ná práwych rękách ſwoich noſzą WujNT 869; iż cechá Antychriſtowá będzie/ záprzeć ſię Bogá y krztu S. WujNT 869, Apoc 13/16, s. 868 marg, Apoc 13/17, s. 869 [2 r.], Apoc 14/9 (12); A támże vſtáwę káżdy Woiewodá ma opowiedźieć/ y té miáry y wagi ná zamku Stároſtóm/ y do káżdégo miáſtá y miáſteczká ſpráwiedliwie/ pod ſwą céchą wymierzyć y oddáć SarnStat 280, 280; Dźiś iuż z ćiebie odieżdżam łzámi nápoiony/ [...] Z znácżnymi ná mym ćiele cechámi Turſkimi CzahTr I2.
Szeregi: »hasło, (lub) cecha« (2): Mącz 436c; Sam CHRISTVS miſtrz náſz [...] Hásło lub cechę [symbolum] zgody y miłośći ſpolney zoſtáwił nam ModrzBaz 67v.

»piątno, (a(l)bo) cecha« [szyk 3:2] (5): ieſli nie vyrzyſz piątná álbo cechy goloney tey nowopowſtáłey beſtiey ná głowie káżdego. RejAp 115v; Calep 187a; WujNT 626, 869, Xxxxxv.

»znak, (a, albo) cecha« [szyk 5:3] (8): Resigno, Odpieczętuyę/ odłámuyę/ oddźieram znák álbo cechę. Mącz 392d, 392a, 415b, 416b, 436c, 451d [2r.]; Calep 979a.

2. Narzędzie do znakowania; cauterium Mącz; tudicula Calep (2): Cauterium, Zelázna cechá/ którą roſpaliwſzi cechuyą. Piątnuyą/ Piątno. Mącz 43a; Tudicula – Czechado znaczenią, warzecha, item tłuk Calep 1091b.

Synonimy: 1. hasło, karakter, oznaka, piątno, pryskowanie, znak, znamię; 2. piątno, przykładek.

Cf 2. CECH

ZZa