[zaloguj się]
[pdf]

DEROGOWAĆ (22) vb impf

derogować (20), deregować (2); deregować ZapKościer; derogować : deregować SarnStat (17 : 1; s. 1040).

Wszystkie samogłoski jasne.

Fleksja
inf derogować
indicativus
praes
pl
3 derogują
praet
sg pl
3 m m pers derogowali
f derogowała m an
conditionalis
sg
3 f by deregowała
impersonalis
praet derogowało się
participia
part praes act derogując

inf derogować (8). ◊ praes 3 pl derogują (2). ◊ praet 3 sg f derogowała (2). ◊ 3 pl m pers derogowali (2). ◊ con 3 sg f by deregowała (1). ◊ part praes act derogując (7). ◊ impers praet derogowało się (1) ActReg.

Sł stp, Cn, Linde brak.

praw. Częściowo ograniczać lub zmieniać moc działania określonego przepisu prawnego; uchylać, uszczuplać czyjąś władzę lub prerogatywy; derogare JanStat [derogo – uwłaczam, ujmuję, umniejszam; derogare legi – w niejakich artykułach albo części statutowej uwlec, nie chcieć zwłaszcza czego przyjąć Mącz 358a; derogo – ujmuję, umniejszam Calep; umniejszam czego; uwłaczam; ujmuję czego – derogo; ustawę w czym ganię – derogo legi Cn] [czemu] (22): aby mu wtym wprzęſkryczyią nyeſzaſlo y sprawyedliwoſczy yego nederegowala ZapKościer 1585/54v; ActReg 41; DO tegóż máiąc ná baczeniu/ iże obywátele przerzeczonégo króleſtwá náſzégo/ kwóli Máieſtatu náſzégo/ Przywileióm ſámym/ od nas/ y od náſzych przodków im pozwolonym/ niekiedy derogowáli. SarnStat 61; niechcemy derogowáć Práwu niczyiemu. SarnStat 97, 267, 288, 360, 367, 1019 (11); Drugie rzemięſłá ábo zabáwy ſą Liberales, [...] bo kondycyey Sżlácheckiey nie deroguią. KlonFlis A2v.

derogować co (2): Hoyné potwiérdzenié Przywileiów ſtározytnych, którym choćby co derogowáli, ſámiz poſſeſſorowie przez niepráwné vzywánié: tedy ie do piérwſzégo ſtanu ich, y mocy przywodzi. SarnStat 61, 414.

derogować czym (3): PaprUp Lv; Czego obecnie przeſtrzégáć ma Hetman Polny/ nie deroguiąc tym nic iednák władzéy Hetmáná Koronnégo. SarnStat 366, 216.

derogować w czym (1): Kommiſsarze do Zmódźi wyſzlemy/ którzyby poſtánowili y okazáli drógę narodowi ſzlácheckiému/ [...] wſzákóż nic nie deroguiąc w tym obyczáiowi dawnému. SarnStat 1222.

Szereg: »derogować a(l)bo abrogować« = derogare ... abrogare JanPrzyw (3): yſzbi [...] ſtalo ſie co takowego timto prawom Statutom [...] ſwobodam/ y wolnoſciam przeciwnego/ ábo ze biſmy im derogowac abo abrogowac [...] ſami przes ſie czijm chcieli/ thedi wſzitko zadnei mocy/ ani wagi miec niema PaprUp Lv; [przekład tego samego tekstu] SarnStat 13, 164.

Synonimy: kasować, kazić, odrzucić, psować, umniejszać, umorzyć, uwłaczać.

Formacja pochodna: abrogować.

AC