[zaloguj się]
[pdf]

DRAPIEŻCA (25) sb m

-że- (9), -ſc- (8), -ſzc- (5), -żcz- (1), -ſzcz- (1), -ſcz- (1).

Pierwsze a pochylone, końcowe jasne, e jasne (Cn e pochylone).

Fleksja
sg pl
N dråpieżca dråpieżc(e), dråpieżcy
D dråpieżc(o)m
A dråpieżcę
I dråpieżcą dråpieżcami
L dråpieżcåch
V dråpieżco

sg N dråpieżca (9). ◊ A dråpieżcę (1). ◊ I dråpieżcą (2). ◊ V dråpieżco (1). ◊ pl N dråpieżc(e) (2), dråpieżcy (2); -(e) WujNT, -y SeklKat; -(e) : -y BielKron (1 : 1). ◊ D dråpieżc(o)m (3). ◊ I dråpieżcami (4). ◊ L dråpieżcåch (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Grabieżca, rabuś, łupieżca, rozbójnik; zdzierca, wyzyskiwacz, złodziej; raptor, vulturius homo Mącz, Cn; direptor, ereptor, spoliator Mącz; accipiter pecuniarum, congero, feles, furunculus, harpax, plagiarius, plagiator, rapacida, rapax, rapinator, rapo, summanus, tagax, trahax vulturius homo Cn (25): HistAl D8v; Kſiążę Zámbei/ [...] ieſt wielki drapieſcá/ Arábom pobiera gwałtownie wſzelkie zboża ná polu. BielKron 456; Arábowie drapieſcy. BielKron 456 marg; Mącz 512a; [ludzie] ktore Oycowie święći drapieżcámi zową/ kthorzy w niedobry vrodzay záchowáią zboże/ áby dla nich żywność drożſza y ciężſza byłá. KuczbKat 330; SkarŻyw 571; Zda ſie to rzecż rowná wydrzeć ſługom Bożym dźieśięćiny/ y żywność od Bogá vprzywileiowáną ich. Słuchay tákowy drapieżco/ co Pan Bog mowi przez Máláchiaſzá? PowodPr 24.

W połączeniach szeregowych (15): Nos wielki proſty na konczu zkrzywiony/ iako v Iaſtrząba, znamio. naſmiewcę, łakomcę, drapieżczę, wſzakoż ſmiałego GlabGad N7v; SeklKat L3v; KrowObr 64v; BielKron 443v; Direptor, Drapieżcá/ wyłupnik. Mącz 346c; Spoliator, Drapieſzcá/ Złodziey obłupiciel/ łotr/ morderz. Mącz 409d, 346a, c; Gdyż ſie tu nie mowi o ſyniech krzywoprzyſięſcach/ bluźnirzoch/ cudzołożnikach/ drapieſcach/ mężoboycach RejPosWstaw [413]v; BudNT 1.Cor 5/11 [10], 12 [11]; CzechEp [408]; WerGośc 267; áni złodźieie/ áni łákomi/ áni piiánice/ áni złorzeczący/ áni drapieżce [rapaces] nie odźierżą dźiedźictwá kroleſtwá niebieſkiego. WujNT 1.Cor 6/10, 1.Cor 5/11.

Wyrażenie: »drapieżca łakomstwa wielkiego« = drapieżca o wielkiej chciwości (1): Y ćiebie opłákána Polſko [Bóg] nieżycżliwym Iuż chce bronić drapieſzczom łákomſtwá wielkiego. KmitaPsal A3.
Szeregi: »niesprawiedliwy i drapieżca« (1): tych ktorzy dźieśięćin nie dawáli názwał [Pan] nieſpráwiedliwymi y drapieżcámi. PowodPr 24.

»drapieżca a okrutnik« (1): A ktorzy [rodzice] záś názbyt łákomi/ [...] y bywáią też przykłádem tákimże dzyatkom ſwoim/ ták że też nie bywáią poruſzeni inſzych potrzebámi/ ále nieludzkimi á niemiłoſiernemi drapieſcámi á okrutniki sſtawáią ſie. RejPosWstaw [412].

Synonimy: chwytacz, drapacz, gwałtownik, łapacz, łotr, morderz, obłupiciel, okrutnik, rozbojca, unosiciel, uwodnik, wyciemiężnik, wydzieracz, wyłupnik, złodziej.

Cf DRAPIEŻNIK

KN