a. Zdanie czasowo-uprzednie; quando Vulg, PolAnt, JanStat; ut Vulg, PolAnt; cum, dum, postquam, ubi Mącz, Cn; postea quam Modrz [w tym: w antepozycji (6188), w postpozycji (821), w interpozycji (950)] (7959): yako yą maczyeya gromv sbyl gdym y zasthąl wesgodzye [lege: we szkodzie] swey wgayv ZapWar 1511 nr 2095 (19); gdi ſzye wroczyczye do pana ſſwego powyeczye. prziyaſzn samſzyeczkam od Ieo Kro. mczi panv Voyewodzye LibLeg 11/183 (36); PowUrb +3v; MetrKor 38/502 (5); March¹ A4; March¹ Wiet A2; Liſzká potym k domu przyydzie/ A gdy ſwych liśiąt nie naydzie: Porozumiáłá orlą zdrádę BierEz H3; A gdy ſie z łowu wroćili: Zwierzyny wiele nábyli: Tám Więc lew oſłowi mowił BierEz K4 (108); za ſie ona gwiázda która ijm gdy do Ieruzale^m przyſſli zginęla/ przed nimi ſſla OpecŻyw 24 (158); OpecŻywSandR nlb 2 (2); OpecŻyw Cv; Gdy knim zeydźie/ ſpołem ſie prziwitaią/ ij ijmą go żędacz od pana Swewolé [...] aby knim przyſzedł ForCnR B2 (9); PatKaz I 12v (3); PatKaz II 66 (12); PatKaz III 98v (9); HistJóz Av (36); TarDuch A3v (4); gdy ſtich zioł ſtłuczonych vcżyniſz cżopek przycżiniwſzi knim prochu s koſci ſloniowey/ włoż gi tham do macicze FalZioł I 83b; gdi vſchnie ſtaie ſie barzo białą FalZioł III 3v (122); BielŻyw 5 (40); Cżemu nie kiedy ludzie chorzi bierzą zdrowie gdi zakuſzą pokarmow ktorich ſie im zachce w niemoci. GlabGad K7v (22); March² Dv (4); MiechGlab 7 (24); KlerWes Av (2); March³ V4 (2); WróbŻołt H8v (24); gdy zoſtał Baccałarzem w naucze S. piſma wzięt na kaźnodzieyski ſtolec do poznania. WróbŻołtGlab A4 (3); RejPs 24 (34); ComCrac 13; A gdi thento madeyczik rano wſthall na zacziągu panſkim aſch do poludnia byll LibMal 1543/72 (23); RejRozpr A3 (5); ConPiotr 34; SeklWyzn b4 (8); Kiedym pomniał na on ſwoy ſen czom gi o ſnopkoch miał Z ocżu mi ſie łży rzućiły gdym to naiawi znał RejJóz O7v (27); Karał pan Bog ſrogo zydy/ gdi byli ſobie za boga ćielca vczinili SeklKat E (15); RejRozm 401 (3); RejKup b4v (55); HistAl A (64); KromRozm I M4 (4); Gdym przyiaciół do Legátá/ tamem śię wiary (nieſtetys) odprzyśiąkł MurzHist N2 (40); MurzHistSekl ktv; A gdy odprawił rzéſze [Et absolvens turbas]/ wſzedł na gorę oſobno modlic się MurzNT Matth 14/23 (28); MurzNTSekl A2; A gdy był przyſſedł Cephás do Antyochiey/ ſprzećiwiłech mu ſye w twarz KromRozm II q2 (9); KromRozm III C4v (11); Diar 41 (9); DiarDop 118; MrowPieś A4; BielKom G4v (7); Niechby wtem náſládowáli oracżow/ ktorzy náſiawſſy zboża/ nye záraz gdy wznidzye onego żną álbo ſieką GliczKsiąż I4v (37); LubPs A3v (22); A gdy iuż obwiniony práwem będźie przezyſkan/ Sędźia Exekucyą nád nim cżyni. GroicPorz Cv (23); KrowObr C (9); W dobryć też był obycżay to Saul chciał dzyáłáć/ Gdy wzyął miáſto Sycelek/ ofiáry zápaláć. RejWiz 182v (51); A gdy ſye náiedli y nápili [et post cibum et potum] wſthawſſy ráno/ przyſyęgli ſobie zobopolnie Leop Gen 26/30; A gdy iuż zlicżon był lud/ ruſzyło Dawidá ſerce iego [Percussit autern cor David eum, postquam numeratus est populus] Leop 2.Reg 24/10 (318); OrzList c2v (4); UstPraw G3 (3); KochZuz A4v; RejFig A5 (17); RejZwierz 2v (46); Gdy to poznał wſzytek lud/ podobáło ſie iem [Et omnis populus cognoverunt et placuit]/ á wſzytko cokolwiek Krol vczynił/ wdźięczno prziymowáli. BibRadz 2.Reg 3/36 (201); Goski A4v (7); OrzRozm N2v (13); Temu to Tárquiniuſowi gdy do Rzymá przyſzedł/ Orzeł ziął cżapkę z głowy BielKron 102v; Ale przyiechawſzy z Rzymá/ gdy pocżął w Moſkwi kázáć á rozwodźić y náucżáć cżłonkow Krześćijáńſkiey wiáry/ poimáli go. BielKron 388 (1428); GrzegRóżn A2 (6); KochSat A4; KwiatKsiąż E2v (3); Mącz 137a (15); OrzQuin B2v (5); Prot A3v (4); SarnUzn A2 (5); Nád tho iáiec kurzych gdy ie kápłunią náſuſzyć/ thákże y prośięćich/ kiedy ie kleśnią SienLek 112 (65); LeovPrzep Fv (3); RejAp CC (145); GórnDworz C4v (93); GrzepGeom B (3); trzećiey nocy gdym ćie pocżęłá ſzedł odemnie do źiemie ſwiętey á tákżem go niewidáłá. HistRzym 82v (51); A gdy ſie thy rzecży dzyać pocżną/ pátrzaycie á podnoſcie głowy wáſze/ ábowiem iuż bliſko ieſt odkupienie wáſze. RejPos 4v (286); RejPosWiecz³ 98 (3); BiałKat 66 (18); BielSat L4v (8); GrzegŚm 9 (13); Lecż gdy y ten [wor] wyiąwſzy podano przed pány/ Wyſypą na ſtoł áżći w nim bite licżmany. HistLan Fv (6); KuczbKat 130 (4); Olimpia Alexándrá wielkiego mátká/ gdy iey powiedziano o iednym dworzáninie zacnym Alexándrowym iż ſie także z miłośći á nierozmyſlnie ożenił/ [...] powiedáłá: Iż ſie ten tylko ocżymá ożenił RejZwierc 31v (127); BielSpr 3 (51); KochMon 31 (2); WujJud 159v (6); WujJudConf 63v (3); RejPos Rozpr b3v; RejPosWstaw [21³] (8); á gdy rok wyſzedł [et in fine dierum] vproſiłem ſię v krolá. BudBib 2.Esdr 13/6 (78); HistHel B (4); WierKróc A3; BiałKaz G3v (8); A gdy oni poſzli [His autem euntibus] nácżął Iezus mowić tłuniom o Iohánie. BudNT Matth 11/7 (47); Głoſniey też Flákce lirá ſtokroć twoiá brzmiáłá/ Gdy ſie v Mecenaſá wdzięcżną być poznáłá. StryjWjaz A2v (10); A ták ſie wprzod roźdźielone domy ze dwu bráciey/ to ieſt Nátáná y Sálomoná żłącżyły /gdy na mieyſce potomſtwá Sálomonowego náſtąpił potomek Nátánow Ioás CzechRozm 151 (34); PaprPan Q3 (35); Ale potym z domu onego bálwierzá/ ábo będąc gwałtem wywlecżony/ ábo gdy ſam dobrowolnie wyſzedł [seu sponte discedens]/ na vlicy zábit. ModrzBaz 31 (41); SkarJedn 28 (47); KochPs 154; gdy na to mieyſce przyſzłá/ vyrzy á ono rzeká wezbráłá SkarŻyw 192; Gdy tedy przywiedzioná ieſt przed Sędziego: zbieżeli ſię oni niecżyśći/ ktorzy ią widzieć dawno chćieli á niemogli SkarŻyw 341 (436); ZapKościer 1579/2 (12); MWilkHist C (7); A Połoczánie (gdy ſię w tym Hlebie oſtáteczný potomek Xiążąt Połockich z Litwy zámknął/ bo bez potomſtwá vmárł/ poczęli ſobie po ſtáremu wolno żyć StryjKron 275 (100); Ktora rzecż/ ábo rácżey fundáment wiáry X. K. iáko ieſt zły/ to ſie potym pokaże: gdy ſię kilká dowodow/ ktorymi rzecż ſwą wywodźi/ na plác wyſtáwią CzechEp 226 (33); CzechEpPOrz **3v (2); KochJez A3 (2); NiemObr 23 (17); KochFr 7 (4); KlonŻal C3v (5); KochDz 106; KochPhaen 2 (3); KochSz A4 (2); KochWz 136; ReszPrz 58 (2); ReszHoz 124 (5); ReszList 167 (3); WerGośc 216 (17); WerKaz 282 (3); gdy godzinká minie: Ná zad ſie powtore nigdy nienáwinie. WisznTr 35 (7); BielSen 9; BielSjem 18 (4); A gdy czás prziydźie oſtátniéy potrzebie/ Ledwé ſye naydźie/ kto ćiáło pogrzebie KochPieś 17 (2); KochSob 66 (2); PudłFr 21 (4); Toż też Zydowie zeználi/ ktorzy v grobu leżeli/ gdy do Miáſtá przybieżeli ArtKanc F3 (42); BielRozm 24; zgodá/ miłość miedzy ludźmi gorętſza/ niżli ią widźimy teraz/ gdy práwo piſáne náſtáło. GórnRozm Ev (15); PaprUp C3 (12); ZawJeft 19 (4); ActReg 7 (20); GostGosp 24 (14); GrochKal 10 (2); Phil C (33); Aza vbłagam Gréki/ gdy furiia minie GórnTroas 48 (22); GrabowSet Cv (7); KochAp 11; KochFrag 30 (2); OrzJan 14 (9); LatHar +5v (38); KołakCath A4v (4); A gdy ſię z niego nágráli/ zwlekli go z purpury/ y oblekli go w ſzáty iego WujNT Mar 15/20 (293); WysKaz )?( 2 (11); JanNKar C2v (3); gdyſmy z Bozkiégo zrządzenia z błędów Pogáńſkich/ y z ćiemnośći do świátlości [...] byli przywiedźieni: y gdy potym nas Pan Bóg ná Królewſki ſtopiéń wſádźić raczył/ do tegoſmy pilność ſwą przyłożyli SarnStat 195 (117); SiebRozmyśl F3v (22); GrabPospR N4; Wybrány zá Xiążę roku 780. gdy napierwey do ſłupá przybieżał/ ná ktorym byłá czapká Xiążęca położoná. KlonKr B (5); KmitaSpit A3 (16); Także też gdy przed tyśiącem lat Aryáńſka ſektá krześćiáńſtwo byłá iákmiarz opánowáłá: rozumiano poſpolićie/ że iuż wiárá kátolicka záginąć miáłá. PowodPr 55 (31); A gdy Pan IEZVS w niebo wſtąpił/ a piſáney ięſzcze Ewángeliey nie było/ kogoż ludźie ſłucháć mieli? SkarKaz 118a (48); Pozno dom zły goſpodarz wſpiera gdy vpádnie. CiekPotr )?(3 (10); CiekPotrOstr )?(3; CzahTr D4 (6); GosłCast 20 (2); PaxLiz E3v (5); SkarKazSej 668a (28); KlonFlis D3 (17); SkorWinsz A3v (2); SapEpit A2; KlonWor 7 (19); PudłDydo A3v; on w pierwſzey oyczyźnie/ Gdy moc błąd wźiął bezbożny/ ſam ſie opárł/ iż nie Zgáſłá powſzechna wiárá SzarzRyt C2v (4).

Połączenia: »gdy ... a« (16): Theż gdy vcżyniſzkurzenie z Maiorany/ z bylicze/ to ieſt vwarzywſzy thi zioła ſpołem a nad oną parą ma ſie pani naparzać/ ábowiem maciczę cżiſci FalZioł I 84a; Też gdy ktho polną drijakiew ſtłucze z babką przymieſzawſzy do nich wodki rożaney ſtrochą ocztu á ſtego vcżyń plaſtr/ ktory ieſt dobri na bolącżkę Antrax FalZioł I 136c (11); A gdy niektorzy znich przyiácháli do miáſtá Edyſy/ a nie znáiąc go dawáli iemu iáłmużnę miedzy inymi vbogimi HistRzym 123v (2); Też gdi był Pan Bog podnioſł ſrogą plagę ſwoię nád ludem onym ſprzećiwnym woley twoiey/ ktorzy ſzemráli przećiwko Pánu ſwoiemu/ thák iż ich iuż było cżternaſcie tyſięcy zginęło: á ná prośbę Aaronowę wnet przeſtáłá pomſtá Páńſka oná. RejPos 202 (2); BudNT Luc 14/1.

»gdy ... ali(ć) (a. aliżci, a. aliści, a. ażci)« (15): Gdy poźrzał ku południu/ áliżći pan drugi/ Też takież roſprá- wuie rozmáite ſługi. RejWiz 166 (4); A gdy ſie nalepiey vpokoił/ áli záſię wielkość Thátárow przez wieśći przyſzłá do Sędomierzá BielKron 361 v; Cum haec maxime scriberem ecce tibi Sebolus, Gdym ſie ná tym pilnie zábáwił álić prziſzedł Sebolus Mącz 99a; RejAp 135; Ale gdy gi wykonał: áżći iuż też vſtáł. CzechRozm 191 (3); PudłFr 22 (2); WujNT Luc 7/12 (2); WysKaz 9.

»aż gdy« (53): GlabGad C7; MiechGlab 56; RejJóz G8; LubPs Y5; RejWiz 37v; BibRadz 1.Reg 6/6; Stara to nauka v nich/ ale Krześćiánom niedawno obiáwioná ieſt/ áż gdy nawykli piſmá żydowſkie^go dobrze. BielKron 46; áż gdy ſie Krześciány ſtali przez przypędzenie Kárłá wielkiego/ toż ſie piſmá vcżyć pocżęli BielKron 281v (12); SienLek 42; RejAp 76v (4); RejPos 54v (5); RejZwierc [121]v (2); ModrzBaz 116v (2); SkarJedn 165 (3); Aſz gdy go ſtárſzy ſpyta: co ſię ſtało/ cżemu ſię fráſuieſz? Rzecże SkarŻyw 183 (14); CzechEp 233; GórnRozm H; ActReg 3v; KołakCath C5; Aż gdy miłość mocna/ y tá co wſzytko przemoże/ sſtąpiłá z niebá: dopiero ſię ten cud ziáwił. SkarKaz 159a.

»gdy ... (tu, to) dopi(e)ro(ż) (a. dopi(e)rko), (tu) dopi(e)ro gdy, dopiro ... gdy« (30 : 6 : 1): BierEz K2 (2); FalZioł V 41v (2); RejJóz I4v; Tu dopiero gdi obaczil Yſz ſie wten bląd tak wdacz raczil Stoy patrzi wierczi piętą RejRozm 403; A gdy o inſzych rzeczách powiedaiąc/ do rozumu człowieczego przyſzedł/ toć dopiéro miary niemá wokazowaniu przećiwko człowiekowi łaſki bożyi MurzNT 103v; GliczKsiąż H8; LubPs A4; Zydowie prętko iedli Báránká/ wy go záſię pierwey tztherzy niedziele w ſlupie chowacie/ á gdy zwietrzeie/ toſz go dopierko iećie? KrowObr 183v; RejWiz 190; Cierpćie mię niechać mowię/ á gdy ſie námowie dopieroż ſzydźćie. BibRadz Iob 21/3 (2); Apud aram consultare. Prover. Dopiro ſie rádźić/ gdy ſie yuſz rzecz poczęłá. Mącz 13b; RejAp 3v (5); GórnDworz Rv; nákoniec gdj iuż dokońcżył wſzytkich ſpraw zbáwienia ludzkiego/ [...] tu dopierko y nád przyrodzenie racżył okazáć dziwną możność Boſtwá ſwoiego RejPos 5 (9); RejZwierc 187; y dopiero gdy iuż ſłońce weſzło/ przyſzedł Lot do Zoár CzechRozm 42v (2); SkarŻyw 558; StryjKron 467; CzechEp 233; GórnRozm H; każdy z was niech odkłáda v śiebie/ chowáiąc co mu ſię podobá: áby niedopiero gdy przyidę/ ſkłádánia były. WujNT 1.Cor 16/2; SkarKaz 159a.

»gdy ... i« (16): ZapWar 1532 nr 2414; Też gdy vzrzał iednego młodziencza na twarzy ſzkaradego, ale obycżaiow dobrych y rzekł, dobrota duſze iego wiele kraſi, iego twarzy przydawa. BielŻyw 74 (3); RejPs 168v; Gdy wylaná ieſt ſporká na kxiążętá: y dopuśćił im błądzić na niedrożnych mieſcách [Effusa est contem- ptio super principes et errare fecit] Leop Ps 106/40 (2); Kámbizes gdy vźrzał/ Y ſam z nim zápłákawſzy/ łáſkáwie gi chował. RejZwierz 33v; BielKron 64v; A ty gdy to vbacżyſz/ wyiąwſzy twoy miećż/ y zetni iego głowę. HistRzym 103v; RejPos 149v; RejZwierc Aaa (2); A gdy przyſzedł Chuſzái [...] do Awſzálomá/ y rzekł Chuſzái do Awſzálomá/ żyw krolu BudBib 2.Reg 16/16 (3).

»naonczas (a. natenczas) gdy, gdy ... natenczas, natenczas (a. naonczas) ... gdy« (12 : 4 : 2): LubPs E marg; Ná on cżáſz gdy iuż doroſł Moizeſz/ wyſſzedł do bráćiey ſwoiey: y vzrzał nędzę gich Leop Ex 2/11; A gdy vſlyſzyſz głos odráżáiący ſie ná wierzchu gruſzek/ ná then cżás vderzyſz ná nie Leop 2.Reg 5/24 (3); Toć ſię ná then cżás okaże/ gdy grzech będźie zgłádzon/ y śmierć zwyćiężoná BibRadz II 88a (4); á day mu ią pić ná ten czás/ gdy ſye práwie nabárźiey roſpali SienLek 139v; RejPos 259 (4); BudBib 1.Par 21/28; HistHel B; bo ſie ná on cżás nie wypełniły/ gdy żydowie z Bábilonu przyſli CzechRozm 118; PaprUp B4; LatHar 330.

»gdy ... natychmiast, natychmiast gdy« (30 : 4): OpecŻyw 71 (2); Iezu ienżes y piotrowi gdi ſie pocżął pogrężać natychmiaſth rękę podał. TarDuch B3v; Gdy ſie iuż narodzi niemowiątko, Nathychmiaſt mu pępek obrzezać FalZioł V 34v (4); Nátychmiaſt gdy dziecię vpádło ná ziemię sſtáło ſie okrutne grzmienie j gromy HistAl A6 (15); LubPs hh4; KrowObr 134; Leop Mar 14/45 (2); BibRadz Mar 4/45 (2); BudBib 2.Mach 7/10; A gdy wyſzli z łodźi/ nátychmiaſt go poználi WujNT Mar 6/54 (4); WysKaz 9.

»gdy ... (a) oto« (20): OpecŻyw 164; Bo gdy Heród vmarł/ oto Angiół [Desinente autem Herodo ecce angelus]: pańſki vkázáł śię weſnie Ioſephowi MurzNT Matth 2/19; Leop YY4v; BibRadz 3.Reg 19/6 (2); RejAp 85v (4); RejPos 35 (2); A gdy przeſtał mowić/ a oto ſynowie krolewſcy przyſzli/ y podnieśli głoſy ſwe á płákáli BudBib 2.Reg 13/36 (4); BudNT Matth 2/19; WujNT Matth 2/1 (4).

»potym gdy, gdy ... potym, potym ... gdy« (252 : 31 : 27): PowUrb +3; BierEz C4 (8); OpecŻyw 37v (6); PatKaz III 153v; HistJóz C3v; gdy iuż przeczedziſz/ potym oczukruy czukrem bieluchnym FalZioł II 21c (25); BielŻyw 5 (6); GlabGad K8v; March² D3; MiechGlab 16 (5); LibLeg 7/31 (2); Potem gdy ich doległo rozliczne oćiążenie/ vćiekłi ſie znárzekániem ku pánu ſwemu RejPs 159v; ComCrac 16; LibMal 1543/74 (4) RejJóz H8 (3); SeklKat D; RejKup c8v (4); HistAl Ev (8); Pote^m śię do niéi gdy śię ſtobą źle sſtanie choc by rád niewrocziż MurzHist M3; MurzNT 103v; MrowPieś A4; GliczKsiąż M5v (2); GroicPorz i3 (3); RejWiz 39v (3); Leop Gen 22/1 (9); RejFig Aa 3v (3); Ten gdy Perſy poráził/ Poz Mácedony/ Szukał prętko przymierza RejZwierz 26v (7); BibRadz Gen 5/10 (32); Ale potym vpadł gdy ſie Pan Kryſtus národził BielKron 135 (46); OrzQuin T2v; SienLek 146 (7); RejAp lv (4); GórnDworz F7v (8); HistRzym 30 (3); Ták iż potym gdy ſzedł miedzy zyemie á miedzy miáſtá ony/ ſámy mury pádáły RejPos 175 (20); GrzegŚm 60; HistLan A3 (2); KuczbKat 50; RejZwierc 7v (8); BielSpr 5v (3); RejPosWstaw [41⁴]; BudBib 1.Mach 5/30 (5); CzechRozm 8 (7); PaprPan Qv (2); A potym gdy ſię Krolá vpornie domagáli/ dał go im z gniewem ModrzBaz 75v (3); SkarJedn 182 (3); SkarŻyw 188 (7); StryjKron 26 (17); CzechEp 207 (2); NiemObr 25; KochWz 137; WerGośc 242; A gdy iuż był ták okrutnie ná ſwym ćiele zrániony/ potym z Krzyżow był podnieśiony ArtKanc D18 (4); ActReg 148; GostGosp 114; Phil C3; Potym Kálchás wieſczek gdy pytan był, coby zá przyczyná dźierżáłá okręty Gréckie, powiedźiał GórnTroas 6; LatHar 350; WujNT Matth 4/2 (5); SarnStat 584; SiebRozmyśl [A4]v (3); CiekPotr 59; KlonFlis G3v (2); KlonWor 73; PudłDydo A3 (2).

»gdy ... tedy (ć, -ż) (a. teda), tedy ... gdy, tedy gdy« (604 : 5 : 5): March¹ A2; BierEz C4 (4); OpecŻyw 55 (5): PatKaz II 43v (7); gdi kwiatek opadnie/ thedi nanim iagody zielone zoſtaią. FalZioł I 114a (67); BielŻyw 2 (5); GlabGad B2v (15); tedy gdy w będny vderzą, ony zwierzęta pocżną vciekać przełeknąwſzy ſie MiechGlab 24 (19); gdy sią roſzgnyéwal thedy tho mowyl Czo mv zlyna do vsth przynyosla. LibLeg 7/97v (21); tedy więc dopiro będę naſyczon gdy ſie vkaże chwała twoia. WróbŻołt 16/15 (3); RejPs 66 (3); ComCrac 18v; LibMal 1543/68v (21); RejJóz F8v; RejKup bb2v; HistAl D2 (3); MurzHist C; KromRozm II k4v; Diar 39 (3); Tedy yęzyk moy prawdę twą opowyedáć będzye/ Gdy ná gruncye roſkazánya twoyego záſiędzye LubPs ccv (5); GroicPorz 1v (3); KrowObr 28v (6); RejWiz 35 (4); Leop Ex 19/13 (12); UstPraw A4 (13); RejZwierz 6v (5); Tedy ſtąpił Duch Boży ná Saulá gdy ty ſłowá vſłyſzał BibRadz 1.Reg 11/6 (61); BielKron 26 (10); KwiatKsiąż N (2); SienLek 64 (3); RejAp 3 (16); GórnDworz C3v; HistRzym 2v (5); RejPos 1 (81); RejPosWiecz² 93; BiałKat 176; GrzegŚm 42 (2); HistLan B2 (5); on ſtárzec Symeon ſwięty gdy pozbał zbáwicielá ſwego ná ręku twoich/ tedy prośił Páná áby go iuż opuśćił RejZwierc 167v (30); BudBib bv (50); MycPrz II B3; A gdy wzeſłá trawá y owoc vcżyniłá/ tedy iáwił ſię y ſtokłos. BudNT Matth 13/26; CzechRozm 16v (18); KarnNap B4 (2); ModrzBaz 28v (6); SkarŻyw 62 (9); ZapKościer 1580/17 (6); StryjKron 6 (4); CzechEp 24 (12); WerGośc 238 (3); WerKaz 282; ArtKanc G12v (2); GórnRozm A3 (2); ActReg 45 (2); GostGosp 82 (2); Ieſus tedy gdy wźiął ocet/ rzekł: Wykonáło ſię. WujNT Ioann 19/30 (20); SarnStat 19 (8); PowodPr 13 (3); CzahTr K4.

»gdy ... to(ż)« (17): PatKaz II 61; FalZioł V 107; LubPs Y5; Więc gdy Iáſiek doroście á ktemu Hánuśká/ To wełnę by z báraná drą s páná tátuśká. RejWiz 57 (3); BielKron 180v (8); RejAp 112v; RejPos 225v; Lecż gdy iuż k látom przydzie á iż ſie obacży/ To iuż też iego miłość ćiſzey krocżyć racży. RejZwierc 29v.

»gdy ... wnet(ki) (a. hnet(ki)), wnet gdy, wnet ... gdy« (107 : 3 : 1): BierEz M4; gdy ſie matki ſlodko oblapiły/ hnedki dzieeiątko wżywocie Elzbiety ſwięte/ obrociloſwe oblicżee ku żywotowi matki ſwee OpecŻyw llv (3); FalZioł I ll7d; BielŻyw 14 (2); LibMal 1552/167; Wnetem ia Mátuſſu tuſſył Gdy go skoro zá lás ruſſył Iże nam trudno miał vćiec RejRozpr H2v; RejJóz A3v; RejKup Qv (2); MurzHist C4 (2); MrowPieś A3v; GliczKsiąż D4v (3); gdy można ręká twoiá ná mocarzá tego/ Sciągnioná ieſt/ wnet też zyemiá z możnoſciámi iego Pożárłá LubPs gg3 (3); RejWiz 86v (8); Leop Dan 14/17 (2); RejZwierz 12 (2); BibRadz Mar 4/29; OrzRozm Cv; na Służbie ſtał ánthwos z wodą y ręcżnik/ bo on vmywa ręce wnet gdy przywita cudzoźiemce BielKron 435 (8); KochZg A2v; KwiatKsiąż C3v; SarnUzn B7; SienLek 70v; RejAp 106; GórnDworz A2 (4); HistRzym 88; RejPos 57v (10); BiałKat 248v; HistLan E; RejZwierc 45 (2); BielSpr 64; RejPosWstaw [21²]v; WierKróc A2v (2); StryjWjaz A2v; CzechRozm 235v; PaprPan Hh3; ModrzBaz 111; SkarŻyw 30 (6); Ale Glinſki Michał/ gdy mu Moſkiewski Smolenſkie Xięſtwo ze wſzyſtkimi przyległościámi podáć obiecał/ ieſliby go doſtał/ wnet ſię vdał ná Práktiki z Zołnierzámi StryjKron 737 (10); ReszHoz 125; ArtKanc A9 (5); GrabowSet R4; KochFrag 40; WujNT Matth 3/16 (5); KmitaSpit A3; KlonFlis E2v.

»gdy ...wtenczas, wtenczas (a. wonczas) gdy, wtenczas (a. wonczas) ... gdy« (8 : 6 : 6): gdi vmarl Stephan Woyewoda wten czas niektorzi lotrowie zebrawſchi sye y wtargnely wpanstwo ye^go Czes. Mczi LibLeg 10/66v; Cżego ſie w ten cżás dowiećie/ Gdy mię gárdły zápłáćićie. BierEz H; GliczKsiąż Ov; LubPs N4v (2); KrowObr 31v; RejWiz 159 (2); OrzList b2; BielKron 70 (5); Ale w ten cżás iuż gdy dokońcży tey ſwiętey ſpráwy ſwoiey/ á gdi ſie iuż wypełni licżbá przebranych iego/ iuż położy pręth ſwoy żelázny RejAp 97; Iáko y w on cżás gdy Mánáſſes on zły krol zgwałćił był wſzytkę chwałę Páńſką [...] powiedział wnet Pan prorokom iego RejPos 50v (2); RejZwierc 179; SkarŻyw 206.

»gdy ... wtym« (2): PowUrb +3; Potym walcżył z Zoroáſtrem krolem Báktryáńſkim/ á gdy go zwyciężył w tym vmárł BielKron 10.

»zaraz gdy« (1): Niechby wtem náſládowáli oracżow/ ktorzy náſiawſzy zboża nye záraz gdy wznidzye onego żną álbo ſieką. GliczKsiąż I4v.

[Przykłady, w których występuje czas teraźniejszy lub przyszły w jednym a czas przeszły w drugim ze zdań spojonych spójnikiem „gdy”, zostały wszystkie zacytowane.]

b. Zdanie czasowo-równoczesne; et, quando, ut PolAnt, Vulg; cum, dum Mącz; [w tym: w postpozycji (3317), w antepozycji (3057), w interpozycji (830)] (7204): ZapWar 1510 nr 2062 (25); BierRaj 20 (6); PowUrb +3v; March¹ A4v (3); March¹ Wiet Av; A gdym niebył ſen ią vſpił BierEz E2 (135); Gdy ſie tako modlil/ aniol ſie iemu vkázál ij pocżął go weſelitz OpecŻyw 5v; HDy przez pewny cżas z Iozefem panna mieſſkala/ a dzieciątko náſwiętſſeé Iezus mily w zywocie roſl/ bácżątz Iozeff pannę brzemienną/ wielmi ſie zaſmucil OpecŻyw 13; a bylo w ſobotę gdy mily Iezus vcżynil bloto ij otworzyl iego ocży. OpecŻyw 63 (124); OpecŻywPrzedm C3v; OpecŻywSandR nlb 5v (2); OpecŻywList C2; ForCnR D3 (2); MetrKor 57/115 (6); PatKaz I 6v (5); PatKaz II 22v (21); PatKaz III 97 (14); telko pámiętay na mię gdytz ſie będzye dobrze dzyało HistJóz A4v (12); TarDuch A6 (2); MVcha ieſt robak lotny ktori iako y pſzcżoła bęcży: gdy leci. FalZioł IV 29a; Gdy ſie iuż lato dokońcżawa a cżas ſie iuż ieſienny przybliża/ tego cżaſu narichley ſie pocżyna mor FalZioł V 72; Maią być zbierany gdy mieſiącza przybywa, Bo gdy iuż mieſiącz z chodzi: w nich też mocz ginie. FalZioł V 118 (67); Iaki chceſz być gdy ſie Bogu modliſz, takowy zawżdy bądz. BielŻyw 130 (19); BielŻywGlab nlb 12 (2); Iako Więc mowią Cięſzka boleſć gdy ſie chce ieſć. GlabGad G2v (32); March² D2v (5); vtonął gdy przez rzekę plony gnał z Wałach. MiechGlab 74 (29); BierRozm 27; KlerWes A2; LibLeg 7/34v (16); March³ T6v (2); wſzytko to było gdy pan bog dawał przykazanie Moyſeſzowi na gorze Synai. WróbŻołt V7v; wzgardzon ieſt pan Ieſus od żydow gdy był na tym ſwiecie, gardzą im y teraz fałſzywi krzeſciani gdy ſiedzi w niebie WróbŻołt Z6v (42); rozſtępowáłi ſie rzeki gdy przez nie przechodzić mieli RejPs 155v (37); ComCrac 12v; Item zeznal yſch paniey yedney thu na Rynku nyedawno seſſcz knaflikow ſrebrnich vrznal gdi oliwą, kupowala LibMal 1546/113; Brala nawyączey wkrakowye skalyeth pyenyadze pacholkom gdi ſſnya sipyali LibMal 1547/130 (64); RejRozpr Cv (6); LudWieś A4 (2); oſądzili mię w niebytnoſci moiei/ gdy m był na poſlvgach krolewſkich być heretykiem SeklWyzn g4 (6); RejJóz K4v (22); SeklKat F2v (18); RejRozm 398 (2); A żać było mało natym. Cżos mię dręċził gdys tu mieſkał RejKup s7 (40); Gdy było około iedennaſtej godziny na dźień/ pocżęło z láſow wychodzić niezlicżona wielkoſć ſloniow HistAl I2 (64); KromRozm I Mv (7); MurzHist E (28); Powiedźcie iſz go vczniowie iego/ wnocy przyſzedwſzy/ gdychmy ſpali [nobis dormientibus]/ ſą vkradli MurzNT Matth 28/13 (28); MurzOrt B2 (3); KromRozm II yv (3); KromRozm III E8 (6); Diar 50 (5); Poki żydzi w pracy byli/ W grzechoch hániebnych nie żyli/ A gdy ſwiát mieli k ſwey myſli/ Dla złośći w niewolą wyſzli BielKom D7 (11); robotnicy/ gdy co około roboty zácżynáyą/ mowyą yedńo/ w imyę Boże. GliczKsiąż K3v (43); Rádował ſye wſſytek Egipt gdy ſye od nich bráli LubPs Yv (44); tego widźiano gdy z gáiu wyſkoczył gdźie ćiáło zábitego leżáło GroicPorz hh3v (14); SeklPieś 19 (2); KrowObr 34 (20); A nálepiey ich ſłucháć gdy ſie ieden śmieie Z drugiegó/ bo w tych śmieſzkoch wſzytko wypowiedzą RejWiz 68v (77); Gdy Fáráo ſćiga Izráhelity/ á po ſuſſy w morze wſzedſſy ze wſzyſtkiemi ieznimi y z woży vtonął. Leop Ex 14 arg; vmyią w niey Aáron y ſynowie iego ręce y nogi ſwoie/ gdy będą mieli wnidz do Przybytku śwádectwá/ y gdy będą mieli przyſtępić do ołtarzá/ żeby ná nim offiárowáli wonne kádzidłá Leop Ex 30/20; A gdy Ezechiaſz z Izáiaſſem prorokiem Páná Bogá proſſą/ Angioł Boży rozpędźił woyſko Senácherybowe Leop 2.Par 32 arg; Gdy Tobiaſz młody ſſuka towárziſſá [...] tráffił ſie z nim Angioł Rápháel Leop Tob 5 arg; Gdy Aſweruſowi Krolowi pánien ſzukáią miedzy inemi przywiedziono było Heſter Leop Esth 2 arg (204); OrzList f4v (5); A on co go pozową będzye bliżſzy przyſiądz ná onę ſzkodę co ią oni oſzácuią/ gdy ią oględowáli. UstPraw E2; KochZuz A4v; RejFig Bb4v (30); to práwo mamy/ Iż dárow nie bierzemy/ gdy poſły bywamy. RejZwierz 35 (62); Modlitwá vtrapionego kiedy ieſt w vćiſku/ á gdy ſię przed Pánem żałobliwie vſkárża. BibRadz Ps 102 arg; Gdy go pytáli Fáryzeuſzowie o iego zwierzchnośći/ pyta ich o krzeſt o krzeſt Ianow. BibRadz Mar 11 arg (192); Goski A10v (5); OrzRozm F (23); Gdy thy powieśći po woyſce chodzą/ wieść przyſzłá pewna/ że iuż cżęść woyſká Ceſarzá Tureckiego Draw rzekę przebyłá BielKron 306v; á gdy było v Dłubniey rzeki/ obacżył Henrik wielką moc przećiw ſobie BielKron 357v (631); GrzegRóżn C3v (5); KwiatKsiąż A2v (19); Refectus sum cum tua lego, Serce mi ſie weſeli gdy twoye xięgi czitam. Mącz 116b (66); OrzQuin D2v (10); Godnym daway Vrzędy záras gdy wákuią Prot D3v (4); SarnUzn C8 (7); á nie wſzędy ſą Aptekárzé/ v których by ią gothową náleść mógł/ gdy iey komu potrzebá SienLek 163v (39); LeovPrzep a4 (20); RejAp BB2v (48); GórnDworz S7 (34); Ia gdym był dziećięćiem nie ine^go niepámiętam/ iedno że moj namileyſzy oćiec był hetmánem HistRzym 131 (28); Iákaż tho v nich byłá radość/ iákaż to v nich byłá pociechá/ gdy ſie poſpołu ſchodzili/ gdy ſobie ty wdzięcżne nowiny znośili RejPos 111v; pomni/ iż ſie był y krol y páni náſádzili ná zginienie ſwiętego tego/ a wżdy nie przyſzło áż s cżáſem/ á gdy byłá wola á przeźrzenie Páńſkie RejPos 323v (255); RejPosWiecz³ 98; Ludźie chrześćiáńſcy ſtárożytni/ czego ſye ſtrzegli gdy ćiáło páńſkie przyymowáli. BiałKat 278v marg (34); BielSat B4v (11); KwiatOpis A2 (8); GrzegŚm [A2]v (17); HistLan A4 (8); KuczbKat a2 (7); Bo iáko nas nie nie boláło gdychmy nie byli/ thákże nas theż pewnie nic boleć nie będzie kiedy nie będziemy. RejZwierc 115v; Bogacż nie gdy chce idzye álbo iedzye/ Lecż tám kędy go potrzebá powiedzie. RejZwierc 226v (120); BielSpr b4 (61); WujJud 5 (11); WujJudConf 9 (9); RejPosRozpr b4v (6); RejPosWstaw 21v (6); BudBib 2.Reg 13/28 (143); BudBibKaw A2; A gdy był bliſko miáſtá/ áż ku bronie prziydzye Vyrzy vbogą wdowę HistHel B2 (9); MycPrz I B4v (5); BiałKaz 133 (12); Mágdálená przyſzłá ráno/ gdy ieſzcże ćiemność byłá [tenebris adhuc existentibus]/do grobu. BudNT Ioann 20/1; Gdy tedy obiedwáli/ mowi Symonowi Piotrowi Ieſus. BudNT Ioann 21/15 (55); Ktory zá Achilleſá/ gdy żył/ ſtał Oycżyznie StryjWjaz A2 (11); CzechRozm 19 (56); PaprPan A3v (17); KarnNap B3 (2); Nieznośna ieſt w tey mierze piekárzow y ſzynkarzow przewrotność/ ktorzi po teyże cenie y chleb y piwo gdy zboźe tanie przedawáią/ iáko y kiedy drogo. ModrzBaz 33v (48); Bog będąc iuż do narodu ludzkiego łáſkáwſzy/ dodawałći rády gdyś to piſał. ModrzBazBud ¶5v; ModrzBazStryj ¶2v (4); SkarJedn 81 (22); KochOdpr D2v; Ieſzcze iedli/ ieſzcze im w gębie mięſo tkwiáło/ Gdy ſie páńſkie przeklęctwo ná nich okazáło. KochPs 116 (17); A gdy cźęſto do onego klaſztoru przychodził o nabożniéyſzych ſię zakonnikách pytáiąc [...] vſłyſzy iſz w onym klaſztorze powiádáią o iednym bráćie SkarŻyw 15; Gdy m był w Gázie v grobu S. Cyrá y Ianá/ tá pánienká przypádnie mi do nog SkarŻyw 99 (374); ZapKościer 1582/8v (10); KochTr 18; MWilkHist A3v (16); StryjKron A3v (72); Między pſzenicą a kąkolem/ gdy ſą trawą/ á ieſzcże zdbłá nie wypuſzcżą/ máłá ieſt rożnicá. CzechEp 40 (65); KochJez B4 (3); NiemObr 4 (14); Obá ći hetmánili/ gdy ná Olſzánicy Ná głowę porażeni Tátárowie dźicy. KochEpit A3v (3); Niebeſpieczno ſię woźić/ gdy mrok pocznie pádáć. KochFr 89 (9); KlonŻal A4v (8); KochPhaen 20; KochWz 138; ReszPrz 68 (4); ReszHoz 129 (2); ReszList 162 (6); WerGośc 220 (5); WerKaz 304; WisznTr 2 (7); BielSen I2 (4); BielSjem 2 (6); KochPam 80 (3); Orphoeowych ſtrón ſłucháły Srogié iędze/ y płákáły/ Gdy miłośćią vtrapióny Y pod źiemią ſzukał żóny. KochPieś 25 (7); GDy ſłóńce Ráká zágrzewa/ A ſłowik więcey nie ſpiewa: Sobótkę/ iáko czás nieśie/ Zápalono w czarnym leśie. KochSob 55 (2); KochTarn 76; A rozum práwie znácznie odemnie odchodźi Od ogniá/ który wemnie Muzę roſpaliły/ Gdy o twoich przymiotách ták wielé mowiły. PudłFr 72 (12); ArtKanc A3v (49); Nie bywáły tu pierwey takie cżáſy głodne/ Gdy ſtráwę kupowano zá pieniądze drobne. BielRozm 15 (10); GórnRozm A3v (14); KochProp 8; PaprUp C2v (7); ZawJeft 11 (4); Gdym zAndrzeiowa odiezdzał prawie na wsiadaniu przyszedł do mnie Siska. ActReg 89 (30); GostGosp 8 (19); GrochKal 12 (4); Phil H (14); GórnTroas 10 (26); KochPij C2v; DAſz wiele dobrá/ gdy ſię nie ſpodźieię GrabowSet D4v (70); KochFrag 26 (2); OrzJan 56 (9); OstrEpit A2; WyprPl A3 (5); LatHar +8v (68); KołakCath A4 (6); KołakSzczęśl Av (4); niecżuć było woyny/ Gdy bukowy ná ſtole ſtał kuffel nieſtroyny. Gdy Zamkow/ Murow/ Wáłow nie było y słycháć/ Cżłek z bydłem w gołym polu śmiał ſobie oddycháć RybGęśli B2 (8); A będąc (marg) A gdy byli. N L.S. (‒) w domu [cum domi essent]/ pytał ich WujNT Mar 9/33; niewiećie kiedy Pan domu Przyidźie: z wieczoráli/ ábo w pułnocy/ ábo gdy kury poią/ ábo z poránku WujNT Mar 13/35 (306); WysKaz 20 (2); JanNKar C2v; JanNKarGórn H; SarnStat 10 (82); SiebRozmyśl [A4]v (31); WitosłLut A3 (3); GrabPospR M2v (2); KlonKr A3 (11); KmitaSpit A2 (7); PowodPr 10 (22); Kiedyż ſię to sſtáło? Gdy ćiáło ſwoie dał do pożywánia/ y kreẃ do napoiu domownikom ſwoim. SkarKaz 158b (87); CiekPotr 13 (8); CiekPotrHerb )?(3; CzahTr Cv (8); GosłCast 9 (13); PaxLiz ktv (2); Gdy był w poimániu/ nieprzyiaćiele go do domu/ſłowu iego dufáiąc/ puśćili SkarKazSej 669a (36); KlonFlis B (21); SkorWinsz A2v; Przed trzydźieſtą lat byłem w Cżeſkim Kromołowie Gdy zdybano iednego ná tákowym łowie KlonWor 16 (24); PudłDydo A4; ZbylPrzyg A4v (4); Y ktoſz ták będźie ſzczęśliwy/ Kto ták w cnotách vtwierdzony/ Gdy prziydźie ná ſąd prawdźiwy/ By nie miał być potępiony? SzarzRyt Bv (4).

Połączenia: »gdy ... a« (11): TarDuch E; RejJóz M7v; LibLeg 11/172v; Záthym gdy ſie thá rzecż dźiałá w Melchinie/ á Krol Apollon pływał po morzu dziewięć lat żony żáłuiąc. HistRzym 21v (2); gdy ſie wielką tłuſzcża ćiſnęłá do niego/ áby ſłucháli ſłowá Bożego/ á on ſthał ná brzegu iezyorá ktore zwano Genázáret: A vźrzał dwie łodce ktore ſtały przy iezyerze RejPos 173v (3); Gdym bel na ten slugą v pána bernata Syedleczſkyego: a tam przy mnye pán bog raczyel skaracz pána ſzyedleczſkyego ZapKościer 1589/86; WujNT Mar 2/23 (2).

»gdy ... ali(ć), (a. aliści, a. ażci)« (11): A gdy [cumque] iuż wſtępował Dawid ná wierzch gory/ ná ktorey miał cżynić modłę Pánu: álić [ecce] ſie ſnim potkał Chuſai Leop 2.Reg 15/32 (3); Gdy ſie to iuż ták dzyeie/ áli w krotkim cżáſie/ Przyſzłá znowu przygodá/ drugi kłopot záſię. HistHel B2v (2); Lecż gdy on ták z ſobą to rozmyſlał [...] áżći go w tym Anioł Páńſki przez ſen nápomionął CzechRozm 161; MWilkHist 13; CzechEp 371; A gdy [cumque] pilnie pátrzáli zá nim do niebá idącym; áliśći [ecce] dwa mężowie ſtánęli przy nich w białym odźieniu WujNT Act 1/10 (3).

»aż gdy« (9): GlabGad O4v; áż gdy Papieſtwo wákowáło/ wſzyſcy iednoſtáynemi głoſy ná nię wotowáli áby byłá Papieżem BielKron 171v (4); SkarŻyw 56 (3); Ale ich niechćiał pokázáć nikomu/ [...] Aż gdy miał vmrzeć: ná ten czás tám wſkazał Po Philozophá/ y temuż vkazał One ſwe xięgi KochFr 63.

»(aż) dopiero gdy, dopiro ... gdy« (2 : 1): Abowiem ieſt ich zdániem rzecz málo [!] przyſtoyna. Dopiro ſłáć do Węgier y dáley po Konie/ Gdy widźim przećiw ſobie iuż dobyte bronie. Prot B4; Bá wiele nas/ cochmy ich przedtym niewidáli/ Aż dopiero gdy náſze ſnopki wytrząſáli WyprPl A2; PowodPr 10.

»gdy...i« (14): PatKaz II 58; A gdy brácya iego paſſąc bydło byli ná myeſcu ktore zwano Sychyem/ y rzekł do nyego Izrael HistJóz A2; Gdy iednego cżaſu Ariſtipus ſzedł mimo Diogeneſa á on płokał ſzałatę, y nałaiał Ariſtipowi Diogenes BielŻyw 57 (4); RejZwierz 11v; BielKron 72; HistRzym 33v; A gdy było Noemu [Et fuit Noach] pięć ſet lat/ y ſpłodził [et genuit] Semá/ Chámá/ y Iafethá. BudBib Gen 5/32; SkarŻyw 308; Gdyſzmy napyerwy yeſdzeli do zyczimyna Raycz tę brutkę na Imyę Katarzinyę. y ya ſzam pomagal raycz ZapKościer 1585/60 (3).

»naonczas (a. natenczas) gdy, natenczas (a. naonczas) ... gdy, gdy ... natenczas« (136 : 72 : 8): gdi Mikolai bil v rzepy swoye na then czas zdworu pana Marczina Dworzenskiego zoborzili ssia nany przyaczielie ZapWar 1558 nr 2686 (3); MiechGlab 35 (2); LibLeg 11/173v (2); WróbŻołtGlab A2; RejPs 59v; ComCrac 18v; LibLeg 1546/123v (3); ConPiotr 31; Diar 66; DiarDop 103; LubPs B3 (11); GroicPorz c3 (2); KrowObr 74v (2); ABowiem otho w one dni/ y ná on cżás /gdy náwrocę więźienie Iudſkie/ y Ierozolimſkie: zgromádzę wſzyſthkie národy y zwiodę ie do padołu Iozáffát Leop Ioel 3/1 (10); Ná then czás było mu ſzeſnaſćie lat gdy zoſtał Krolem BibRadz 4.Reg 15/2 (30); ten był ieſzcże w więźieniu ná then cżás gdy był Herberſtáin w Moſkwi BielKron 428v (10); Dicam tibi tum demum quando usus poscet, Na tenći czás dopiero przipomnie/ gdy czas będzie potrzebował. Mącz 81c (3); Prot A4 (2); SienLek 141v; RejAp 161; GórnDworz P4 (6); RejPos 18v (21); HistLan F5v; RejZwierc 228; BielSpr 69 (2); WujJud 198; BudBib 2.Par 36/5 (8); BudBibKaw A2v; MycPrz II C2v; tych słow na on czás ieſzcże w Greckich kśięgach nie było/ gdy Nowy teſtáment na Laćinſki ięzyk przekłádano. BudNT przedm b6v (7); CzechRozm 22v (25); PaprPan Ggv (2); ModrzBaz 113; SkarJedn 128 (2); KochPs 173; SkarŻyw 141 (3); MWilkHist H2; CzechEp 254 (4); NiemObr 106 (2); KochFr 99 (2); ReszPrz 83; ActReg 21 (3); GórnTroas [3]; KochCzJan A2v; OrzJan 39; LatHar 635 (2); KołakCath A4; WujNT 237 (7); SarnStat 577 (12); SiebRozmyśl K; SkarKaz 548a (3); CiekPotr 76; NA ten cżás gdym ſzcżęſzliwy ia w ſzcżęśćiu nie vfam CzahTr B; SzarzRyt Dv.

»gdy ... natychmiast, natychmiast gdy« = ut primum, simul atque, vixdum Cn (7 : 3): GDy tak kſiąźęta kaplańſcy ij licemierniey otym gádali/ natychmiáſt opętál zlyduch ſerce Iudáſſowo OpecŻyw 83; FalZioł V 20a; HistAl [13] v (2); BielKron 323; BudBib Sap 18/17; A nátychmiaſt gdy ieſzcże on mowił [et continuo adhuc loquente illo]/ kur zapiał. BudNT Luc 22/60; WujNT Mar 1/42 (3).

»gdy ... (a) oto (a. owaciem)« (27): A gdy ſię táki zámęt sſtał/ Owaćiem poſeł przybieżał BierEz F; MurzNT Matth 17/5 (2); Leop 4.Esdr 11/29 (2); á gdy przychodźili ku winnicom/ oto lwię zábieżáło mu rycząc. BibRadz Iudic 14/5 (10); RejPos 220v (2); A gdym ſię przypátrował rogom/ á oto rog inſzy máły wyraſtał miedzy nimi BudBib Dan 7/8 (3); WujNT Matth 1/20 (7).

»podtenczas gdy, podonczas (a. podtenczas) ... gdy« (2 : 2): wſpominam páná Ianá Kochánowſkiego/ ktorego wirſze pod then cżás gdy go ia wſpominam ieſzcże ſie były nie wſławiły GórnDworz B6; Xiązę Maximilian [...] więtszego woiska dla pokrzepienia sposabiał/ y oczekiwał, pod on czas prawie gdy Derguth Czaus do Krakowa doStanow Koronnych y do Kr. IM iachał. ActReg 121 (2); Co y pod ten czás Polſki nie minęło, Gdy w niey drugi raz dwánaśćie rządziło. KlonKr A4.

»przez ten czas gdy« (1): Dum calciantur. Przes ten czás gdy ſie prziobuwayą. Mącz 97c.

»gdy ... (a) tedy(ż) (a. teda), tedy(ć) ... gdy, tedy gdy« (374 : 22 : 7): ListRzeź w. 8; PowUrb +3v (2); Iakom ya go tedy sbyl gdy my sya wgayv nyedal wziacz zmoyey skody ZapWar 1521 nr 2216 (3); OpecŻyw 1 (12); MetrKor 40/822 (2); PatKaz I 17 (2); a Gdy ſyą przyblyzal czaſz ſmylouanya bozego, a tedy znatchnyenya y pobudzenya ducha ſzwyątego Wzyąl ſymeon [...] ty kſyągy PatKaz II 60 (3); HistJóz B3; Gdy dobri cżas krew puſzcżać: Tedy też dobrze bańki ſthawiać. FalZioł V 59v (31); w then cżas cżłowiek przyrodzoną ſmiercią vmiera gdy ſie ciało od duſze dzieli, á tedy drugą ſmiercią też vmiera, gdy wſzitkie cieleſne żądze mądroſcią potepiaiąc [!] á ie od ſiebie zamiata BielŻyw 81 (5); BielŻywGlab nlb 12 (2); GlabGad A7v (12); MiechGlab *4v (5); LibLeg 7/100v (3); WróbŻołt K6 (7); gdi Chilka Zyakubkyem kraſzcz wlyezli do Makowky theda on na strazy stall. LibMal 1553/174 (14); RejKup k5v (4); HistAl H7 (2); MurzHist P4; Diar 93; LubPs B5v (7); GroicPorz 13v (3); KrowObr 16v (7); RejWiz A6 (10); Leop Iudic 9/39 (8); UstPraw C4 (7); RejFig Bb2; RejZwierz 9v (5); A ná ten czás gdy był nawięcey vtrapion/ thedy ieſzcze tym więcey grzeſzył przećiw Pánu BibRadz 2.Par 28/22 (29); Goski *v; BielKron 35 (11); KwiatKsiąż A4v (4); Mącz 46b; SarnUzn E5v; SienLek 65v (2); LeovPrzep D3v; RejAp 52 (10); HistRzym 40v (6); RejPos 5v (56); RejPosWiecz³ 97; GrzegŚm 11 (4); HistLan Cv (3); KuczbKat 285; RejZwierc 10 (21); BielSpr 12v (2); WujJud 236; WujJudConf 253; Tedy [Tunc] odchodził duch ich od niego/ gdy [quando] to mowił. BudBib ludic 8/3 (40); HistHel Cv; BudNT Gal 4/18 (2); CzechRozm 19 (15); ModrzBaz 106; SkarŻyw 329; StryjKron 380; CzechEp 90 (4); WisznTr 26; agdy ich odprawować będą tedy PP. Pieczętarze powinni będą Instructią przed radami przeczytać ActReg 43; GostGosp 52 (3); WujNT 92 (10); SarnStat 159 (4); PowodPr 18 (2).

»teraz (oto) gdy, teraz ... gdy, gdy ... teraz« (16 : 4 : 1): FalZioł V 20a; RejRozpr I2v; ConPiotr 30; RejKup c6; MurzHist R2; Diar 37; A teraz oto gdyś odchodźił/ [...] przeczżeś moię Bożki pokradł? BibRadz Gen 31 /30; LeovPrzep F; áby theraz ná Rzymiány podnioſł rękę zbroyną/ gdy ſámi miedzy ſobą walcżą BielSpr 39v; A przecżże przyſzliśćie do mnie teras/ gdy trudność ná was? BudBib Iudic 11/7; CzechRozm 173; SkarŻyw 306; CzechEp [387] (2); [Świat] gdy ſobie nie tuſzy/ theraz ſie ſtára o duſzy ArtKanc O4v; ActReg 42; OrzJan 38; PowodPr 46 (2); SkarKaz 635b; PudłDydo [B5].

»gdy ... to« (8): A też gdy ieſt Electia To ieden drugiego mija RejRozpr C3; RejKup r8 (2); RejWiz 150v (2); gdy pánowie weſeli á ſzynkarká im winá donaſza/ to bárzo iey zá to powinni RejZwierc 101 (3).

»gdy to« (3): rzecze weirzáwſzy na Iezuſa gdyto on chodźił [Iesum ambulantem] oto baranek boży MurzNT Ioann 1/36 (3).

»tymczasem gdy« (5): Thym cżáſem gdy ſie Krol gothował/ liſthy cżęſte przychodzą/ że ſie [...] Turek przybliża BielKron 305v (2); SkarŻyw 89 (2); KlonFlis E2v.

»gdy ... wnet (że), wnet (a. hnet) ... gdy, wnet potem gdy« (19 : 2 : 1): RejRozpr E2; Boć tam wnet wſſiſto [!] zdawayą Gdy pierwſy raz zawołayą. RejKup t2; WNet Potym gdy miał ciągnąć/ wſzytko s ſkárbu rozdał RejZwierz 4v; BielKron 308 (2); LeovPrzep B4v; Przeto owi/ co ſie miećą/ łáią/ wyzywáią/ grożą/ przed bitwą/ poſpolicie hnet złożą/ y oſłábieią/ gdy ku rzecży przydzie GórnDworz K4; BiałKat 321; GrzegŚm 2; RejZwierc 218; BielSpr 44; HistHel D2v; Gdy ſie k Zamku przybliżał wnet z dział vderzono StryjWjaz C; SkarŻyw 20 (2); StryjKron 492 (2); ArtKanc D19; GórnRozm K2; WujNT Luc 12/54; CzahTr H4v; GDy wzgórę myśl ſwą oczy przypátrzoné Podnoſzę z źiemie/ ná páłace oné/ Slicznégo niebá wnetże vpátruię Wielką niepewność GosłCast 68.

»wtenczas (a. w tych czasiech, a. wonczas) gdy, wtenczas {a. w tym czasu, a. wonczas, a. w ony czasy) ... gdy, gdy ... wtenczas« (135 : 69 : 26): BierEz S3v (4); O iaką boleſcią ſerce dziewicżé w ten czas bylo zięté/ gdy ſlyſſala ſyna wolaiącego/ pragnę. OpecŻyw 149v (7); FalZioł I 11a (6); BielŻyw 81; KlerWes A2; WróbŻołt [E7]v; RejPs 149 (3); LibMal 1553/179; RejKup f5 (2); DiarDop 103; GliczKsiąż B3 (12); gdi ſie zda nam opuſzcżenie Páńſkie/ w ten cżás ſie możem naprętſze^go nádzyewáć rátunku. LubPs V3v marg (4); GroicPorz y3 (5); W on cżás gdy ieſzcże Moiżeſz tu ná ſwiecie bywał. Miał brátá Aaroná kápłaná zacnego RejWiz 159v (3); RejZwierz A5v; wten czás gdy ſłońce záchodźiło vmárł. BibRadz 2.Par 18/34 (6); OrzRozm F4v; A w tym cżáſu przyiecháli poſłowie Tureccy do Krolá gdy był w Segiedźiniu BielKron 389v; A w tych cżáſiech gdy Krol s Turki cżynił w Węgrzech/ Slężacy cżynili więlkie ſzkody BielKron 390 (23); KwiatKsiąż N3v (5); Mącz 61c (5); OrzQuin S4v (2); SarnUzn E (2); SienLek 60 (2); iuż dáley cżás nie będzie przedłużon/ ále w ony cżáſy Anyołá ſiodmego gdy pocżnie w trąbę trąbić/ iż ſie iuż wypełnią táiemnice Boże RejAp 84 (5); GórnDworz D8 (3); RejPos 9 (12); BiałKat 126 (7); Mieli náſzy ſynowie/ w on cżás święte cżáſy/ Gdy moię wino pili/ po pieniądzu Máſsy. BielSat G [idem BielSen 13] (2); KuczbKat 135; RejZwierc 81 (2); BielSpr 21v (4); HistHel B4v (2); PaprPan V2v; ModrzBaz 7 (6); SkarJedn 175 (2); KochPs 152; SkarŻyw 294 (7); KochTr 16; MWilkHist [F4] (2); StryjKron 782 (2); CzechEp 376; NiemObr 71 (2); KochFr 80 (2); KochSz A3v; BielSen 5 (3); KochPieś 19; PudłFr 54; GórnRozm G (2); KmitaPsal A5v; ActReg 11 (2); GostGosp 4; Phil F (3); GórnTroas 32; GrabowSet C2v (5); KochFrag 53; ći pśi wśćiekli/ puſtoſzyli owczárnią Páná Kryſtuſową w ten czás/ gdy Krześćiánſcy królowie z Aziiéy ſámi ná ſię/ y ná ſwé mieczá dobywáli. OrzJan 27 (11); LatHar 289; WujNT 392; WysKaz 24; SarnStat 73 (9); SiebRozmyśl [A4]v; WitosłLut A4; GrabPospR K4v; PowodPr 14; SkarKaz 2b (2); CiekPotr 13 (2); CzahTr I3v (4); SapEpit A2; KlonWor 60.

»wtym gdy, gdy ... wtym« (1 : 1): a wthym gdy pan ieſus thy ſzlowa mowyl roſzdzyelyla ſzye duſcha moya ſczyale^m mogym. PowUrb +3v; a gdi pan kordem nan ieſt czyall, wtym na yego myecz rąka ſzyą natracziel LibMal 1545/103.

[Przykłady, w których występuje czas teraźniejszy lub przyszły, a czas przeszły w drugim ze zdań spojonych spójnikiem „gdy”, zostały wszystkie zacytowane.]

c. Zdanie czasowo-następcze: zanim [w tym: w postpozycji (56), w interpozycji (2)] (58): Aż przeminął cżás niebliſki/ Gdy Náktánus Krol Egyptſki: O Ezopie ſie dowiedział BierEz F3; Y iam in ſłowka nie rzekła Gdy mi miłoſcz nie przypiekła RejJóz E2v; Chryſtus ſwoim obycżáiem w ſtárym zakonie przez ony kápłany v Moyzeſzá w figurze gdy ſię ieſzcze nie národźił/ ofiárowány był SkarŻyw 156b.

Połączenia: »aż(e) gdy« (52): OpecŻyw 35v; Ty wſzytki rzecży zmieſzay ſpołem/ á warz aż gdy iuż będzie rumiano FalZioł V 98 (4); GlabGad L5; RejPs 129; RejKup dd7v; Oddam wdzyęcżne ſluby ſwe imyenyowi yego/ [...] Do tąd áż gdy myę weźmye do kroleſtwá ſwego. LubPs O6 (2); RejWiz 178; RejZwierz 58v; BibRadz I 218c (2); Odpocżywáli Turcy kilko dni/ áż gdy záſię wieże drzewiane przythocżyli pod miaſto BielKron 251 (6); LeovPrzep E4v; RejAp 166; żadnym obyżáiem themu vcżynić nic nie mogłá/ áż gdy przyſzedł cżás RejPos 323 (6); HistLan B2v; RejZwierc 212v (3); BudNT Luc 13/35; CzechRozm 23 (6); nie vkazał teſtámentu/ aſz gdy ſtárſzy ſyn Konſtanciuſz przyiachał SkarŻyw 390 (2); CzechEp *3 (6); BielSjem 8; GórnRozm C3v; WujNT 716; SkarKaz 486b; nigdy ſię ono páńſtwo nie rozſzerzyło po wſzytkim świećie/ áż gdy ieden wſzytkim władnął SkarKazSej 690a.

»ależ (a. aliż) gdy« (2): the pyenyadze dala ye schowacz doroczie Mathcze thei tho kvyawiney kthorich yey nyevidala alyeſz gdi myala Iſcz thu do poznanya LibMal 1552/169v; UstPraw C4v.

»przed tym gdy« (1): iż ácz máło co przed tym/ gdy [...] Koroná na głowę náſzę byłá włożona/ przyśięgą/ iáko zwycżay ieſt/ potwiérdźiliſmy wſzytkié Práwá SarnStat 941.

d. Zdanie czasowe z odcieniem warunku, wskazuje na zbieżność w czasie sytuacji mogących nastąpić, wielokrotnie się zdarzających, powtarzających się: skoro; ilekroć; quando Modrz, PolAnt, Vulg; dum Vulg, JanStat; cum, si, ubi Mącz [w tym: w antepozycji (1323), w postpozycji (1081), w interpozycji (276)] (2680): gdi donich zinich ſtron poſel przyyedzie. aby yego nyeprzyymowaly. alye domnye odeſlaly MetrKor 46/47 (27); March¹ A4v; Gdy co dziáłaſz mądrze dziáłay BierEz Nv (14); aby miál wiarę ij duffanié w bodze gdy ſie modliſs. OpecŻyw 55 (10); PatKaz I 16v; PatKaz III 127v (2); á gdy w receptach naydzieſz piſano o Trłycży/ maſz rozumieć nie o zielu ale o owoczu FalZioł I 30d; Plaſtr barzo dobri: gdi kto będzie ranion ſtrzałą albo miecżem. FalZioł V 106 (153); FalZiołUng V 119; Wielekroć gdy ſie zkim gadał policżki ſobie dawał BielŻyw 46 (15); wiele takich ktorzy gdy go [wina] dopadną nie wiedzą kiedy przeſtać. GlabGad H2 (25); MiechGlab 74; BierRozm 11; Rozumiey iako maſz vmnieyſzać fraktę gdy licżnik y mianowacż ſą w czetnie na oſtatniey linijey KłosAlg Fv (4); March³ V6; WróbŻołt R3 (3); RejPs 57 (11); LibLeg 11/84v (3); Y mądry gdy dom buduie Co rychley końcá pilnuie. RejRozpr F4v (7); ConPiotr 33; RejJóz C5 (14); Item zeznal yſch yemu y Zyanem dawali the dzyewky pyenyedzi gdi ym yedno onye rzekli LibMal 1546/114v (2); SeklKat F4 (14); RejRozm 397; RejKup g7 (11); HistAl C5v (12); KromRozm I C2; MurzHist H3v; MurzNT 8v (7); MurzOrt Bv (4); KromRozm II a3v (4); Jest tak, iż za krola starego, gdy znano potrzebę, podatki składane bywały na obronę Diar 36 (2); DiarDop 99; BielKom C2 (7); GliczKsiąż B6v (35); LubPs C (23); Porządek w Przezyſkách gdy Stroná pozwána do Sądu nieſtawa. GroicPorz C marg (75); GroicPorzRej C3v; KrowObr 62v (12); A gdy vźrzyſz nędzniká krzywdą śćiśnionego/ Rátuy go kędy możeſz á wyrwi go s tego. RejWiz 51 (42); Bo ieſli kiedy rzekł: Pſtre będą myto twoie: wſſyſtkie owce rodziły pſtry płod. A gdy záś powiedział/ Białe wſſyſtkie wezmieſz zá myto: wſſyſtkie trzody białe roły. Leop Gen 31/8; I Mowił Pan do Moizeſſá/ rzeknąc: Ten ieſt poſtępek/ gdy trędowáty ma być ocżyżcżony [quando mundandus est] Leop Lev 14/2 (21); OrzList b3v (4); UstPraw C4v (10); RejFig Aa7(9); RejZwierz 24 (20); BibRadz Ex 1/16 (36); Goski *2; Perykles Athenien^sis: dźielny miáſtá onego Senator/ gdy do rády w záburzeniu Rzeczypoſpolithey chadzał [...] thák ſam do śiebie mawiał OrzRozm A4 (12); bo ich głoſy vſłyſzę ieſli będą wołáć albo nárzekáć/ takież gdy myto ſłudze zadzyerżyſz. BielKron 44 (45); GrzegRóżn B2v (4); KochSat A3v; KwiatKsiąż Ov; Mącz 215d(10); OrzQuin K3 (4); A z Woyſkiem na ſąd iedźieſz gdy ſię z kim práwuieſz. Prot Dv (5); SarnUzn B8 (5); Gdy ſye włoſy śieką/ zową to włośnym molem SienLek 48 (175); LeovPrzep H4 (2); RejAp 79v (9); A gdy tákim s pocżćiwemi białemigłowámi i edzyeć przydzie/ vżywáią ſłow niewſtydliwych GórnDworz N2 (24); HistRzym 65v; ty ſłowá tych wiernych ludzi ſą thu nam na pocżąthku wſpomienione/ ábychmy ſie pilnie vcżyli tego/ gdy nas iákie pociećhy potkáią w iákich ſmętkoch náſzych RejPos 220v (127); RejPosWiecz² 94v (2); RejPosWiecz³ 98v; BiałKat 91 (18); BielSat D (8); KwiatOpis C3v; GrzegŚm 27 (3); HistLan F (4); KuczbKat 310 (2); gdy maſz kogo vderzyć/ y iuż kiy podnieſieſz/ rozmyſlże ſie máło/ ieſlibyś theż cżego w ſobie nie nálazł/ o czoby ci też ſłuſznie możono vderzyć. RejZwierc 77; Gdy ſie dwa zwádzą ſwieccy tyránnowie/ Ná ſtronie ſiedzą/ á drugim po głowie. RejZwierc 228 (120); BielSpr 4v (21); KochMon 26 (2); WujJud A4v (7); WujJudConf 64v (3); RejPosWstaw [21²]v; BudBib b2v (9); HistHel [A2] (2); MycPrz I Bv (3); WierKróc A4 (3); BiałKaz D2v (2); Gdy będzieſz wezwan [Cum vocatus fueris] od kogo ná ſwádźbę/ nie ſadź ſię ná pierwym mieyſcu BudNT Luc 14/8 (5); CzechRozm 12v (18); PaprPan B3v (5); KarnNap Ev; ModrzBaz 8 (25); ModrzBazStryj ¶2v (2); SkarJedn 260 (4); Vſzom tenże pożytek z tych wód dáć ſye może/ gdy w nich ropá/ oſtrupienié/ záleżenié/ albo głuchość z pełnośći iáka ſye nayduie Oczko 14v (3); KochPs 159 (2); Bo gdy mimo ſzubienicę idziem/ lękamy ſię: toſz ćierpi Dyabeł/ gdy ten miecż vyrzy/ ktorym śiłá iego ſtárta ieſt. SkarŻyw 92; Gdy go kto chwálił/ nie tylo te^go nieprzipuſzcżał/ ále ſię teſz o to gniewał SkarŻyw 119 (53); MWilkHist Dv; StryjKron A6 (3); CzechEp 19 (16); NiemObr 10 (7); GDy co nie grzeczy vſłyſzy moy Stáſzek/ To mi wnet każe przypiſáć do fráſzek. KochFr 29 (2); KlonŻal Bv; ReszPrz 4 (4); ReszHoz 124 (2); ReszList 171 (2); WerGośc 223 (2); WerKaz 291; BielSjem 10 (6); KochPieś 39(2); PudłFr 53 (3); ArtKanc J20 (3); BielRozm 16 (4); á zaſz ták goſpodarż ſądżi/ gdy ſię co w domu iego miedzy czeládźią sſtánie? ábo Oćiec zaſz ták ſądźi/ gdy iedęn ſyn ná drugiego ſkárży? GórnRozm F3y(13); PaprUp Fv (2); ActReg 157; GostGosp 1 (21); Phil Q (2); GórnTroas 62; GrabowSet E3 (5); KochFrag 39; OrzJan 56 (2); LatHar +3 (2); KołakSzczęśl C2v (4); RybGęśli C2 (3); A ták bráćia moi/ gdy ſię ſchodźićie ku iedzeniu/ oczekawayćie iedni drugich. WujNT 1.Cor 11/33 (24); WysKaz 28; JanNKarKoch E2v; SarnStat 98 (27); SiebRozmyśl K; WitosłLut A5; GrabPospR K3v (2); Trzśćinę im ná ieźiorách odchodząc palili/ W ktorą ptacy/ gdy iáka pogonia ſię kryli. KmitaSpit C3v (2); PowodPr 25 (2); Mieymy miłośierdźie/ nád ſławą bliźnich náſzych/ gdy iákie złe mnimánia o nich powſtáią. SkarKaz 278b; Gdy nas potwarzáią/ gdy nas przeklináią/ gdy kłamſtwá na nas kłádą/ dla Chryſtuſá y prawdy/ y ſpráwiedliwośći iego: rádoẃáć ſię nam Pan káże. SkarKaz 639a (35); CiekPotr 34 (2); CzahTr I2(2); GosłCast 32 (2); PaxLiz E2; SkarKazSej 663b (13); KlonFlis E4v; KlonWor **2v (9); PudłDydo B2v; SzarzRyt A2.

Połączenia: »gdy ... alić« (2): gdy przydzie iákie lekkie zátrwożenie/ álić biegáią/ ſzukáią/ niewiedzą gdzye ſie podzieć. RejZwierc 185v (2).

»często ... gdy, częstokroć gdy« (1 : 1): Abowiem cżęſto to więc miedzy ſobą mawiamy/ gdy miedzy poſtronnemi á okolicżnemi narody Czo nietrefnego ſłychamy RejZwierc 267; Sam Krol pod piory mieſzka w zamku żorawiemi/ Tych doſtáią cżęſtokroć/ gdy ſię biią z niemi. KmitaSpit C3v.

»jedno gdy, gdy jedno« (2 : 1): Nigdy wſtydliwieyſzy niemamy być, iedno gdy ſie Czo boſkich rzecży dotycże. BielŻyw 88; Zyłámi nie puſzcżay iedno gdy Mieſiąc ieſt w tych známionach. Goski *; Ale mowię o tey zwycżáyney niewoli/ ktorey pánowie nád poddánemi/ okrom wſzelákiego ich wyſtępku vżywáią: odeymuiąc im źiemię y máiętność gdy ſię iedno ſpodoba ModrzBaz 48v.

»na każdy rok (a. czas) gdy, każdym razem gdy« (3 : 1): każdym ony^m raze^m / gdy weń pęgami bili/ s ciale^m s niego bicże wyrywali OpecŻyw 126v; GroicPorz b4v; BiałKat 358v; A ſukienkę małą cżyniłá mu mátká iego/ y przynoſilá mu ná każdy rok/ gdy ieżdżáłá z mężem ſwym ofiárowáć ofiáry vrocżyſtey. BudBib 1.Reg 2/19.

»gdy ... natenczas, natenczas gdy« (2 : 1): Bo gdy wyęc ná mye przypádną yákie ſprzeciwnosci/ Ná ten cżás práwye rozumyem twe ſpráwiedliwośći LubPs bb2; A nie ieſt ani może być żadny iny obycżay pożywánia ciáłá Páná Kryſtuſowe^go/ y picia krwie iego: y ná ten cżás gdy ſpołecżnie vżywamy ſwiątośći ciáłá y krwie Páná Kryſtuſowey. RejPosWiecz² 93; CzahTr I3.

»gdy ... natychmiast« (7): FalZioł IV 56a; Byli też tám ná tym polu ptacy bárzo ćiſzy latáiący/ á gdy ich kto chciał tknąć/ nátychmiaſt pohodził [!] s nich ogień HistAl K7 (3); MurzNT Matth 13/21; Tákżeć y ći ſą co na opoczyſtych mieyſcách ſą pośiani: ktorzy gdy [cum] vſłyſzą ſłowo/ nátychmiaſt [statim] ie z rádośćią przyimuią WujNT Mar 4/16 (2).

»nawięcej gdy« (5): woniay cżęſtho, A nawięczey gdy maſz z kim mowić. FalZioł V 73 (5).

»gdy nigdy, nigdy ... gdy« (5 : 2): mądri gdigo ſromoczą nigdi nie gniewa ſie, a gdyż go chwalą niepodna- ſza ſie. BielŻyw 82 (2); RejPs 173; Pokutym nygdy niezmieſkal Gdy my ktorą za grzechy dal. RejKup g5; Diar 36; GliczKsiąż G3v; LubPs bb.

»gdy ... tedy, tedy gdy« (268 : 4): ListRzeź w. 18; MetrKor 59/75v; BierEz C2; Nieſmętzmy ſie tedy gdy ſmętki cirpiemy OpecŻyw 32v; PatKaz I 17 (2); PatKaz III 137v; Dayże pić rodzączey z winem/ ieſtli ſie nie rozgorzała, bo gdy ſie zapali tedy z wodą ciepłą FalZioł V 33 (82); GlabGad B2v (21); MiechGlab 24 (3); KłosAlg F; LibLeg 6/118 (2); RejJóz C6 (2); SeklKat S2v; RejRozm 400; RejKup Cc; GliczKsiąż G3v; LubPs ccv (2); GroicPorz c3v (4); RejWiz 150 (2); Leop Iac 3/3 (2); UstPraw A (16); RejFig Bbv; RejZwierz 116v; Gdy ruſzyſz woynę przećiw nieprzyiaćiołom/ tedy ſie káżdey rzeczy nieſłuſzney ſtrzedz maſz. BibRadz Deut 23/9 (15); Goski A8 (3); BielKron 14 (5); GrzegRóżn N3; Mącz 195b; SienLek 57 (11); GórnDworz N5; RejPos 62v (13); RejPosWiecz² 94v; KuczbKat 65 (2); Iż gdy iuż zá złośći á zá nieſpráwiedliwośći będę miał wolą odmienić páńſtwo álbo kroleſtwo iákie/ a podáć ie na łup/ [...] tedy napirwey wyymę z niego mocnego/ mądrego/ porádnego/ prawdziwego RejZwierc 40v (24); BielSpr 20v (5); WujJud 92v (2); BudBib Iob 7/4 (2); CzechRozm 5 (4); KarnNap C3 (3); ModrzBaz 1 (4); CzechEp 334 (2); ReszPrz 51 (2); ReszHoz 133; Przeto żoná/ gdy ſię przytráfi [...] iáki fráſunek/ tedy ma mężá poćieſzáć WerKaz 289; GórnRozm B2v (2); ActReg 44; GostGosp 52; WujNT 56 (3); SarnStat 126 (9).

»gdy ... to(ć)« (22): RejRozpr A3; RejWiz 40v (2); Gdy Bárwierz do niey przyſzedł/ to z izby co wynioſł/ Potym iuż cżwartym rázem báńki do niey przynioſł RejFig Ee2; GrzegRóżn N3; SarnUzn F; RejPos 139 (6); BielSat C4 (2); Bo gdy do niego przydzyeſz álbo przyiedzieſz toć ſie iuż będzie wierciał/ ſkakał/ biegał/ na cżeladź na żonę będzie wołał RejZwierc 89v (5); MycPrz I B2; GórnRozm C2; ActReg 157.

»gdy ... wnet (a. hnet), wnet (a. hnet) ... gdy« (34 : 3): FalZioł IV 3c; BielŻyw 87; GlabGad D7 (2); RejRozpr F; MurzNT 10v; GliczKsiąż B5; Hnet then dobrotliwy Pan gdy vpádłe bacży/ Do hoyney łáſki ſwoyey przyzywáć ich racży LubPs ff (2); KrowObr 116v; RejWiz 96v (2); RejFig Ccv; Abowiem długo dobre záwżdy ſie pámięta/ A gdy złe wſpominamy/ wnet ſie ſerce lęka. RejZwierz 2; SienLek 124v; GórnDworz N4v (3); RejPos 252; RejZwierc 28v (7); BudNT Matth 13/21; SkarJedn 85; SkarŻyw 459; ReszHoz 129; GórnRozm D3 (2); SarnStat 294; GosłCast 42; Gdy becżki piwá doydę/ wnetki ią wydoię PaxLiz G4v; SkarKazSej 684a; KlonWor 2.

»gdy ... wtenczas, wtenczas ... gdy, wtenczas gdy« (4 : 1 : 1): co w ten czás bywa gdy powodna ſtroná żáłobę przed ſądem kłádzie Mącz 452c; OrzQuin Z4v; SarnUzn B8; RejPos 348v; BiałKat 313v; Niecnotá Wąż iádowity/ [...] A gdy łotrowie weſeli/ W ten cżás tám narychley ſtrzeli. RejZwierc 231.

»gdy ... zawżdy (a. zawsze), zawżdy (a. zawsze) gdy, zawżdy ... gdy« (23 : 9 : 3): Ale Lekarz gdy ſzedł do niey/ Záwżdy nieco wźiął z domu iey. BierEz I3v (2); OpecŻyw 25; WYborny cżas krwie puſzcżania bywa zawżdy: gdy ieſt mieſiąc w znamieniu godne^m. FalZioł V 59v (2); BielŻyw 23; MiechGlab 22; A záwżdy mię wielki ſtrách ogárnie gdy ſie na ich złoſćiwy á ten vporny żiwot rozmyſlam RejPs 179 (2); LibLeg 11/173; RejRozpr K3; RejJóz F6; HistAl E8v; MurzNT 33; Rzymyánye záwſſe gdy yáką ſpráwę myeli myec na Ratuſſu/zwykli byli záraz ſyny ſwe s ſobą bráć GliczKsiąż K5v (3); LubPs P3v (5); RejWiz 148v (2); RejZwierz 34v (2); BielKron 96 (2); RejPos 185 (3); KuczbKat 220; RejZwierc 56; SkarŻyw 46; CzechEp 137; KochFr 115; WisznTr 16; Vrzędnik ma záwżdy ludźie licżyć/ albo namieſtnik vrzędnikow/ gdy na robotę wychodzą GostGosp 10; LatHar 118; SkarKazSej 678a.

»zwłaszcza gdy« (26): FalZioł IV 28c (2); BielŻyw Glab nlb 12; SeklKat N4v; pożyteczná rzecz aby takowé okazowanié oczyścieniá trądu duſznégo bywało/ zwłáſzcza gdy kto ciała i krfie pańſkiéi pożywac ma MurzNT 33v; GliczKsiąż P8v; LubPs T2 marg; GroicPorz f (2); BibRadz I 133c marg; oni miáry nie mieli chwale ſwey w piſániu/ zwłaſzcża gdy co ieden z ich narodu vkazał oſobliwego BielKron 54v; Prot D3v; SienLek 22 (3); RejPos 5 (4); A tákże y cżłowiek/ á zẃłaſzcżá gdy co ná ſię cżuie/ pewnie nie tylko ſrogoſcią karánia ále y ſrogoſcią nápominánia ábo ſrogą poſtáwą ſnádnie być vſtráſzon może. RejZwierc 78v (2); BudBib b4v; CzechRozm 133; choćiaż był Filozof/ przedśię na piſmo ś. záwżdy ſię oglądał: á zẃłaſzcżá gdy z Zydem Tryfonem rozmawia. CzechEp 131; SarnStat 420; PaxLiz D2v.