[zaloguj się]
[pdf]

NAGRODZIĆ (294) vb pf

a oraz o jasne (w tym w a 3 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf nagrodzić
praet
sg pl
2 m -ś nagrodził m pers
f -ś nagrodziła m an
3 m nagrodził m pers nagrodzili
f nagrodziła m an
plusq
sg
3 m nagrodził był
imperativus
sg pl
2 nagródź nagrodźcie
conditionalis
sg pl
1 m (niechaj)bych nagrodził m pers
2 m byś nagrodził m pers
3 m by nagrodził m pers by nagrodzili
impersonalis
praet nagrodz(o)no
con by było nagrodz(o)no
participia
part praet act nagrodziwszy
inne formy
pass inf - nagrodzić się; pass fut sg 3 - nagrodzi się; pass fut pl 3 - nagrodzą się; pass praet sg 3 m - nagrodził się; pass praet sg 3 f - nagrodziła się; pass praet sg 3 n - nagrodziło się; pass con praet sg 3 n - by się nagrodziło; pass con praet pl 3 subst - by się nagrodziły; pass con praet sg 3 n - by się było nagrodziło

inf nagrodzić (106). ◊ fut 1 sg nagrodzę (11). ◊ 2 sg nagrodzisz (6). ◊ 3 sg nagrodzi (40). ◊ 1 pl nagrodzimy (3) SarnStat, nagrodzim (1) MWilkHist, nagrodzi(e)my (1) KwiatKsiąż. ◊ 3 pl nagrodzą (4). ◊ praet 2 sg m -ś nagrodził (1). ◊ 2 sg f -ś nagrodziła (1). ◊ 3 sg m nagrodził (25). f nagrodziła (6). ◊ 3 pl m pers nagrodzili (6). ◊ plusq 3 sg m nagrodził był (1). ◊ imp 2 sg nagródź (4); -ó- (1), -(o)- (3). ◊ 2 pl nagrodźcie (2). ◊ con 1 sg m (niechaj)bych nagrodził (2). ◊ 2 sg m byś nagrodził (2). ◊ 3 sg m by nagrodził (9). ◊ 3 pl m pers by nagrodzili (2). ◊ pass inf nagrodzić się (15). ◊ fut 3 sg nagrodzi się (18). ◊ 3 pl nagrodzą się (5). ◊ praet 3 sg m nagrodził się (1). f nagrodziła się (1). n nagrodziło się (6). ◊ con 3 sg n by się nagrodziło (5). ◊ 3 pl subst by się nagrodziły (3). ◊ con praet sg 3 n by się było nagrodziło (1). ◊ impers praet nagrodz(o)no (3). ◊ con by było nagrodz(o)no (1). ◊ part praet act nagrodziwszy (2).

Składnia dopełnienia sprawcy przy pass: nagrodzić się przez kogo (1).

Sł stp brak, Cn s.v. nie żal mi; odorać dług, Linde XVI ‒ XVIII w.

1. Naprawić wyrządzoną komuś szkodę lub krzywdę, wziąć na siebie jakieś cierpienie za popełnione zło; recompensare Modrz (225): Tych ſzkód nágrody, gdy ſie kto vpomina, [...] winien nágrodzić bliźni. SarnStat 1274.

nagrodzić co (169): LibLeg 11/138, 163v; RejPs 94; LibMal 1552/169; RejRozpr A4v; RejJóz B7v, H, L; Diar 21, 64, 76; BielKom C4v, F2; LubPs V2 marg, V5v, hh3, ii; KrowObr 207v; RejWiz 42v, 44, 126, 142; KlonKr Ev; RejFig Dd7; BielKron 99v, 107v, 109v, 134, 157v (9); Mącz 80b, 367d, 368b, 441b, 461b; RejAp 5, 23; Pánie miey nádemną ćirpliwość/ á ia wſzytko tho nágrodzę thobie. RejPos 246v, 124, 162v, 168 [2 r.], 210v, 211 (12); BielSat Gv, C2; RejZwierc 27, 57, 152, 174; BudBib Tob 12/1; BiałKaz K3; CzechRozm 120; PaprPan Gg2v; SkarJedn 384; KochPs 137; SkarŻyw 102, 172, 208, 304, 336, 508; MWilkHist E4; StryjKron 477; CzechEp 142; kazáli ſobie kart á dobrey gorzałki dáć/ chcąc to wſzyſtko nágrodźić tego roku/ cżego łońſkiego nie dopili WerGośc 229; KochTarn 79; ArtKanc L5v; BielRozm 17 [2 r.]; PaprUp C2v; ZawJeft 44; ActReg 26, 40, 81, 171; Vrzędnik ma to ſłudze nágrodźić/ ktorego Pan śle retenta wyćięgáć/ obráchowawſzy co to zá nakład tego ieżdżenia GostGosp 26, 126, 142; LatHar +8v, 463; SarnStat 135, 342, 361, 451, 655 (7); SiebRozmyśl L2; Dla tego iż vćierpiał y zábity ieſt/ áby mu ſię oná wzgárdá y poniżenie nágrodźiło. SkarKaz 244a; PaxLiz E3; KlonWor 13. Cf Ze zdaniem dopełnieniowym; »nagrodzić kosztu wielkość«; »krzywdę nagrodzić«; »szkodę nagrodzić«; »utratę nagrodzić«.

nagrodzić za co (3): Krol ſie też obacżył/ iż nie dobrze ſkazał. Dekretowi powagę vcżynił ſwoiemu/ A zá to tyle troie/ nágrodził onemu. RejZwierz 3; BielKron 368. Cf »nagrodzić za krzywdę«.

nagrodzić czego (2): RejJóz C2v; Rozlało ſię Krwie bez winy A czem zetego nágrodzicz RejKup aa4v.

nagrodzić czego (po przeczeniu) (15): BibRadz 1.Mach 11/53; Cyrus który ſie był nań [na syna królowej Tomirys] záſádził/ ogárnął go/ pobił lud/ [...] Krolowá gdy vſłyſzáłá/ żáłośćiwa s tego byłá/ poſłáłá do Cyruſá poſły w ty ſłowá: [...] ieſli mi tego nie nágrodziſz/ przyſięgam na ſłońce/ że ſie máſz ſwey krwie nápić/ kiedy ſie ták w ludzkiey kochaſz. BielKron 112v; RejPos 129v; RejPosWstaw 41c; SarnStat 1256. Cf »krzywdy nie nagrodzić«; »szkody nie nagrodzić«; »utraty nie nagrodzić«.

nagrodzić z czego (6): RejPos 265v; ieſliżeby tá źiemiá niemogłá być záchowána/ okrom bárzo wielkich trudnośći y nakłádow/ ktoreby ſię zniey ſnać nigdy nágrodźić niemogły/ lepiey że ią/ [,..] pod pewnemi vmowámi y kondycyámi/ porucżyć. ModrzBaz 126, 85, 122; SarnStat 1169, 1270.

nagrodzić komu (111), czemu (1) [w tym: sobie (7)]: LibLeg 11/138, 139v, 152v, 163v, 173v; ListRzeź w. 36; LibMal 1552/169; RejJóz L, O8v; Diar 64, 76; LubPs V2 marg, V5v, ii; GroicPorz k3v, 12; RejWiz 126,142; UstPraw D2, D3; KlonKr Ev; RejFig Cc7, Dd7; RejZwierz 3, 52, 92; á ieſlibych komu krzywdę vczynił ábo gwałt/ ieſlibych też od kogo brał vpominki/ ábo przepátrywał czyiey ſpráwiedłiwoſći [!]/ á ia wam nágrodzę. BibRadz 1.Reg 12/3, 1.Mach 11/53; BielKron 56v, 99v, 107v, 112v, 132v (17); Mącz 301d [2 r.]; OrzQuin E3; RejAp 5, 23; á ieſlim kogo w cżym kièdy oſzukał/ ábo co ná kim wyłudził/ cżworáko to nágrodzę káżdemu. RejPos 351, 162v, 210, 210v, 211, 246v (8); BielSat Cv, C2; RejZwierc 27, 27v, 54v, 56v, 77 (9); RejPosWstaw 41c; BudBib Tob 12/1; PaprPan Gg2v; KochPs 137; SkarJedn 384; Obacżył Krol bliſką á pewną śmierć/ [,..] y wnet ślubował w ſercu przed Bogiem wſzytko iemu nágrodźić. SkarŻyw 508, 63, 102, 172, 262, 336; ZapKościer 1584/47v; StryjKron 477, 627; KochPieś 31; KochTarn 75; BielRozm 17 [2 r.]; GórnRozm Cv; PaprUp C2v; ZawJeft 44; ActReg 40, 81, 114, 171; GostGosp 26, 108, 126; GrabowSet B, C3v; LatHar +8v; SarnStat 135, 451, 655, 883, 1169, 1234; SiebRozmyśl L2; GrabPospR N3v; SkarKaz 244; PaxLiz E3; SapEpit B3v; KlonWor 13.

nagrodzić przez co (1): [wiele jest ludzi] Ktorzy [...] chcieliby się tymi ukazać WKM, że jeśli z jednej strony w czym umniejszyli pożytku stołu WKM, że z drugiej strony umieją to uczynić, że się to WKM sowic(i)e przez ich staranie a zachowanie nagrodzi podatkiem naszym. Diar 76.

nagrodzić czym (31): RejPs 94; RejRozpr A4v; Diar 76; LubPs V2, V5v; GroicPorz ſ2, kk; KlonKr Ev; RejZwierz 52, 92; BibRadz 1.Mach 11/53; Weźrzał Pan Bog z wyſokośći/ Ná ćiche ludzi w niſkośći. A ták wieku oſtátniego/ Pośle ná ſwiát ſprawcę ſwego. Ten ſie z Zydowki národzi/ Láſką wyſtępki nágrodzi. BielKron 134; RejAp 5; RejPos 162v, 330v; RejPosWstaw 41c; Strum L4v; BiałKaz K3; Wſzákże co ſię zá winą bądź cżáſu bądź ludźi zſtáło/ mogłoby ſię poſpolitym wſzytkich ſtanow zezwoleniem nágrodźić. ModrzBaz 120v; Nágródź nam płácz poćiechámi/ Okaż dobroć ſwą nád námi. KochPs 137; cżego nie doyie ćiáło/ duſznym ſię pokármem/ ná ktorym mi ſchodzić nie może/ nágrodzi. SkarŻyw 51, 243; KochPieś 31; KochFrag 22; LatHar 463; SarnStat 655, 1234; SiebRozmyśl L2; WitosłLut A4v; GrabPospR N4; SapEpit B3v.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (12); co (18), czego (2), czym (1)] (23): Bo cżo zeydzie na proſtocie nagrodzę piłnoſcią RejJóz L4, B7v; SeklKat I3v; RejZwierz 87v; BibRadz 1.Mach 11/53; BielKron 373v; Sanare vulnus iniuriae, Záleczyć ránę krziwdy/ to yeſt nágrodźić co ſie przećiw komu wykroczyło. Mącz 511d, 71b, 400c, 505b; GrzepGeom K2v; RejPos 351v; ták ſługá iáko poddány/ ſtáray ſie áby nikomu nic winien nie zoſtał/ á iżby káżdemu ſłuſznie było co komu należy nágrodzono. RejZwierc 54v; ModrzBaz 122 [2 r.], 135v; SkarŻyw 51; KochMuza 25; ActReg 114; GrabowSet B; KochFrag 22; A cokolwiek ſię dobrego/ prze niepilność ábo nieoſtrożność náſzę/ do tego cżáſu opuśćiło/ rácż tego ſam miłośćiwie dołożyć/ y to nágrodźić. LatHar 30; WujNT 1.Cor 16/17.

Ze zdaniem warunkowym [jeśli] (5): DiarDop 99; BibRadz 1.Reg 12/3; Sámárithan/ [...] donioſł go [człowieka pobitego] do goſpody. A oddawſzy go tám goſpodarzovvi á opiekálnikowi/ dał mu dwoię zapłátę/ ieſzcże mu obiecał nágrodźić/ ieſliby co do tego przyłożył ſwego. RejPos 210, 348v, 351v.

Przysłowie: Pan Bog wziął Pan Bog dać może/ y wſzytko nágrodzić wedle woley twoiey. RejZwierc 57.

W połączeniach szeregowych (2): any złodzieye/ any łakomy/ any pyaczy/ any drapyeſczy kroleſtwa Bożego poſiędą/ yeſly ſię nieuſnaią/ nieżałuią/ niepolepſą/ niewroczą/ niezaplaczą/ nienagrodzą przeproſą/ komu czo powynny SeklKat L3v; co Pan Bog przepuśći/ w ſkromnośći á z dobrą myſlą znośić/ á nádzieią ſie cieſzyć/ iż to wſzytko s cżáſem ſie y napráwić/ y wroćić/ y nágrodzić może. RejZwierc 152.

W przeciwstawieniach: »oszukać (2), pokarać, psować, szkodę podjąć (3), ukrzywdzić, uszkodzić, utracić, wyfałszować ... nagrodzić« (11): A zdárzy Bog że ten ſzcżep/ ták ſzcżęſnie obrodzi/ Ze co mrozy pſowáły/ rázem ſie nágrodzi. RejZwierz 87v; com iedno ná kimkolwiek wyfáłſzował á wyzdrádził/ niechaybych cżworáko nágrodził. RejPos 351, 253, 348v, 351; ModrzBaz 122; ActReg 114; A ieſli ćię w czym vkrzywdźił áboć co winien: to mnie przyczytay. Iam Páweł nápiſał ręką moią: ia nagrodzę [si autem aliquid nocuit tibi aut debet... ego reddam] WujNT Philem 19; [jeśli] ſzkody bądź máłé bądź wielkié podéymą w rzeczách y oſobách/ tedy im to doſtátecznie nágrodźimy. SarnStat 451, 135, 883.

W charakterystycznych połączeniach: nagrodzić cześć urażoną, dni smutku, fresunki, kłopoty, krzyż, grzechow, łzy, niedostatek (3), nieprzyjaźń, omieszkanie, osławienie, płacz (2), pociechy, poniżenie, przewinienie, skarby, słozy, smutki (2), towary, troski, udręczenie, upadki (2), winy (2), wszytko (14), wzgardę, zelżywość; nagrodzić dostatecznie (2), obficie, rychle, snadnie, stokrotnie, szczodrze, znacznie; nagrodzić dusznym pokarmem, krwią, liczbą cnot, łaską (2), łzami, majętnością, mężnym sercem, obfitością dóbr, pismem, pociechą(ami) (5), podatkiem (2), radościami, weselem, zapłatami, zbożem.

Zwroty: »hojnie nagrodzić« (3): RejPos 253; ZawJeft 44; tákich koſztow viąwſzy/ wſzyſtek ſię ten koſzt który ná wypráwę vcżyniemy/ tem hoynie nágrodźić może. GrabPospR N4.

»kosztu wielkość nagrodzić; nagrodzi się (a. nagrodzić się może) koszt« [szyk zmienny] (1;2): ácżćiby więcey koſztowáło murowánie/ ále ſam pożytek niepomáłuby koſztu wielkość nágrodźił ModrzBaz 35v; GrabPospR N3v, N4.

»krzywdę nagrodzić; krzywdy nie nagrodzić; nagrodzić za krzywdy; krzywda nagrodzi się« = expiare iniuriam Mącz; pro iniuriis satisfactionem debere JanStat [szyk zmienny] (10;4;1;1): LibLeg 11/139v, 152v; ComCrac 12v; RejJóz O8v; BielKron 162v, 368; Mącz 301d [2 r.]; A ták bez gniewu á bez ſzkodliwego obruſzenia śiłá ſobie rozumny cżłowiek/ y krzywdy/ y káżdey rzecży inſzey/ nágrodźić może/ á przedſię y niepotrzebnych trudnośći vydzie RejZwierc 77, 54v; KochOdpr B4v; KołakCath C4v; [postanawiamy] áby nápotym żołniérze ná którychkolwiek czáſu potrzeby mieyſcach będący/ ſzkody wſzyſtkié/ vćiſki/ lupieſtwá/ gwałty/ y krzywdy nágrodźili SarnStat 3Q3, 936, 1254, 1256.

»sowito (a. sowicie) nagrodzić«[szyk zmienny] (14): RejJóz L; Diar 76; RejFig Cc7; RejAp 23; RejPos 210v, 211, 253; RejZwierc 27, 100, 174; BiałKaz K3; PaprPan Gg2v; y będźieſzli ſkąpo śiał/ ſkąpo żąć będźieſz/ hoynemu záſię ſowito ſię wſzytko nágrodźi. LatHar +8v; PaxLiz E3.

»szkodę nagrodzić; szkody nie nagrodzić; szkoda się nagrodzi (a. nagrodzić się może)« = damnum sarcire Mącz, Modrz [szyk zmienny] (40;5;4): LibLeg 11/173v, 174; ListRzeź w. 36; ComCrac 12v; GroicPorz k3v; Sláchtá winna bronić granic od wſkokow nieprzyiaćielſkich ſwym koſztem/ A gdybyſmy z gránic woyſko ruſzyli/ tedy poddánym náſzym winniſmy ſzkodę nágrodźić. UstPraw D3, D2 [2 r.], D3, G; Kſiążę chcąc ſobie ſzkodę nágrodźić/ rozbił kupce Krákowſkie gdy iecháli z Wrocłáwiá. BielKron 382v, 56v, 99v, 132v, 253v, 261 (11); Mącz 368b; RejZwierc 27v, 100, 153 [3 r.]; PaprPan Ee2v; ModrzBaz 34, 85, 122; ZapKościer 1584/47; StryjKron 627; KochPieś 31; KochTarn 75; ActReg 47v; Kmieć y z ſwoiey ſzkody nie ma v śiebie z zaymu zámykáć/ iedno do dworá gnáć/ á tám Vrzędnik ma mu kazáć ſzkodę nágrodźić GostGosp 108, 112; Więźnie ſwé z zátrzymánia Król ma wyſwobodźić, y ſzkody nágrodźić. SarnStat 135, 226, 303 [2 r.], 304, 891, 936 (11).

»utratę (a. stratę) nagrodzić; nie nagrodzić utraty; utrata nagrodziła się« [szyk zmienny] (5;1;2): ORzech Włoſki przy drodze kiymi otłucżono/ Ogrodnik pánu rádził/ by gi ogrodzono. Ten rzekł/ dayże mu pokoy/ bo drugiego látá/ Nágrodzi ſie pewnie nam/ ſowito tá ſtrátá. RejFig Cc7; [Wartoman do Sołtana:] przyiechałem do Aden ábych co kupił ná thák wielkim ſkłádźie/ ſkądbych vtráty pielgrzymſkie záſię nágrodźił ſobie BielKron 458, 349v, 369v; SkarŻyw 131, 262; ZapKościer 1584/47v; StryjKron 421.

Szeregi: »nagrodzić a (abo) oprawić« [szyk 2:1] (3): RejPos 302v; A nálaſzſzy w ſobie iáką przewárę/ áby káżdemu nágrodził á opráwił/ á vſpokoił ſumnienie ſwoie RejZwierc 56v, 27v.

»(przy)wrocić i (a, abo) nagrodzić« [szyk 6:2] (8): BielKron 56v, 373, 373v, 394; Lecż potym Pan Bog wzruſzył ſerce Henrykowi/ [...] y wroćił wſzytko S. Anzelmowi y nágrodził/ y Papieſkiey woli doſyć vcżynił. SkarŻyw 336, 102; StryjKron 477; ActReg 114. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.].

»nagrodzić i zapłacić« (1): Rozmyſlże ſobie iáki to ſyn á iáki to krolewic przychodzi do ciebie [...] á iż iuż nágrodził zá ćię/ y zápłáćił/ y zaſthąpił wſzytko ono márne przewinienie twoie. RejPos 168.

W przen [co] (2): Snadnie ſzcżęſcie nagrodzi twe przeſzłe kłopoty. RejJóz Lv.

nagrodzić komu (1): Ale ſie może ſzcżęſcie ieſzcże ſnadnie popráwić/ iż mi tho wſzytko w rychle nágrodzić może. RejZwierc 67v.

2. Dać zapłatę według zasługi, odpłacić (dobrem za dobro, rzadziej złem za zło) (66):

nagrodzić co (44): ZapWar 1548 nr 2668; RejRozpr K3v; RejJóz Cv, O8, Q2v; RejKup a6; MurzNT 33v; LubPs Ev [2 r.], E3, Z5; GroicPorz 12; KlonKr F3; BielKron 326v; RejPos 210, 325v; RejZwierc 57, 73v, 150v; Strum N4; Wſzákże nie omyli nas w zapłáćie/ on nayłáſkáwſzy niebieſki Oćiec/ który y cżáſzę wody źimney/ w imię ſwoie dáną/ obiecał nágrodźić. ModrzBaz [38]v; SkarŻyw 198, 335, 461; GostGosp 148; LatHar 59, 177, 180, 269, 630; SarnStat 63, 882, 995; iednák ten który miłość ku bliźniemu płáći/ tobie to nágrodźi. SkarKaz 383b, 210a; SkarKazSej 663b. Cf »posługi nagrodzić«, »pracę nagrodzić«.

nagrodzić za co (3): A ſpráwiedliwym ſądem nágrodzi káżdemu/ Tobie zá dobrodzyeyſtwo/ zá ćirpliwość iemu. RejWiz 187; BibRadz Is 59/18; A kogo możeſz rátuj cżym możeſz/ [...] bo maſz zá to pewną obietnicę Páńſką/ żeć zá to tyle troie nágrodzić y náſporzyć obiecał. RejZwierc 35v.

nagrodzić czego (po przeczeniu) (3): A toć ieſt właſna y prawdziwa ſzcżodrobliwość/ vcżynić dobrze temu/ kto tego żadnym ſpoſobem niemoże nágrodźić [qui nullam referendae gratiae habeant potestatem] ModrzBaz [38]v; WisznTr 8; WyprPl C3.

nagrodzić wedle (a. według) czego (6): Nágrodzi mi Pan według ſpráwiedliwośći mey: y według cżyſtośći rąk moich przed ocżymá iego Leop Ps 17/25, Leop Ps 17/21; RejAp 125v; BudBib 2.Par 6/30, 17/19[21]; SkarKaz 350b.

nagrodzić komu (46): ZapWar 1548 nr 2668; RejRozpr K3v; RejJóz Cv, O8; RejKupSekl a6; DiarDop 99; Nágrodzi mnye Pan moy záwżdy me ſpráwyedliwośći LubPs Ev, Ev, E3, Z5; RejWiz 51, 51v, 132v, 187; Leop Ps 17/21, 25; KlonKr F3; BibRadz Sap 10/17, Is 59/18; BielKron 326v; KwiatKsiąż H2; RejAp 125v; RejPos 176, 210v, 211 marg, 325v; BiałKat 63v; RejZwierc 73v, 150v; BudBib Ruth 2/12, Ps 18[17]/19[21], 2.Par 6/30, Prow 13/21, 25/21; SkarŻyw 335, 347, 461; WyprPl C3; RAcż wſzechmogący Boże ſowićie wſzyſtko nágrodźić wſzyſtkim dobrodźieiom náſzym/ żywotem wiecżnym LatHar 59, 177, 180, 630; SarnStat 63, 882; SkarKaz 350b, 383.

nagrodzić czym (23): RejRozpr A4; MurzNT 33v; LubPs E3; RejWiz 132v, 187; KlonKr F3; BibRadz Is 59/18, Sap 10/10; BielKron 326v; RejPos 210v; BiałKat 63v; Zá grzeſznymi chodzi złość/ á ſpráwiedliwym nágrodzi (Bog) dobrem. BudBib Prov 13/21; SkarŻyw 198; WyprPl C3; LatHar 59, 180, 269; SarnStat 63, 882, 995. Cf »zapłatą nagrodzić«

W charakterystycznych połączeniach: nagrodzić krotki żywot, krzywdy, nakład, ostatek, posługi, sprawiedliwości (2), uczynek, uczynność, wiarę, występki (2), zdradę; nagrodzić za cierpliwość, dobrodziejstwo; nagrodzić według (wedle) czystości rąk (3), drog, sprawiedliwości (2), woli boskiej; nagrodzić z cnoty, z łaski (2); nagrodzić dobrem (3), łaską (4), możnością, pomnożeniem dóbr dusznych, popędliwością, przystojną wdzięcznością, sprawiedliwym sądem, wiarą, wieczną pamięcią, zapłatą (2), zdradą, żywotem wiecznym (2).

Zwroty: »hojnie(j) nagrodzić« [szyk zmienny] (2): LubPs E3; [Czy]ń co ſluſſe á niefolguy fobie [Bo]ć ſie hoyniey to nágrodzi tobie RejRozpr K3v.

»posługi nagrodzić« (1): przeszłe az naczne posługy nagrodzic potrzeba dobrze, aby yswoi y obcy virzełi, ze non est irremunerata virtus ActReg 96.

»pracą(ę) nagrodzić; praca ma się nagrodzić« [szyk zmienny] (7;1): BibRadz Sap 10/10, 17; KwiatKsiąż H2; Iáko Pan obiecuie nágrodzić pracą opyekálnikom náſzym. RejPos 211 marg, 176; BiałKat 63v; WisznTr 8; PaxLiz B4v.

»rowno za rowne nagrodzić« (1): Iákoby ku pomſzcżeniu/ á iżby rowno zá równe nágrodził popędliwoſćią nieprzyiaćiołom ſwym BibRadz Is 59/18.

»sowito (a. sowicie) nagrodzić« [szyk zmienny] (12): RejJóz Cv, O8, Q2v; iż ieſli ſie ták ſpráwowáć á záchowywáć będzyemy [sprawować miłosierdzie nad bliźnim]/ że ſie nam to ſowito z łáſki Bożey nágrodźić ma. LubPs Z5; Vbogiego/ śirotkę wſpomagay cżym możeſz [...] Bo obiecał [Pan Bóg] káżdemu nágrodźić ſowito RejWiz 51, 51v; RejAp 125v; RejPos 325v; RejZwierc 73v, 150v; LatHar 59, 180.

»nagrodzić uczynek« (1): Nágrodzći Iehowo vcżynek twoy [Reddat tibi Dominus opus tuum]/ á niech będzie nagrodá twoia doſkonáłá BudBib Ruth 2/12.

»zapłatą nagrodzić« (3): KwiatKsiąż H2; RAcż Pánie BOże náſz/ wielce dobrotliwy/ wſzelkim dobrodźieiom náſzym/ káżde ich vcżynnośći y dobrodźieyſtwá nam pokazáne ſtokrotną zápłátą dla imieniá twego ſwiętego nágrodźić LatHar 630, 177.

Szereg: »nagrodzić i (a) odpłacić (a. zapłacić)« [szyk 3:2] (5): RejKupSekl a6; Leop Ps 17/21; RejPos 210v; á ieśli ná tey poſłudze zdrowie ſtráći/ nád to cżłowiek Chrześćiáńſki niema mieć więtſzey rzecży/ ktoreyby prágnął/ á ktorąby mu Chryſtus lepiey nágrodzić y zápłáćić mógł. SkarŻyw 461; Odpłaći mi Pan Bog wedle ſpráwiedliwośći moiey/ y wedle czyſtośći rąk moich nágrodźi mi: bom ſtrzegł drog Páńſkich. SkarKaz 350b.

Iron (3):

nagrodzie co, komu (3): BibRadz 4.Esdr 15/20; BudBib Ps 137/8; Dobrze ſwé zámieſzkánié Grécijéy nágrodźił GórnTroas 19.

Zwrot: »nagrodę nagrodzić« (1): Corko Bawelſka zburzona/ błogo (onemu) który odda tobie nagrodę twoię/ którąś nám nágrodziłá [retributionem tuam, quam retribuisti nobis]. BudBib Ps 137/8.

W przen [kogo] (1): Iż go żadna rzecz nie zbáwi Ieſtli go kxiądz nie wypráwi Anoby ſnadz ták miało być Iednegó wiárą nágrodzić. RejRozpr A4.
3. Zastąpić [co kim, czym] (3): NiemObr 119; ći ktorzyby nád wypráwę koniá/ nádzwyſz co powinni byli/ to bacżeniu ich porucżono być może/ że to ieśli nie będą chcieć koniem zupełnym/ á wzdam ſtrzelcem álboż robotnikiem pieſzym nágrodzą GrabPospR M2, M2v.

Synonimy: 1., 2. »dosyć uczynić«, odpłacić, zapłacić.

Formacje wspólrdzenne cf GRODZIĆ.

Cf NAGRODZENIE, NAGRODZON

ES